Hoàn thiện pháp luật về phòng, chống mua bán người

Theo đánh giá của Đoàn khảo sát của Ủy ban Tư pháp về việc thực hiện pháp luật về phòng, chống mua bán người giai đoạn 2012 - 2022, thời gian qua, các quy định của Luật Phòng, chống mua bán người đã đi vào đời sống xã hội, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, ý thức cảnh giác và kỹ năng phòng ngừa tội phạm. Tuy nhiên công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật có nơi, có lúc vẫn còn mang tính hình thức, thiếu chiều sâu.

Xuất hiện thủ đoạn lừa đảo mới “việc nhẹ, lương cao”

Tại Phiên giải trình việc thực hiện pháp luật về phòng, chống mua bán người do Ủy ban Tư pháp tổ chức ngày 8.5 vừa qua, kết quả khảo sát của Ủy ban Tư pháp về việc thực hiện pháp luật về phòng, chống mua bán người giai đoạn 2012 - 2022 cho thấy, thời gian qua, UBND và các cơ quan hữu quan của các tỉnh đã ban hành nhiều văn bản để triển khai công tác phòng, chống mua bán người. Các văn bản được xây dựng, triển khai bảo đảm tiến độ, đúng đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước về phòng, chống mua bán người, phù hợp với tình hình thực tế của địa bàn các tỉnh. Các quy định của Luật Phòng, chống mua bán người đã đi vào đời sống xã hội, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, ý thức cảnh giác và kỹ năng phòng ngừa tội phạm nói chung và phòng ngừa mua bán người nói riêng của Nhân dân.

Hoàn thiện pháp luật về phòng, chống mua bán người -0
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga phát biểu tại Phiên giải trình. Ảnh: Quang Khánh

Tuy nhiên, Đoàn khảo sát cũng chỉ rõ, phương thức, thủ đoạn phạm tội của tội phạm mua bán người ở các địa phương ngày càng tinh vi, nhiều trường hợp phạm tội có tổ chức, có sự câu kết chặt chẽ giữa người mua và người bán. Công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật tuy được đổi mới, nhưng có nơi, có lúc vẫn còn mang tính hình thức, thiếu chiều sâu; chưa tập trung vào đối tượng có nguy cơ cao bị mua bán. Công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật về công tác phòng, chống mua bán người ở các địa phương cũng chưa được thường xuyên, toàn diện; ít có thanh tra, kiểm tra chuyên đề mà chủ yếu lồng ghép qua việc thực hiện các nội dung khác.

Báo cáo của Bộ Công an cho thấy, trong 5 năm (giai đoạn 1.1.2018 - 31.12.2022), trên cả nước đã phát hiện 394 vụ với 837 đối tượng vi phạm pháp luật và tội phạm về mua bán người, trong đó xử lý hình sự 386 vụ với 808 đối tượng. Cơ quan có thẩm quyền của Bộ Quốc phòng đã khởi tố và chuyển sang cơ quan điều tra có thẩm quyền 54 vụ với 68 đối tượng. Đây là loại tội phạm có độ ẩn cao, xảy ra ở hầu hết các địa phương, trong đó tập trung ở một số tỉnh có đường biên giới với các nước láng giềng, nhất là ở vùng núi phía Bắc.

Nếu như trong giai đoạn trước đây, từ 2012 - 2020, mua bán người chủ yếu là mua bán người ra nước ngoài (chiếm trên 85% số vụ); trong thời gian gần đây xuất hiện ngày càng nhiều vụ mua bán người ở trong nước (riêng năm 2022, số vụ mua bán trong nước chiếm trên 45% tổng số vụ).

Đoàn khảo sát của Ủy ban Tư pháp cho rằng, chiêu thức “việc nhẹ, lương cao” là thủ đoạn lừa đảo mới xuất hiện. Vì vậy, công tác phổ biến, giáo dục, phòng ngừa cũng như chính sách xử lý trong thời gian tới cần có sự điều chỉnh phù hợp.

