Hoạt động HĐND tỉnh Thanh Hóa năm 2023: Dấu ấn đổi mới, “gần dân, sát thực tế”

Quyết sách đúng đắn, hợp lòng dân

Căn cứ Quy chế làm việc và Chương trình công tác, hằng năm, Thường trực HĐND tỉnh đã tổ chức các hội nghị để thảo luận, cho ý kiến về tổ chức các kỳ họp HĐND, các phiên họp, phiên giải trình của Thường trực HĐND và chỉ đạo giải quyết các nội dung theo thẩm quyền. Đặc biệt, trước yêu cầu của thực tiễn, để giải quyết kịp thời khó khăn, vướng mắc, phục vụ phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh và các địa phương, Thường trực HĐND tỉnh đã chuẩn bị và linh hoạt tổ chức thêm các kỳ họp chuyên đề, thông qua nhiều nhiều quyết sách quan trọng, đúng đắn, hợp lòng dân.

Năm 2023, HĐND tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức thành công 6 kỳ họp, bao gồm 2 kỳ họp thường lệ; 4 kỳ họp chuyên đề. Công tác tổ chức kỳ họp của HĐND tỉnh tiếp tục có nhiều đổi mới, phù hợp, khoa học cả về nội dung và thời gian tổ chức, nâng cao chất lượng theo hướng “thực chất và hiệu quả”, đúng pháp luật, bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy.

Chánh Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Thanh Hóa Trần Mạnh Long cho biết: Không chỉ năm 2023, mà ngay từ đầu nhiệm kỳ đến nay, học tập kinh nghiệm và phát huy tinh thần làm việc chủ động, linh hoạt, đổi mới, sáng tạo của Quốc hội, HĐND tỉnh Thanh Hóa cùng với các cơ quan hữu quan đã có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt tài liệu, văn bản với nội dung trọng tâm, có phân tích kỹ và gửi trước tới đại biểu thông qua phần mềm VNPT- ecabinet; Họp báo thông tin trước kỳ họp; Ứng dụng công nghệ thông tin để tổ chức kỳ họp không giấy. Sự đổi mới trong công tác chuẩn bị theo hướng “từ sớm, từ xa” đã giúp các phiên họp được rút ngắn thời gian mà vẫn bảo đảm hiệu quả công việc, được cử tri và Nhân dân ghi nhận, đánh giá cao.

Bên cạnh đó, công tác điều hành kỳ họp tiếp tục được chủ tọa kỳ họp đổi mới theo hướng có trọng tâm, trọng điểm, làm rõ những vấn đề còn ý kiến khác nhau, tạo sự đồng thuận cao, phát huy tối đa kinh nghiệm và trí tuệ của đại biểu, góp phần nâng cao cả về số lượng và chất lượng phát biểu của đại biểu. Điều này thể hiện rõ nhất tại các phiên chất vấn và trả lời chất vấn. Cụ thể, ngoài sự truy vấn, trao đi đổi lại giữa đại biểu HĐND tỉnh và lãnh đạo UBND tỉnh, lãnh đạo các sở, ngành, chủ tọa kỳ họp đã có sự gợi mở, định hướng, dẫn dắt để nội dung chất vấn đi vào trọng tâm, trọng điểm, đi đến cùng vấn đề. Nhiều cử tri bày tỏ sự hài lòng khi chủ tọa yêu cầu người trả lời chất vấn cần trả lời rõ và đi vào trọng tâm câu hỏi. Đặc biệt, đối với những câu hỏi mà người trả lời chất vấn “bỏ sót”, chủ tọa đã thẳng thắn nhắc nhở và yêu cầu trả lời đầy đủ.

