Hợp tác kinh tế số trong IPEF là cơ hội để Việt Nam hoàn thiện khung pháp lý

Ngày 5.12, với hỗ trợ của Quỹ Quốc tế Toshiba (TIFO), Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) phối hợp với Trường Chính sách công (GraSPP) – Đại học Tokyo tổ chức Diễn đàn Nghiên cứu Việt Nam – Nhật Bản về “Đối tác kinh tế số trong Khung khổ Kinh tế Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương vì sự Thịnh vượng (IPEF): Định hướng hợp tác giữa Nhật Bản và Việt Nam”.

Đây là sự kiện chính thức kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Nhật Bản (1973 - 2023). Diễn đàn năm nay tiếp nối chuỗi hội thảo thường niên do CIEM và GraSPP thực hiện với hỗ trợ của TIFO.

Phát biểu tại diễn đàn, Viện trưởng CIEM Trần Thị Hồng Minh nêu rõ, với mong muốn chuyển dịch mô hình tăng trưởng theo hướng dựa nhiều hơn vào đổi mới sáng tạo và tăng năng suất lao động, Việt Nam đã có nỗ lực quan trọng nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế số.

Vào tháng 6.2023, Quốc hội đã ban hành Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi). Thủ tướng Chính phủ đã ban hành một loạt Quyết định quan trọng như Quyết định số 749/QĐ-TTg năm 2020 phê duyệt Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; Quyết định số 942/QĐ-TTg năm 2021 phê duyệt Chiến lược phát triển Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030; Quyết định số 411/QĐ-TTg năm 2022 phê duyệt Chiến lược quốc gia phát triển kinh tế số và xã hội số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Việt Nam cũng có những chuyển biến trong việc tiếp cận đối tác kinh tế số. Lộ trình Kinh tế số và Internet APEC (AIDER) được thông qua khi Việt Nam là chủ nhà của APEC 2017, và vẫn là nền tảng cho các hoạt động của APEC về kinh tế số cho đến nay. Việt Nam và Singapore đã ký kết Bản ghi nhớ về việc thiết lập Quan hệ Đối tác Kinh tế xanh - Kinh tế số Việt Nam – Singapore vào ngày 9.2.2023.

Đặt trong bối cảnh ấy, IPEF (chính thức công bố vào tháng 5. 2022) đã thể hiện một nỗ lực quan trọng nhằm tăng cường liên kết kinh tế của các nền kinh tế thành viên ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Khuôn khổ bao gồm 4 Trụ cột chính: Thương mại, chuỗi cung ứng, kinh tế sạch và kinh tế công bằng.

Thông cáo về IPEF ngày 17.11.2023 cho thấy, các thành viên đã cơ bản hoàn thành đàm phán Hiệp định về Kinh tế sạch, Hiệp định về Kinh tế công bằng, và Hiệp định về IPEF, sau khi đã hoàn tất đàm phán Hiệp định về chuỗi cung ứng trước đó.  

“Đặt trong bối cảnh ấy, nội dung hợp tác về kinh tế số trong IPEF có thể đem lại cơ hội để Việt Nam tiếp tục hoàn thiện khung chính sách và pháp lý cho kinh tế số theo hướng tiếp cận với thông lệ quốc tế tốt, và nâng cao năng lực cho phát triển kinh tế số”, Viện trưởng CIEM Trần Thị Hồng Minh phát biểu.

Thực tế nhiều năm qua, Nhật Bản và Việt Nam luôn nỗ lực thúc đẩy mối quan hệ song phương. Mới đây nhất, hai nước đã nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng ở châu Á và thế giới. Tại các diễn đàn quốc tế, hai bên duy trì quan hệ hợp tác và ủng hộ lẫn nhau trên nhiều lĩnh vực.

Nhật Bản và Việt Nam cũng có nhiều tiềm năng để thúc đẩy hợp tác về kinh tế số. Theo các đại biểu, việc cùng tham gia IPEF, Nhật Bản và Việt Nam sẽ có cơ hội để gia tăng hợp tác hướng tới tiếp cận các thông lệ tốt về khung chính sách và pháp lý cho kinh tế số.

Tại diễn đàn, các chuyên gia và đại biểu của hai nước đã thảo luận, trao đổi, đề xuất các nội dung, kịch bản phát triển và giải pháp tăng cường quan hệ hợp tác phát triển kinh tế số giữa Việt Nam và Nhật Bản. Diễn đàn cũng thảo luận những yêu cầu cải cách và nâng cao năng lực nội tại đối với Việt Nam để phát triển kinh tế số gắn với các mối quan hệ đối tác kinh tế số.

Đề xuất định hướng hợp tác giữa Việt Nam và Nhật Bản trong thời gian tới, đại biểu khuyến nghị, hai nước cần chia sẻ thực tiễn tốt trong chuyển đổi số và phát triển các ngành, lĩnh vực chuyển đổi số; chia sẻ các phương pháp và chuyên môn tốt nhất trong xây dựng quy tắc cho kinh tế số. Bên cạnh đó, nâng cao kỹ năng và tái đào tạo lao động để phát triển kinh tế số.