Giúp người lao động đảm bảo cuộc sống khi thất nghiệp
Hiện nay, Luật Việc làm việc quy định đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp chưa bao phủ đối tượng là người lao động làm công hưởng lương và có tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, như người lao động làm việc theo hợp đồng lao động từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng; người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn của nhà nước, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật; thành viên Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc, Giám đốc, thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên và các chức danh quản lý khác được bầu của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo quy định của Luật Hợp tác xã có hưởng tiền lương thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp (Luật Bảo hiểm xã hội 2024 quy định đây là đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc), người lao động có giao kết hợp đồng lao động từ 1 tháng trở lên nhưng làm việc không trọn thời gian, có tiền lương trong tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội 2024.
Theo đó, việc hoàn thiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp theo hướng mở rộng độ bao phủ của chính sách, giúp cho người lao động có cơ hội tham gia chính sách và đảm bảo cuộc sống khi bị rủi ro về thất nghiệp. Từ đó, góp phần tăng thu và đảm bảo cân đối Quỹ bảo hiểm thất nghiệp. Đây cũng chính là mục tiêu mà Nghị quyết số 28-NQ/TW đã đặt ra đến năm 2030 có khoảng 45% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia bảo hiểm thất nghiệp.
Để đạt được mục tiêu trên, Luật Việc làm (sửa đổi) cần bổ sung đối tượng người lao động giao kết hợp đồng lao động xác định thời hạn từ 1 tháng trở lên thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp; bổ sung đối tượng người có giao kết hợp đồng lao động từ 1 tháng trở lên nhưng làm việc không trọn thời gian, có tiền lương trong tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội 2024.
Đồng thời, Luật cũng cần bổ sung đối tượng người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn của nhà nước, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật; thành viên Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc, Giám đốc, thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên và các chức danh quản lý khác được bầu của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo quy định của Luật Hợp tác xã có hưởng tiền lương (Luật Bảo hiểm xã hội 2024 quy định đây là đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc) (Điều 56).
Bên cạnh đó, bổ sung quy định về việc tham gia bảo hiểm thất nghiệp đối với các đối tượng khác có việc làm, thu nhập ổn định, thường xuyên do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định trên cơ sở đề xuất của Chính phủ phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế, xã hội từng thời kỳ, đảm bảo thống nhất với Luật Bảo hiểm xã hội 2024 (Điều 56).
Đảm bảo tiến bộ và công bằng xã hội
Theo các chuyên gia, việc bổ sung các quy định trên sẽ giúp tăng nguồn thu cho Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp thông qua việc mở rộng đối tượng bắt buộc đóng bảo hiểm thất nghiệp. Bởi theo báo cáo sơ bộ từ năm 2018 đến nay, thông qua việc thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với lao động có giao kết hợp đồng lao động từ 1 tháng đến dưới 3 tháng, số người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc tăng thêm khoảng 60.000 người. Ngoài ra, với đối tượng người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng lương và đang tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc sẽ làm tăng nguồn thu cho Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp, trong khi không phát sinh thêm chi phí.
Còn đối với người sử dụng lao động sẽ không phải chi trả trợ cấp mất việc làm khi người lao động nghỉ việc tại đơn vị. Bởi người sử dụng lao động đóng bảo hiểm thất nghiệp theo quy định cho người lao động giao kết hợp đồng lao động xác định thời hạn từ 1 tháng đến 3 tháng, người làm việc không trọn thời gian và một số đối tượng người lao động hưởng lương khác.
Đối với người lao động có giao kết hợp đồng lao động xác định thời hạn từ 1 tháng đến dưới 3 tháng, người lao động làm việc không trọn thời gian, người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn nhà nước, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật; thành viên Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc, Giám đốc, thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên và các chức danh quản lý khác được bầu của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo quy định của Luật Hợp tác xã có hưởng tiền lương sẽ được hưởng các chế độ bảo hiểm thất nghiệp khi bị mất việc làm.
Đồng thời, việc mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp sẽ mở rộng diện bao phủ và có nhiều người lao động được hỗ trợ khi gặp rủi ro mất việc làm. Góp phần duy trì, bảo đảm việc làm cho người lao động, phòng ngừa thất nghiệp. Người lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp được hưởng các chế độ bảo hiểm thất nghiệp khi mất việc làm; được tư vấn, giới thiệu việc làm; nâng cao trình độ kỹ năng nghề tăng cơ hội chuyển đổi việc làm, tạo cơ hội tìm kiếm việc làm mới phù hợp.
Đối với Nhà nước, việc mở rộng diện bao phủ đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp, tăng cường lưới an sinh xã hội, đảm bảo tiến bộ và công bằng xã hội. Góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Trong khi, việc mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp nhằm tạo động lực giúp người lao động an tâm hơn về tương lai, có được “điểm tựa” khi gặp rủi ro mất việc làm, giảm thu nhập. Điều này giúp người sử dụng lao động thu hút và giữ chân người lao động. Nâng cao trách nhiệm xã hội của người sử dụng lao động đối với người dân.
Bên cạnh đó, với việc mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp, sửa đổi, bổ sung các chế độ bảo hiểm thất nghiệp giúp lao động nữ có cơ hội tìm việc làm nhiều hơn, có thu nhập, tự chủ về tài chính, tự tin hơn trong cuộc sống.