Tiếp tục triển khai có hiệu quả Chương trình phòng, chống mua bán người 2021 - 2025

Trước tình trạng tội phạm mua bán người tiếp tục diễn biến phức tạp, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Nông Dương Khắc Mai cho rằng, hệ thống pháp luật hiện nay chưa theo kịp với diễn biến tình hình thực tế, dẫn đến phát sinh bất cập, hạn chế, chưa bảo đảm cơ chế bảo vệ người dân từ sớm, từ xa trong bối cảnh đầy thách thức hiện nay. Trong khi đó, hình phạt xử lý chưa đủ sức răn đe, tội phạm lại ngày càng tinh vi và tái phạm nhiều. Nhấn mạnh vấn đề đặt ra là sửa Luật như thế nào, đại biểu Dương Khắc Mai đề nghị các cơ quan làm rõ thời gian, tiến độ tham mưu sẽ trình Quốc hội sửa đổi Luật Phòng, chống mua bán người. 

Giải trình tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi cho biết, liên quan đến việc tham gia sửa đổi Luật Phòng, chống mua bán người, Bộ Tư pháp đã có báo cáo thẩm định về đề nghị xây dựng dự án Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi) vào ngày 20.3.2023, đến nay Bộ Công an - cơ quan chủ trì soạn thảo dự án Luật, đã tiếp thu, hoàn thiện. Bộ Tư pháp sẽ tiếp tục tích cực phối hợp với Bộ Công an để có báo cáo trình Chính phủ trong thời gian sớm nhất.

Bộ Tư pháp cũng kiến nghị Quốc hội tiếp tục quan tâm, đẩy mạnh công tác hoàn thiện pháp luật về phòng, chống mua bán người. Trong đó, chú trọng hoàn thiện, sửa đổi quy định của Luật Phòng, chống mua bán người hiện hành để đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống loại tội phạm này trong tình hình mới.

Với vai trò là cơ quan chủ trì soạn thảo dự án Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi), đại diện Bộ Công an cũng cho biết sẽ tiếp tục triển khai theo lộ trình Bộ đã báo cáo Chính phủ tại Tờ trình số 103/TTr-BCA ngày 24.2.2023. Dự kiến dự án Luật sẽ trình Quốc hội khóa XV cho ý kiến tại Kỳ họp thứ Bảy và xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ Tám. Việc sửa đổi Luật nhằm thể chế hóa quan điểm của Đảng, Nhà nước về công tác phòng, chống tội phạm nói chung và phòng, chống mua bán người nói riêng; bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật phòng, chống mua bán người; đáp ứng những yêu cầu của thực tiễn trong công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm mua bán người và bảo vệ, hỗ trợ nạn nhân bị mua bán. Đồng thời, tiếp tục rà soát toàn bộ những văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác này, qua đó, đề xuất với các cơ quan hữu quan có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật phù hợp với thực tiễn và đáp ứng yêu cầu của tình hình mới.

Trong phát biểu kết luận phiên giải trình, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tiếp tục triển khai có hiệu quả Chương trình phòng, chống mua bán người giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030; tăng cường nguồn lực thích đáng cho việc triển khai các biện pháp phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh, xử lý tội phạm mua bán người, hỗ trợ nạn nhân tái hòa nhập cộng đồng.

Đối với Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Tòa án Nhân dân tối cao, Viện kiểm sát Nhân dân tối cao, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp yêu cầu, đẩy mạnh tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác đấu tranh phòng, chống mua bán người; đặc biệt, sớm tổng kết 12 năm thi hành Luật Phòng, chống mua bán người, làm cơ sở cho việc xây dựng dự án Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi).

