Hoàn thiện và phát huy mô hình cơ quan đại diện chủ sở hữu nhà nước và phần vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp

NGUYỄN HOÀNG ANH - Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp

Sau gần 5 năm thành lập, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và các doanh nghiệp trực thuộc đã đạt được một số kết quả quan trọng, khả quan.

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn, Đảng ta đã có nhiều chủ trương, định hướng về sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước, trong đó có việc đổi mới mô hình thực hiện quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Trước khi thành lập Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp (sau đây gọi tắt là Ủy ban), các bộ, ngành, địa phương vừa thực hiện chức năng quản lý nhà nước, vừa làm đại diện chủ sở hữu nhà nước đối với doanh nghiệp. Tuy nhiên, cùng với quá trình phát triển kinh tế - xã hội gắn với đổi mới, hội nhập quốc tế sâu, rộng, thì phương thức này bộc lộ nhiều bất cập, như việc chưa tách bạch giữa ban hành chính sách và quản lý doanh nghiệp dẫn tới tình trạng “vừa đá bóng, vừa thổi còi”, chưa tạo môi trường bình đẳng, công bằng đối với doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế; việc kiểm tra, giám sát còn buông lỏng, không kịp thời ngăn chặn dẫn tới nhiều vi phạm tại các doanh nghiệp nhà nước; các bộ, ngành quá tải công việc ảnh hưởng đến chất lượng xây dựng chính sách, cải thiện môi trường kinh doanh và hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa…

Nghị quyết số 12-NQ/TW, ngày 3-6-2017, Hội nghị Trung ương 5 khóa XII, “Về tiếp tục cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước” đề ra các giải pháp khắc phục những bất cập này, gắn với chủ trương tách chức năng chủ sở hữu tài sản, vốn của Nhà nước và chức năng quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp nhà nước, sớm xóa bỏ chức năng đại diện chủ sở hữu nhà nước của các bộ, địa phương đối với vốn, tài sản nhà nước tại các doanh nghiệp và thành lập một cơ quan chuyên trách làm đại diện chủ sở hữu đối với doanh nghiệp nhà nước.

Ngày 3-2-2018, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 09/NQ-CP, “Về thành lập Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp” và Nghị định số 131/2018/NĐ-CP, ngày 29-9-2018, “Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp”. Theo đó, Ủy ban là cơ quan thuộc Chính phủ; thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của cơ quan đại diện chủ sở hữu nhà nước đối với 19 tập đoàn, tổng công ty nhà nước (trước đây thuộc 5 bộ), với tổng vốn chủ sở hữu chiếm gần 63% và tổng tài sản chiếm gần 65,3% của toàn bộ doanh nghiệp nhà nước trong cả nước.

Sau gần 5 năm thành lập và hoạt động của Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, đã thu được một số kết quả:

Thứ nhất, đã tách chức năng đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại doanh nghiệp của 5 bộ để các bộ tập trung vào nhiệm vụ quản lý nhà nước; bảo đảm việc ban hành cơ chế, chính sách, pháp luật kịp thời, hiệu quả và nâng cao chất lượng thực hiện quản lý nhà nước.

Thứ hai, hình thành một cơ quan chuyên trách thực hiện chức năng đại diện chủ sở hữu đối với vốn nhà nước tại 19 tập đoàn, tổng công ty nhà nước hoạt động trong 16 ngành, lĩnh vực quan trọng, then chốt của nền kinh tế. Bước đầu tập trung, thống nhất và nâng cao tính chuyên nghiệp, hiệu quả của cơ quan chuyên trách. Mô hình cơ quan chuyên trách là cơ quan nhà nước bảo đảm được vai trò của Nhà nước trong việc chỉ đạo doanh nghiệp nhà nước vừa bảo đảm hoạt động sản xuất, kinh doanh có hiệu quả, vừa thực hiện các nhiệm vụ chính trị - xã hội. Cơ bản khắc phục được tình trạng một số công việc thuộc trách nhiệm của cơ quan đại diện chủ sở hữu chưa được thực hiện đầy đủ, tồn đọng qua nhiều năm, như phê duyệt quỹ tiền lương thực hiện, đánh giá xếp loại doanh nghiệp, đánh giá, xếp loại mức độ hoàn thành nhiệm vụ của người quản lý doanh nghiệp, quy chế tài chính, phê duyệt báo cáo tài chính, công tác cán bộ, thoái vốn, cổ phần hóa...

Đến nay, Ủy ban đã hoàn thành xử lý hầu hết 259 công việc thuộc trách nhiệm của cơ quan đại diện chủ sở hữu đối với doanh nghiệp các bộ còn xử lý dở dang, tồn đọng qua nhiều thời kỳ.