Năm 2023, HĐND tỉnh đã ban hành 137 nghị quyết, trong đó, nhiều nghị quyết tạo cơ chế, chính sách, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tỉnh và chăm lo đời sống dân sinh, đáp ứng nguyện vọng của cử tri. Sau khi nghị quyết được thông qua, Thường trực HĐND tỉnh đã phân công các ban, tổ đại biểu, đại biểu HĐND tỉnh giám sát việc cụ thể hóa, phổ biến, tuyên truyền và tổ chức triển khai thực hiện. Thường trực HĐND tỉnh chỉ đạo kết hợp đẩy mạnh công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng để các cấp, ngành, doanh nghiệp, người dân biết, hiểu rõ và chung tay hiện thực hóa các nghị quyết.  Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Lê Tiến Lam khẳng định: Các nghị quyết ban hành đã kịp thời thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước thành cơ chế, chính sách của địa phương, tạo cơ sở pháp lý quan trọng để các cấp, các ngành chỉ đạo thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ được giao, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh- quốc phòng, xây dựng chính quyền, giải quyết kịp thời những vấn đề cấp bách của tỉnh, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX.

Giám sát những vấn đề “nóng”

Trong quá trình hoạt động, HĐND tỉnh Thanh Hóa luôn coi giám sát là khâu trọng tâm, then chốt để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động. Theo đó, hoạt động giám sát của HĐND tỉnh Thanh Hóa năm 2023 ngày càng đổi mới theo hướng thực chất, giám sát phải “đúng” và “trúng” những vấn đề bất cập trong thực tiễn trên tinh thần xây dựng vì mục tiêu kiến tạo phát triển. Theo đánh giá của nhiều cử tri, việc lựa chọn nội dung giám sát của HĐND tỉnh Thanh Hóa ngày càng “đúng và trúng”, thiết thực, phù hợp thực tiễn của tỉnh. Chưa kể, sau giám sát, giải trình của HĐND tỉnh, nhiều vấn đề tồn tại, hạn chế, bức xúc đã được các cấp, các ngành tổ chức khắc phục và có chuyển biến tích cực.

 Trong số các hình thức giám sát, chất vấn và trả lời chất vấn luôn nhận được sự quan tâm từ đông đảo cử tri và Nhân dân. Đây cũng là hình thức giám sát quan trọng, tác động lớn đến hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND tỉnh. Tại Kỳ họp thứ 14, HĐND tỉnh Khóa XVIII, HĐND tỉnh thực hiện chất vấn đối với Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Giáo dục và Đào tạo với 6 nhóm vấn đề. Trong đó, điển hình là tình trạng nhiều dự án đã được UBND tỉnh giao đất nhưng qua nhiều năm, đã được gia hạn nhiều lần nhưng nhà đầu tư vẫn không triển khai thực hiện hoặc triển khai thực hiện chậm; Tình trạng thiếu giáo viên, nhất là thiếu giáo viên các môn Tiếng Anh, Tin học, Âm nhạc, Mỹ thuật đang diễn ra tại tất cả các cấp học trên địa bàn tỉnh. Tại Kỳ họp thứ 17, HĐND tỉnh Khóa XVIII, HĐND tỉnh thực hiện chất vấn Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư về kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công, thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia và Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế- xã hội; chất vấn Giám đốc Sở Công thương về tiến độ đầu tư các cụm công nghiệp.

Năm 2023, HĐND tỉnh Thanh Hóa và các cơ quan của HĐND tỉnh thành lập 12 đoàn giám sát, thực hiện 71 cuộc giám sát để giám sát 9 chuyên đề. Trong đó, HĐND tỉnh đã thành lập 2 đoàn giám sát để giám sát chuyên đề: Việc chấp hành pháp luật trong công tác quản lý nhà nước về quy hoạch xây dựng trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2016 -  2021;  Thường trực HĐND tỉnh thành lập 3 đoàn giám sát để giám sát chuyên đề: Việc thực hiện các Nghị quyết của HĐND tỉnh về hoạt động chất vấn, các Kết luận của Thường trực HĐND tỉnh sau giám sát chuyên đề từ đầu nhiệm kỳ 2021 - 2026 đến nay; Ban Kinh tế - Ngân sách HDDND tỉnh thành lập 1 đoàn giám sát để giám sát chuyên đề: Việc chấp hành pháp luật về quản lý đất công, gắn với quản lý, sử dụng tài sản công sau sáp nhập các cơ quan, đơn vị hành chính trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2019 - 2022; Ban Pháp chế HĐND tỉnh thành lập 2 đoàn giám sát để giám sát 2 chuyên đề: "Việc chấp hành pháp luật trong công tác phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2018 - 2022” và “việc chấp hành pháp luật về giảm thời hạn chấp hành án phạt tù và tha tù trước thời hạn có điều kiện”; Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh thành lập 2 đoàn giám sát để giám sát 2 chuyên đề: “Về công tác quản lý Nhà nước về du lịch trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2018 đến nay” và “công tác quản lý và sử dụng nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội đối với công tác giảm nghèo trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2020 - 2022”; Ban Dân tộc HĐND tỉnh thành lập 2 đoàn giám sát để giám sát 2 chuyên đề: “việc thực hiện quy hoạch, bố trí, sắp xếp ổn định dân cư vùng thiên tai, đặc biệt khó khăn, biên giới, di cư tự do, trên địa bàn miền núi giai đoạn 2018 - 2022” và “việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững từ năm 2021 đến năm 2023 trên địa bàn các huyện miền núi”.