Xây dựng luật

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp. Ảnh : Lâm Hiển
Quốc hội và Cử tri

Bảo đảm luật này "mở ra" nhưng không "khép lại" ở luật khác

Cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược, một số ý kiến tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với quy định cụ thể tại dự thảo Luật về quy mô dự án đầu tư mới trong phát triển công nghiệp dược được áp dụng ưu đãi, hỗ trợ đầu tư đặc biệt; đồng thời, đề nghị, Chính phủ xử lý vấn đề này tại dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) để bảo đảm luật này mở ra nhưng không khép lại ở luật khác.

Toàn cảnh phiên thảo luận tại Tổ 6
Thời sự Quốc hội

Nâng hạn tuổi cao nhất của sĩ quan phục vụ tại ngũ là cần thiết

Chiều 28.10, thảo luận về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sĩ quan Quân đội Nhân dân Việt Nam, các ĐBQH Tổ 6 (gồm Đoàn ĐBQH các tỉnh Hà Giang, Bình Định, Sóc Trăng, Bạc Liêu) đều thống nhất với tờ trình của Chính phủ và thẩm tra báo cáo về dự án luật. Song, các đại biểu đề nghị xem xét điều chỉnh tuổi nghỉ hưu của sĩ quan nữ cấp bậc quân hàm Đại tá để phù hợp với quy định của Bộ luật Lao động và Luật Bảo hiểm xã hội…

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp
Xây dựng luật

Bảo đảm việc tham gia bảo hiểm trách nhiệm được thực hiện nghiêm túc, công bằng

Dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) lần này đã bổ sung quy định bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên là loại hình bảo hiểm bắt buộc. Theo các đại biểu Quốc hội, cần rà soát, đánh giá kỹ về tính hiệu quả xã hội khi quy định đây là loại bảo hiểm bắt buộc; đồng thời, quy định rõ trách nhiệm của công chứng viên hoặc tổ chức hành nghề công chứng trong trường hợp số tiền bồi thường từ bảo hiểm không đủ chi trả cho thiệt hại của khách hàng.

quang cảnh phiên họp
Xây dựng luật

Bảo đảm minh bạch, đồng thuận trong quá trình triển khai quy hoạch

Dự thảo Luật quy định thời gian lấy ý kiến cộng đồng dân cư có liên quan về quy hoạch trong vòng 30 ngày, nhưng chưa quy định về việc tiếp thu, phản hồi ý kiến như thế nào, vì vậy có ý kiến đề nghị, ban soạn thảo quy định rõ cơ chế tiếp nhận, xử lý phản hồi lại cho cộng đồng dân cư. Đồng thời, bổ sung quy định về việc tổ chức các cuộc đối thoại công khai giữa các cơ quan chức năng và người dân trong trường hợp có tranh chấp hoặc bất đồng ý kiến về quy hoạch, để bảo đảm minh bạch và đồng thuận, thuận lợi hơn trong quá trình triển khai quy hoạch.

Bổ sung thêm nhóm đối tượng vùng an toàn khu được ngân sách nhà nước đóng bảo hiểm y tế
Thời sự Quốc hội

Bổ sung thêm nhóm đối tượng vùng an toàn khu được ngân sách nhà nước đóng bảo hiểm y tế

Chiều 24.10, thảo luận tại Tổ 9 (Đoàn ĐBQH các tỉnh: Phú Yên, Hòa Bình, Quảng Ninh, Bến Tre) về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế, một số đại biểu đề nghị, cần bổ sung quy định người dân sinh sống tại các xã an toàn khu cách mạng và các xã trọng điểm về quốc phòng được ngân sách nhà nước đóng bảo hiểm y tế. Cùng với đó, cần đánh giá cụ thể về khả năng đáp ứng và cân đối của quỹ bảo hiểm y tế.