Thứ ba, tiếp nhận và thực hiện đầy đủ nhiệm vụ cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo xử lý các dự án, doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả ngành công thương; đã tham mưu cho Ban Chỉ đạo để báo cáo Ban Cán sự đảng Chính phủ đề xuất với Bộ Chính trị đồng ý chủ trương: 1- Đưa 5 dự án, doanh nghiệp ra khỏi diện theo dõi của Ban Chỉ đạo, giao doanh nghiệp chủ động xử lý theo thẩm quyền và quy định của pháp luật (năm 2021); 2- Có 3 dự án, doanh nghiệp sản xuất phân bón được cơ cấu nợ vay để tiếp tục hoạt động sản xuất, kinh doanh, tạo dòng tiền trả nợ ngân hàng, cung ứng sản phẩm phân bón ra thị trường, tạo việc làm cho người lao động…; đồng thời, tiếp tục nghiên cứu, đề xuất phương hướng xử lý đối với các dự án, doanh nghiệp còn lại.

Thứ tư, đề cao nguyên tắc tuân thủ pháp luật và bảo toàn, phát triển vốn nhà nước; tăng cường giám sát tài chính doanh nghiệp; giám sát, kiểm soát chặt chẽ việc triển khai các dự án đầu tư lớn, cơ cấu lại, cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước. Nhiều dự án đầu tư được tháo gỡ khó khăn, triển khai thực hiện, điển hình là 10 dự án lớn, quan trọng chậm tiến độ từ nhiều năm, với tổng mức đầu tư 259 nghìn tỷ đồng được triển khai thực hiện(1); tháo gỡ khó khăn để tiếp tục thực hiện Dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2.

Kết quả hoạt động của 19 tập đoàn, tổng công ty sau 5 năm chuyển về Ủy ban không bị gián đoạn; hoạt động sản xuất, kinh doanh và đầu tư phát triển liên tục, ổn định, hoàn thành kế hoạch hằng năm; tổng giá trị vốn nhà nước được bảo toàn, phát triển; tổng doanh thu, lợi nhuận, nộp ngân sách, giá trị vốn đầu tư phát triển thực hiện và thu nhập bình quân của người lao động tăng lên; tiếp tục thể hiện vai trò nòng cốt trong một số ngành, lĩnh vực, góp phần bảo đảm các cân đối lớn, ổn định kinh tế vĩ mô; góp phần xây dựng, phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng; tạo động lực phát triển cho các ngành, lĩnh vực và cả nền kinh tế (2).

Những kết quả nêu trên đã khẳng định chủ trương thành lập Ủy ban là đúng đắn và phù hợp với tính chất, đặc điểm, vị trí, vai trò của doanh nghiệp nhà nước và quan điểm chỉ đạo, mục tiêu, nhiệm vụ tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước của Đảng và Nhà nước. Trong thời gian tới, cần hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Ủy ban và tập trung thực hiện các nhiệm vụ: 1- Chỉ đạo xây dựng và phê duyệt chiến lược, kế hoạch sản xuất, kinh doanh, đầu tư phát triển của doanh nghiệp; 2- Kiểm tra, giám sát, đánh giá hiệu quả của doanh nghiệp trong việc thực hiện chiến lược, kế hoạch sản xuất, kinh doanh, đầu tư phát triển; bảo toàn, phát triển vốn nhà nước; thực hiện các nhiệm vụ chính trị được Nhà nước giao tại doanh nghiệp; 3- Làm đầu mối phối hợp với các cơ quan liên quan giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong hoạt động của doanh nghiệp; 4- Công tác cán bộ quản lý chủ chốt của doanh nghiệp theo quy định. Đồng thời, nghiên cứu đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp năm 2014 nhằm đẩy mạnh phân công, phân cấp cho Ủy ban và các doanh nghiệp được giao quản lý, từ đó, tăng tính chủ động, tự chịu trách nhiệm trong thực hiện các nhiệm vụ được giao.