Trong năm 2023, Thường trực HĐND tỉnh Thanh Hóa cũng tổ chức thành công phiên giải trình bằng hình thức trực tiếp tại điểm cầu của tỉnh, kết nối trực tuyến với 27 điểm cầu các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh về “Tình trạng chậm đóng BHYT, BHXH, BHTN kéo dài trên địa bàn tỉnh". Phiên giải trình diễn ra trong không khí nghiêm túc, cầu thị. Sau phiên giải trình, Thường trực HĐND tỉnh ban hành kết luận với 23 kiến nghị yêu cầu UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH,BHYT tỉnh Thanh Hóa, Bảo hiểm xã hội tỉnh và các sở, ngành, đơn vị cấp tỉnh liên quan, các huyện, thị xã, thành phố tập trung chỉ đạo, đẩy nhanh tiến độ để khắc phục các tồn tại, hạn chế đã được chỉ ra.

Lắng nghe, đôn đốc giải quyết kiến nghị cử tri

Là người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của Nhân dân địa phương, việc liên hệ chặt chẽ với cử tri là trách nhiệm Hiến định của mỗi đại biểu HĐND. Theo đó, hoạt động TXCT, tiếp công dân và giải quyết đơn thư, khiếu tại tố cáo của công dân luôn được HĐND tỉnh Thanh Hóa cùng chính quyền các cấp tập trung thực hiện. Qua đó, nhiều tâm tư, nguyện vọng chính đáng của người dân được tiếp thu, xử lý.

Năm 2023, HĐND tỉnh đã tổ chức 54 hội nghị TXCT và tiếp nhận 204 ý kiến, kiến nghị của cử tri gửi đến kỳ họp HĐND tỉnh; 30 kiến nghị thuộc thẩm quyền của các Bộ, Ngành Trung ương. Chương trình các hội nghị TXCT được sắp xếp hợp lý, luân phiên thay đổi địa bàn để cử tri và người dân có điều kiện tham dự. Hình thức đối thoại cởi mở, dân chủ, khích lệ cử tri phản ánh kiến nghị. Ngoài việc tổ chức tiếp xúc tại hội trường, các đại biểu còn TXCT tại thôn, bản, tổ dân phố để nắm bắt tình hình, lắng nghe tâm tư, phản ánh của cử tri.

Tại các hội nghị TXCT, MTTQ Việt Nam các cấp đã mời đại diện lãnh đạo chính quyền địa phương và các cơ quan, tổ chức có liên quan đến dự để trực tiếp lắng nghe, giải đáp những vấn đề cử tri nêu thuộc thẩm quyền, qua đó tăng cường trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc giải quyết kịp thời các bức xúc trong Nhân dân. Nhiều kiến nghị của cử tri đã được giải quyết tại hội nghị, đáp ứng kịp thời mong mỏi, nguyện vọng chính đáng của cử tri và Nhân dân, góp phần ổn định tình hình chính trị tại địa phương, tăng cường đồng thuận xã hội. Đối với các kiến nghị thuộc thẩm quyền Trung ương sẽ được tổng hợp, phân loại để chuyển tới các cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu, giải quyết. Trả lời kiến nghị của cử tri đều được công khai tại các kỳ họp HĐND và được đăng tải trên trang thông tin điện tử và các kênh thông tin đại chúng, bảo đảm tính công khai, minh bạch.