Phó Trưởng Đoàn chuyên trách phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình Đặng Bích Ngọc
Xây dựng luật

Rõ trách nhiệm để xử lý các rủi ro, rào cản

Đóng góp ý kiến tâm huyết tại Hội nghị khảo sát, lấy ý kiến góp ý đối với dự thảo Luật Điện lực (sửa đổi) của Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình mới đây, liên quan đến các quy định về đấu thầu, có đại biểu cho rằng, việc rõ ràng trong các quy định pháp lý về đấu thầu, đấu giá hay cụ thể trách nhiệm của chủ đầu tư khi tham gia vào các dự án điện vô cùng quan trọng. Vì vậy, cần làm rõ được trách nhiệm để xử lý các rủi ro, những rào cản, đặc biệt là rào cản liên quan đến hành lang pháp lý.

Việc bổ sung quy định trong Luật Điện lực bảo đảm công khai, minh bạch, bình đẳng giữa các đơn vị điện lực
Xây dựng luật

Yêu cầu xuất phát từ thực tiễn

Sau gần 20 năm triển khai thi hành, Luật Điện lực hiện hành cần thiết phải sửa đổi, bổ sung, nhằm đáp ứng mục tiêu triển khai các chính sách của Đảng đối với lĩnh vực năng lượng nói chung, điện lực nói riêng, đáp ứng mục tiêu bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.

Trọng tâm sửa đổi Luật Điện lực là điều chỉnh giá điện theo cơ chế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước
Xây dựng luật

Bảo đảm những mục tiêu quan trọng

Dự án Luật Điện lực (sửa đổi) được xây dựng với mục đích hoàn thiện quy định pháp luật về điện lực, phù hợp với quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, luật hóa định hướng chủ trương, chính sách về đổi mới cơ chế, chính sách, phát triển thị trường năng lượng đồng bộ, liên thông, hiện đại và hiệu quả; phù hợp với định hướng xã hội chủ nghĩa.

Toàn cảnh phiên họp
Xây dựng luật

Tháo gỡ vướng mắc, nhưng phải đồng bộ với các luật liên quan

Tại Phiên họp thứ 38 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, một số ý kiến tán thành với đề xuất của Chính phủ sửa đổi Luật Ngân sách nhà nước theo hướng cho phép các bộ, ngành và địa phương chủ động bố trí kinh phí từ chi thường xuyên cho các dự án ngoài kế hoạch đầu tư công trung hạn, nhưng phải rà soát để bảo đảm đồng bộ với các luật liên quan.

Trưởng Ban Dân nguyện Dương Thanh Bình, Trưởng Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội phát biểu tại cuộc làm việc
Xây dựng luật

Chủ động phòng ngừa phát sinh khiếu kiện phức tạp

Làm việc với UBND tỉnh Nghệ An về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội lưu ý, tỉnh cần tiếp tục tập trung chỉ đạo giải quyết các vụ việc khiếu kiện phức tạp, triển khai các biện pháp phòng ngừa, tránh để phát sinh thêm vụ việc khiếu kiện phức tạp, kéo dài, thực hiện chuẩn bị kỹ lưỡng đối với mỗi dự án đầu tư, xây dựng.

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long phát biểu tại phiên họp
Xây dựng luật

Thực hiện tốt hơn việc kiểm soát quyền lực trong xây dựng pháp luật

Nguyên nhân của việc chậm ban hành văn bản quy định chi tiết là bởi số lượng nhiều, có những văn bản nội dung khó, đã được bàn thảo nhiều lần nhưng chưa có giải pháp. Trả lời chất vấn tại Phiên họp thứ 36 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, thời gian tới, một trong những giải pháp đặt ra là sửa đổi, bổ sung Quy chế làm việc của Chính phủ theo hướng quy định sát sao hơn và đôn đốc thực hiện tốt hơn quy trình giữa các cơ quan trình và Văn phòng Chính phủ.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu chỉ đạo tại cuộc làm việc của Đoàn giám sát với Chính phủ
Xây dựng luật

Do quy định pháp luật hay quá trình thực hiện?