---------------------

(1) Dự án Thăm dò khai thác dầu khí 4 lô tại Khu tự trị Nhenhexky - Liên bang Nga; Dự án Nhà máy điện Hòa Bình mở rộng; Dự án Nhà máy điện Ialy mở rộng; Dự án Nhà máy điện Ô Môn IV; Dự án đường dây 500KV Vân Phong; Vĩnh Tân; Dự án khai thác hầm lò dưới mức 150 Mỏ than Mạo Khê; Dự án thành phần 3 Cảng hàng không quốc tế Long Thành; Dự án Nhà ga hành khách T3 Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất; Dự án mở rộng Cảng hàng không Điện Biên; Dự án mở rộng nhà ga hành khách Cảng hàng không quốc tế Nội Bài…

(2) Tổng hợp kết quả thực hiện các chỉ tiêu kế hoạch giao cho công ty mẹ của 19 tập đoàn, tổng công ty đạt được: Tổng doanh thu ước đạt 1.123.334 tỷ đồng (bằng 114% kế hoạch và 133% so với năm 2021); trừ Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) có lỗ do không được tăng giá điện, tổng lợi nhuận trước thuế của 18 tập đoàn, tổng công ty ước đạt 39.219 tỷ đồng (bằng 173% kế hoạch và bằng 117% so với năm 2021). Trong đó, 15/19 tập đoàn, tổng công ty hoàn thành và vượt kế hoạch về doanh thu; 17/19 tập đoàn, tổng công ty hoàn thành và vượt kế hoạch về lợi nhuận trước thuế; 16/19 tập đoàn, tổng công ty hoàn thành và vượt kế hoạch về nộp ngân sách nhà nước.

Kinh tế

Shopee có tên trong danh sách chậm đóng BHXH tính đến hết tháng 1.2025
Doanh nghiệp

Shopee có tên trong danh sách chậm đóng BHXH tính đến hết tháng 1.2025

Bảo hiểm xã hội (BHXH) TP. Hà Nội vừa công bố danh sách các đơn vị sử dụng lao động chậm đóng BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) và bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp (BHTNLĐ-BNN) từ một tháng trở lên. Danh sách này được tổng hợp đến ngày 31.1.2025, với dữ liệu cập nhật vào ngày 5.2.2025.

Quản lý rủi ro trong doanh nghiệp
Doanh nghiệp

Quản lý rủi ro trong doanh nghiệp

Quản lý rủi ro là vấn đề lớn đối với người điều hành hay quản lý doanh nghiệp. ISO 31000 hỗ trợ cho lãnh đạo, người chịu trách nhiệm quản lý rủi ro trong doanh nghiệp, những người đánh giá điều hành một tổ chức trong việc quản lý rủi ro.

SHB chốt quyền trả cổ tức, ‘phát lộc’ đầu năm tới cổ đông
Thị trường

SHB chốt quyền trả cổ tức, ‘phát lộc’ đầu năm tới cổ đông

Ngân hàng Sài Gòn - Hà Nội (SHB) vừa thông báo về ngày chốt danh sách cổ đông để chi trả cổ tức năm 2023 bằng cổ phiếu với tỷ lệ 11%. Sau khi hoàn tất, vốn điều lệ của SHB sẽ tăng lên 40.658 tỷ đồng, tiếp tục khẳng định vị thế TOP 5 ngân hàng tư nhân lớn nhất hệ thống. Việc liên tục tăng vốn điều lệ có ý nghĩa quan trọng nhằm nâng cao năng lực tài chính của ngân hàng, tăng khả năng cạnh tranh của SHB trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế và đặc biệt đáp ứng các lợi ích kỳ vọng của cổ đông.

Phó Chủ tịch Thường trực HĐQT HDBank Nguyễn Thị Phương Thảo phát biểu tại Hội nghị Thường trực Chính phủ gặp gỡ doanh nghiệp
Kinh tế

Tăng trưởng GDP trên 8% không phải là giấc mơ xa vời

Theo Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng quản trị HDBank Nguyễn Thị Phương Thảo, Chính phủ đang đặt ra mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% trong năm 2025, ổn định vĩ mô, và thúc đẩy những động lực tăng trưởng mới hai con số từ năm 2026 khởi đầu kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Đây là biểu tượng của ý chí, của khát vọng Việt Nam vươn tầm quốc gia kinh tế, cực tăng trưởng mới của khu vực.

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh
Kinh tế

Có lợi ích, có niềm tin, người dân sẽ sẵn sàng đầu tư

Có cơ chế, chính sách huy động nguồn lực nhàn rỗi trong dân cư (vàng, ngoại tệ) là một trong những giải pháp Chính phủ nêu tại Đề án bổ sung về phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 với mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên. Ủng hộ giải pháp này, PGS.TS. ĐINH TRỌNG THỊNH, chuyên gia kinh tế, nhấn mạnh: Quan trọng là cơ chế, chính sách phải tạo ra lợi ích và bảo đảm quyền lợi cho người dân, để họ tin tưởng, dám bỏ tiền ra để đầu tư.