Mới nhất, Tại Kỳ họp thứ 17, HĐND tỉnh Khóa XVIII, báo cáo của UBND tỉnh cho thấy, dưới sự giám sát chặt chẽ của HĐND tỉnh và cử tri, thời gian qua, UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành, địa phương, đơn vị có liên quan tập trung giải quyết những vấn đề cử tri đã kiến nghị về lĩnh vực đất đai, bồi thường giải phóng mặt bằng, khoáng sản, môi trường; về lĩnh vực quy hoạch, đầu tư cơ sở hạ tầng, đô thị; về cơ chế, chính sách... Nhiều ý kiến, kiến nghị của cử tri được giải quyết thỏa đáng, nhanh chóng, củng cố niềm tin trong Nhân dân. Điển hình, trả lời kiến nghị cử tri huyện Vĩnh Lộc về đề nghị tỉnh xem xét thu hồi diện tích đất nông nghiệp trong vùng Di sản Thành Nhà Hồ, sau khi trả lại mặt bằng cho Nhân dân sản xuất, canh tác gặp nhiều khó khăn, UBND tỉnh đã chỉ đạo UBND huyện Vĩnh Lộc chủ trì, phối hợp với Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồ và các đơn vị có liên quan tổ chức làm việc trực tiếp với các hộ gia đình, cá nhân để chủ động giải quyết các khó khăn trong quá trình sản xuất nông nghiệp tại khu vực nêu trên theo thẩm quyền, báo cáo UBND tỉnh những vấn đề vượt thẩm quyền; trường hợp các hộ gia đình, cá nhân không còn nhu cầu sử dụng đất, UBND huyện Vĩnh Lộc hướng dẫn các hộ gia đình, cá nhân có văn bản trả lại đất và thực hiện trình tự thu hồi đất khi người sử dụng đất tự nguyện trả lại đất theo quy định tại Điểm c Khoản 1 Điều 65 Luật Đất đai năm 2013.

Chưa kể, trong thời gian diễn ra kỳ họp, HĐND tỉnh Thanh Hóa tổ chức đường dây điện thoại trực tuyến để tiếp nhận các kiến nghị, phản ánh của cử tri. Qua theo dõi nhiều kỳ họp có thể thấy, nhiều ý kiến, kiến nghị đã được Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh trực tiếp chỉ đạo xử lý với sự phân công trách nhiệm cụ thể cho từng sở, ngành, địa phương. Đó chính là cơ sở quan trọng để cử tri và Nhân dân tỉnh Thanh Hóa tiếp tục gửi gắm niềm tin tốt đẹp đến HĐND tỉnh nói chung, đến mỗi kỳ họp HĐND tỉnh nói riêng.

Bên cạnh TXCT, hoạt động tiếp công dân, tiếp nhận và giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo của công dân được Thường trực HĐND tỉnh và HĐND cấp huyện thực hiện nghiêm túc, đúng quy chế và đúng pháp luật. Lịch tiếp công dân được công khai, Thường trực HĐND tỉnh, HĐND cấp huyện thực hiện tiếp công dân định kỳ 1 lần/tháng. Năm 2023, đã có 12 lượt đại biểu HĐND tỉnh chuyên trách tiếp công dân 11 buổi tại Trụ sở tiếp công dân của tỉnh. Thường trực HĐND tỉnh đã tiếp nhận 178 đơn khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghị của công dân; phân loại, xử lý và chuyển 92 đơn đến các cơ quan, người có thẩm quyền yêu cầu xem xét, giải quyết (chiếm 51,68%); lưu 86 đơn (chiếm 48,32%) Kết quả, 68/92 đơn có báo cáo giải quyết, đạt 73,91% số đơn do Thường trực HĐND chuyển.

Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động

Trên cơ sở những kết quả, dấu ấn đậm nét trong năm 2023, HĐND tỉnh Thanh Hóa xác định phương hướng trong năm 2024, trọng tâm là phát huy vai trò của HĐND tỉnh trong việc xây dựng, ban hành các chủ trương, cơ chế, chính sách, tạo cơ sở pháp lý thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, giám sát, bảo đảm việc thực thi pháp luật tại địa phương, đưa các nghị quyết của HĐND tỉnh phát huy hiệu quả. Phấn đấu hoàn thành và hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, dự toán ngân sách năm 2024.