Tại cuộc làm việc với Chính phủ về “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2030”, các thành viên Đoàn giám sát của Quốc hội đề nghị, cần làm rõ vướng mắc trong quản lý thị trường bất động sản, phát triển nhà ở xã hội hiện nay do quy định pháp luật hay quá trình thực hiện?

Trao quyền chủ động hơn cho công đoàn trong công tác cán bộ
Xây dựng luật

Trao quyền chủ động hơn cho công đoàn trong công tác cán bộ

Tại phiên thảo luận tổ 4, Đợt 1, Kỳ họp thứ Bảy, Quốc hội Khóa XV vừa qua về Dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi), các đại biểu nhất trí tán thành sự cần thiết sửa đổi Luật Công đoàn 2012; đồng thời, nhấn mạnh cần trao quyền chủ động hơn cho tổ chức công đoàn trong công tác cán bộ để thực hiện tốt hơn nhiệm vụ đại diện, bảo vệ cho người lao động tại doanh nghiệp. Bởi hiện nay, cán bộ công đoàn tại công đoàn cơ sở đều hoạt động kiêm nhiệm và do người sử dụng lao động trả lương. 

Bài 3: Vì cuộc sống, dẫn dắt và kiến tạo
Xây dựng luật

Bài 3: Vì cuộc sống, dẫn dắt và kiến tạo

Vì cuộc sống, dẫn dắt và kiến tạo chính sách phát triển của đất nước và hành động quyết liệt trong hoạt động lập pháp mang lại hiệu lực thực sự cho cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân. Đấy là hình ảnh sinh động của Quốc Khóa XV đã đi qua nửa chặng đường, luôn theo sát sự lãnh đạo của Đảng, đồng hành cùng Chính phủ, vì Nhân dân, phản ánh kịp thời ý chí, nguyện vọng của Nhân dân trong mỗi quyết sách; tiếp bước chủ động đổi mới, sáng tạo, đột phá trong hoạt động của Quốc hội; nâng tầm vóc của cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất; rời xa tính hình thức; quyết liệt và tham gia sớm, sâu, thực chất trong xây dựng và quyết định chính sách pháp luật; góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước.

Bài 2: Không “bắc nước sôi chờ gạo người"
Xây dựng luật

Bài 2: Không “bắc nước sôi chờ gạo người"

Không “bắc nước sôi chờ gạo người” là tinh thần chủ động, kiên quyết trong công tác lập pháp mà Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhắc nhở các cơ quan của Quốc hội. Nó cũng chính là bước đổi mới công tác lập pháp kế thừa thành quả qua các nhiệm kỳ, trong đó, đổi mới công tác thẩm tra có vai trò then chốt. Nhưng để có bước chuyển biến về chất cần có tư duy mới, đặt đúng vị thế, nhiệm vụ của cơ quan thẩm tra. Quốc hội Khóa XV đã có bước đột phá như vậy. Đặt cơ quan thẩm tra ở vị trí cao không chỉ là “phản biện” chính sách, hoàn thiện kỹ thuật lập pháp mà còn là cơ quan “kiến tạo” chính sách ngay từ đầu.

Bài 1: Sáng kiến lập pháp, sáng tạo lập pháp
Xây dựng luật

Bài 1: Sáng kiến lập pháp, sáng tạo lập pháp

Sáng kiến lập pháp là quyền trình dự án luật hay kiến nghị về luật ra Quốc hội. Đây là quyền chủ động và xuất phát từ việc thực hiện quyền này mà “cỗ máy” lập pháp vận hành để điều chỉnh mọi mặt đời sống xã hội sinh động và luôn vận động. Vì vậy, sáng kiến lập pháp là bước khởi đầu quan trọng trong quy trình lập pháp, quyết định đến số phận của một dự luật, thúc đẩy công tác lập pháp, xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật. Và khi hoàn cảnh lập pháp đã có những đổi thay thì việc thực hiện quyền sáng kiến lập pháp cần có sự sáng tạo, bước tiến phù hợp.