Thị trường bất động sản 2025
Bất động sản

"Tìm giá nhà tầm 50 triệu đồng/m2 rất khó, rất hiếm"

Năm 2023 - 2024 do thiếu nguồn cung nên giá nhà tăng, tăng rất cao, thậm chí cao đột biến. Nếu giá cao như hiện nay thì người lao động rất khó để tìm được nhà ở. Bây giờ người lao động đi tìm giá nhà tầm 50 triệu/m2 rất khó, rất hiếm, ông Lê Văn Bình, Phó Vụ trưởng Vụ Đất đai, Bộ Tài nguyên và Môi trường, nói.

BAC A BANK tung combo ưu đãi giảm phí và lãi vay cho doanh nghiệp vừa và nhỏ
Thị trường

BAC A BANK tung combo ưu đãi giảm phí và lãi vay cho doanh nghiệp vừa và nhỏ

Với mục tiêu hỗ trợ thiết thực cho doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) trong việc tiếp cận các sản phẩm dịch vụ tài chính, tối ưu hiệu quả hoạt động và tập trung phát triển kinh doanh, Ngân hàng TMCP Bắc Á (BAC A BANK) triển khai Chương trình ưu đãi “Phí giảm ngay - Lãi trao tay” với mức ưu đãi giảm đến 50% nhiều loại phí cùng mức giảm lãi suất vay hấp dẫn.

Công ty cổ phần đầu tư xây dựng và thương mại Đại An trúng gói thầu hơn 13 tỷ đồng, tiết kiệm cho ngân sách hơn 5 triệu đồng
Tài chính

Công ty cổ phần đầu tư xây dựng và thương mại Đại An trúng gói thầu hơn 13 tỷ đồng, tiết kiệm cho ngân sách hơn 5 triệu đồng

Vài năm trở lại đây, Công ty cổ phần đầu tư xây dựng và thương mại Đại An là nhà thầu thường xuyên trúng hàng loạt các gói thầu trên địa bàn tỉnh Yên Bái. Đặc biệt, nhiều gói thầu của doanh nghiệp này có kết quả tiết kiệm cho ngân sách nhà nước ở mức thấp.

Ảnh
Kinh tế

Quyết sách của Quốc hội sẽ tạo xung lực cho phát triển

Sáng nay, Quốc hội khai mạc Kỳ họp bất thường lần thứ Chín để xem xét, cho ý kiến về nhiều nội dung quan trọng, trọng tâm là phục vụ việc sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy. Đại diện doanh nghiệp bày tỏ tin tưởng, Kỳ họp sẽ làm chuyển động toàn bộ nền kinh tế theo hướng tích cực, sẽ tạo ra xung lực để thúc đẩy đất nước phát triển.

Tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo: "Tăng trưởng GDP trên 8% không phải là giấc mơ xa vời"
Doanh nghiệp

Tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo: "Tăng trưởng GDP trên 8% không phải là giấc mơ xa vời"

Theo lãnh đạo HDBank, Chính phủ đã tiên phong, các doanh nghiệp sẵn sàng đổi mới, các ngân hàng cũng sẵn sàng đồng hành. Để thúc đẩy tăng trưởng, lãnh đạo HDBank cũng đề xuất một số kiến nghị với Chính phủ tại Hội nghị Thường trực Chính phủ làm việc với các ngân hàng thương mại sáng 11.2.

VPBank tặng loa thông báo số dư - Giải pháp quản lý tài chính hiện đại cho hộ kinh doanh
Thị trường

VPBank tặng loa thông báo số dư - Giải pháp quản lý tài chính hiện đại cho hộ kinh doanh

Nhằm hỗ trợ các chủ kinh doanh cá thể tối ưu nguồn lực, bứt phá phát triển, VPBank ra mắt gói giải pháp tài chính thông minh Biz Prime, với ưu đãi tặng loa thông báo biến động số dư miễn phí, giúp xác nhận giao dịch ngay lập tức, hạn chế rủi ro và nâng cao trải nghiệm thanh toán.

PNJ: Doanh thu quý cuối năm 2024 giảm, vẫn ‘kẹt’ hơn 395 tỷ đồng dự phòng khoản đầu tư vào Ngân hàng TMCP Đông Á
Tài chính

PNJ: Doanh thu quý cuối năm 2024 giảm, vẫn ‘kẹt’ hơn 395 tỷ đồng dự phòng khoản đầu tư vào Ngân hàng TMCP Đông Á

PNJ nắm giữ hơn 38 triệu cổ phiếu EAB tương ứng tỷ lệ sở hữu là 7,69%. Đối với khoản đầu tư này, PNJ đã dự phòng toàn bộ với số tiền hơn 395 tỷ đồng. Tại ngày 31.12.2024, Ngân hàng TMCP Đông Á vẫn trong diện kiểm soát đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước và cổ phiếu EAB không được phép chuyển nhượng.