Theo đó, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Lê Tiến Lam đã chỉ rõ các nhiệm vụ trọng tâm mà HĐND tỉnh cần thực hiện trong năm 2024. Trong đó, tập trung đổi mới phương thức hoạt động của HĐND tỉnh theo hướng thực chất, toàn diện, đồng bộ, vừa bám sát các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, vừa bám sát yêu cầu thực tiễn, phù hợp với đặc điểm tình hình của địa phương. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong các hoạt động của HĐND tỉnh; Chỉ đạo, tuyên truyền bằng các phóng sự, video clip thuyết minh nhằm giúp đại biểu HĐND, cũng như cử tri và Nhân dân có cái nhìn trực quan về vấn đề cần thảo luận và quyết định; Đồng thời, làm tốt công tác giám sát để sớm thấy được những bất cập, tồn tại, hạn chế trong việc thực thi pháp luật của UBND tỉnh, qua đó có những kiến nghị, đề xuất với cấp có thẩm quyền để nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với tình hình thực tiễn của địa phương.

Cùng với đó, tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả việc tổ chức các kỳ họp HĐND tỉnh. Với phương châm chuẩn bị “từ sớm, từ xa”, Thường trực HĐND tỉnh chủ động sớm trong công tác chuẩn bị nội dung kỳ họp với các nội dung sát thực tiễn, linh hoạt trong tổ chức các kỳ họp HĐND, phiên họp Thường trực HĐND; Xem xét, quyết nghị các vấn đề thuộc thẩm quyền, cho ý kiến vào các tờ trình, báo cáo thẩm tra dự thảo nghị quyết, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả, tiết kiệm, đúng quy định của pháp luật. Tổ chức tốt việc chất vấn tại các kỳ họp HĐND và giải trình tại các phiên họp Thường trực HĐND. Các Ban HĐND tỉnh tiếp tục phối hợp với các cơ quan chuyên môn của UBND tỉnh khi xây dựng dự thảo nội dung, tăng cường công tác khảo sát trực tiếp tại cơ sở, nhất là đối tượng chịu tác động của chính sách làm căn cứ thực tiễn trong quá trình tổ chức thẩm tra. Đổi mới phương pháp điều hành các phiên họp linh hoạt, sáng tạo; Phát huy trí tuệ tập thể trong quá trình thảo luận, bảo đảm nguyên tắc tập trung dân chủ, tạo đồng thuận cao trong việc thông qua các nghị quyết.

Đặc biệt, HĐND tỉnh Thanh Hóa tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả Nghị quyết số 594/NQ-UBTVQH15 ngày 12.9.2022 của UBTVQH hướng dẫn hoạt động giám sát của HĐND, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND, Tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng bảo đảm cho hoạt động giám sát của HĐND được thực hiện đúng nguyên tắc, thẩm quyền, trình tự, thủ tục theo quy định. Chú trọng thực hiện việc đánh giá, xem xét trách nhiệm đối với tổ chức, cá nhân không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghị quyết, kết luận, kiến nghị giám sát của HĐND, các Ban, Tổ đại biểu và đại biểu HĐND tại các kỳ họp thường lệ.

Mặt khác, nâng cao vai trò, trách nhiệm, chất lượng hoạt động của các Tổ đại biểu, đại biểu HĐND tỉnh, nhất là trong việc thực hiện chức năng giám sát; Đồng thời giữ mối liên hệ chặt chẽ với cử tri và Nhân dân, kịp thời lắng nghe, phản ánh và đề nghị giải quyết đối với những ý kiến, kiến nghị chính đáng của cử tri gắn với việc thường xuyên giám sát chặt chẽ tiến độ giải quyết của các cơ quan chức năng có liên quan; Tiếp tục thực hiện tốt công tác tiếp xúc cử tri, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân. 

Hoàng Thị Lan Phương

 Trưởng phòng Tổng hợp, Thông tin, Dân nguyện, Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Thanh Hóa