Hoàn thiện cơ chế giám sát để Đoàn ĐBQH thực sự là “cầu nối chính sách”
Chia sẻ ý kiến tại Diễn đàn Quốc hội về hoạt động giám sát, Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ Đặng Bích Ngọc khẳng định, việc hoàn thiện cơ chế pháp lý là yêu cầu cấp thiết để Đoàn ĐBQH các địa phương thực sự là "cầu nối chính sách" trong vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
Chú trọng khảo sát, tháo gỡ khó khăn từ cơ sở
Diễn đàn Quốc hội về hoạt động giám sát có ý nghĩa rất quan trọng để tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát. Thông qua diễn đàn, những vấn đề nổi cộm, những bất cập trong chính sách, pháp luật và việc thực thi được chia sẻ, phân tích sâu sắc, giúp hoạt động giám sát của Quốc hội đi “đúng và trúng” trọng tâm, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
Thời gian qua, Đoàn ĐBQH các địa phương đã chủ động, tích cực thực hiện hoạt động giám sát. Qua nắm bắt tình hình thực tiễn, các ĐBQH đã chủ động đề xuất nội dung giám sát từ các vấn đề nóng, gây bức xúc trong Nhân dân, cũng như việc triển khai các quy định pháp luật. Đồng thời, xây dựng kế hoạch gắn với chương trình giám sát tối cao của Quốc hội.
Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ Đặng Bích Ngọc khẳng định, thực tế hoạt động giám sát đã luôn được Đoàn ĐBQH tỉnh đổi mới từ khâu lựa chọn vấn đề cho đến tổ chức thực hiện. Với phương châm hướng mạnh về cơ sở, tăng cường khảo sát trực tiếp các đối tượng chịu tác động của chính sách để đánh giá hiệu quả của chính sách, cũng như tìm ra những bất cập, khó khăn, trách nhiệm của cán bộ, Nhân dân trong tổ chức thực hiện. Từ đó đưa ra nhiều kiến nghị, đề xuất đúng, trúng, nhằm tháo gỡ khó khăn cho cơ sở trong triển khai thực hiện chính sách pháp luật.
Để nâng cao chất lượng các cuộc giám sát, đặc biệt lắng nghe được từ nhiều kênh, Đoàn ĐBQH tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, như: HĐND, Ủy ban MTTQ Việt Nam, các sở, ngành, chuyên gia, nhà khoa học để huy động trí tuệ tập thể, thu thập thông tin đa chiều, xây dựng báo cáo giám sát chặt chẽ, toàn diện. Qua đó, chỉ ra những hạn chế, bất cập và kiến nghị sửa đổi, bổ sung chính sách cho phù hợp.
Năm 2024, Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình đã tổ chức 15 cuộc giám sát và 12 cuộc khảo sát chuyên đề về những vấn đề "nóng", như: đầu tư công, an sinh xã hội, y tế cơ sở, cải cách thủ tục hành chính, bảo vệ môi trường… Điển hình là hoạt động giám sát chuyên đề thực trạng các công trình cấp nước sạch nông thôn trên địa bàn tỉnh bị bỏ hoang, gây bức xúc trong Nhân dân và làm thất thoát, lãng phí nguồn lực đầu tư công. Qua giám sát, Đoàn đã chỉ rõ trách nhiệm của các cơ quan liên quan và kiến nghị các bộ, ngành Trung ương sớm hoàn thiện cơ chế, chính sách, bổ sung quy định pháp luật về đầu tư, quản lý, vận hành công trình cấp nước sạch nông thôn.
Cần cơ chế pháp lý đủ mạnh nâng cao chất lượng giám sát
Trong thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, nhiều vấn đề phát sinh tại cơ sở vượt thẩm quyền cấp xã, tỉnh, càng đòi hỏi vai trò “cầu nối chính sách” quan trọng của Đoàn ĐBQH tỉnh để kịp thời phản ánh tiếng nói từ cơ sở lên Trung ương và kiến nghị hoàn thiện thể chế, gỡ vướng cho chính quyền địa phương, tạo điều kiện nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước ngay từ cấp thấp nhất. Tuy nhiên, thực tiễn cũng cho thấy, hiện chưa có cơ chế đủ mạnh để Đoàn ĐBQH theo dõi, đôn đốc, giám sát việc xử lý các kiến nghị sau giám sát, gây ảnh hưởng đến hiệu quả giám sát, nhất là với các vấn đề mang tính liên ngành, liên cấp. Do đó, đại biểu Đặng Bích Ngọc kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo hoàn thiện cơ chế pháp lý nhằm tăng cường vai trò, trách nhiệm và thẩm quyền của Đoàn ĐBQH trong theo dõi, đôn đốc, giám sát kết quả thực hiện các kiến nghị, đặc biệt đối với các kiến nghị gửi đến các cơ quan thuộc Chính phủ, bộ, ngành Trung ương.
Cụ thể, bổ sung quy định trách nhiệm của các cơ quan chịu sự giám sát trong việc tiếp thu, phản hồi và giải trình kết quả xử lý kiến nghị giám sát trước Đoàn ĐBQH và cơ chế xử lý tình trạng chậm trễ, né tránh trách nhiệm trong thực hiện kiến nghị giám sát. Đồng thời, xây dựng cơ chế phối hợp giữa Đoàn ĐBQH với Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội trong theo dõi giám sát các kiến nghị của Đoàn ĐBQH với các cơ quan ở Trung ương bảo đảm kiến nghị của Đoàn được nghiêm túc thực hiện.
Việc hoàn thiện cơ chế này không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả thực chất của hoạt động giám sát mà còn bảo đảm tính liên thông, liền mạch giữa giám sát của Đoàn ĐBQH với giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội cũng như bảo đảm gắn kết thực sự với công tác lập pháp, đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong bối cảnh tổ chức mô hình chính quyền địa phương theo hai cấp hiện nay. Bên cạnh đó, hoạt động giám sát của Đoàn ĐBQH cần tiếp tục được nâng cao tính thực tiễn, chủ động và gắn với trách nhiệm đeo bám kiến nghị đến cùng. Đây không chỉ là nhiệm vụ mà còn là điều kiện tiên quyết để Quốc hội thực hiện hiệu quả vai trò lập pháp, giám sát tối cao, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước và đại diện cho tiếng nói của cử tri và Nhân dân cả nước.
