Hiện diện quân sự lớn bất thường, Mỹ sắp hành động nhằm vào Venezuela?

Trong phát biểu ngắn gọn trên chuyên cơ Không lực Một hôm qua, Tổng thống Donald Trump cho biết ông “gần như đã quyết định” về hướng đi tiếp theo liên quan đến khả năng hành động quân sự tại Venezuela. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Mỹ không cung cấp thêm chi tiết. Phát biểu của ông được đưa ra ngay hai cuộc họp liên tiếp tại Nhà Trắng bàn về vấn đề này, với sự tham dự của Phó tổng thống JD Vance, Bộ trưởng Chiến tranh Pete Hegseth cùng nhiều quan chức cấp cao khác.

Một quan chức trong chính quyền Mỹ cho biết, Tổng thống Trump đã được nghe trình bày “một loạt lựa chọn”, đồng thời nhấn mạnh việc người đứng đầu nước Mỹ duy trì “sự mơ hồ chiến lược” để không bộc lộ ý đồ với đối thủ.

Trong những tuần gần đây, Tổng thống Trump và nhóm cố vấn đưa ra nhiều tín hiệu trái chiều về mục tiêu của chính quyền ở Venezuela. Ông Trump nhiều lần bày tỏ mong muốn mở rộng chiến dịch chống ma túy này. Tuy nhiên, bất kỳ cuộc tấn công nào nhằm vào lãnh thổ Venezuela đều đi ngược với cam kết tránh mở rộng xung đột mà chính quyền đưa ra, cũng như các đảm bảo với Quốc hội trong thời gian gần đây rằng Washington không chuẩn bị cho một chiến dịch như vậy.

Tháng 8 vừa qua, Washington đã tăng mức thưởng cho thông tin dẫn đến việc bắt giữ và kết án Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro lên 50 triệu USD, cáo buộc ông có liên hệ với các tập đoàn ma túy và không chấp nhận kết quả bầu cử năm 2024 mà Mỹ cho rằng ông đã thua. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cảnh báo rằng mở rộng hành động quân sự sẽ khiến lực lượng Mỹ đối mặt rủi ro lớn, bất chấp ưu thế vượt trội so với Venezuela.

Mỹ dường như “đã sẵn sàng”?

Nguồn tin cho biết, các phi công trên tàu sân bay USS Gerald R. Ford đang phân tích hệ thống phòng không Venezuela trong khi chờ quyết định từ Washington. Các phương án mà Mỹ xem xét được cho là có bao gồm khả năng triển khai Đội Delta - lực lượng đặc nhiệm tinh nhuệ từng được sử dụng thường xuyên trong hai thập kỷ chiến tranh của Mỹ ở Trung Đông.

Tính đến thứ Sáu, có 7 tàu chiến Mỹ ở biển Caribe, gồm hai tuần dương hạm mang tên lửa dẫn đường, hai tàu khu trục và ba tàu đổ bộ. Trong khi đó, khoảng 15.000 binh sĩ Mỹ đang được triển khai với lực lượng phân bổ trên các tàu này, cùng tăng cường tại Puerto Rico. Đây là sự hiện diện lớn bất thường, khi trước đây số tàu Mỹ hoạt động cùng lúc thường chỉ ở mức tối thiểu.

Phía Venezuela cũng tuyên bố huy động gần 200.000 binh sĩ thuộc ba lực lượng nhằm bảo vệ lãnh thổ.

Tranh cãi về cơ sở pháp lý

Trong bối cảnh này, tại Washington, một số nghị sĩ tỏ ra hoài nghi sau khi được Lầu Năm Góc khẳng định rằng Mỹ không chuẩn bị cho hoạt động quân sự bên trong Venezuela. Một nghị sĩ đảng Dân chủ cho biết họ đang “mất dần niềm tin” vào những cam kết của Bộ Chiến tranh.

Tài liệu pháp lý được chính quyền Tổng thống Donald Trump sử dụng để biện minh cho các chiến dịch trong khu vực không trực tiếp đề cập việc tấn công Venezuela, mà tìm cách kết hợp luật chống buôn bán ma túy với luật xung đột vũ trang. Theo đó, các tập đoàn ma túy được ví như “vũ khí hóa học,” và Washington hành động trong khuôn khổ “phòng vệ tập thể” với các nước láng giềng.

Nhiều chuyên gia pháp lý cho rằng cách lập luận này thiếu thuyết phục, bởi buôn bán ma túy là tội phạm dân sự, không thể coi là hành động tấn công vũ trang theo luật quốc tế.

Phản ứng của các nước trong khu vực

Giới quan sát cho rằng hành động quân sự của Mỹ nhằm vào Venezuela, nếu xảy ra, sẽ tác động lớn đến quan hệ của Mỹ với nhiều nước Mỹ Latinh, đồng thời làm gia tăng nghi ngờ về việc liệu Washington có nhằm hướng tới mục tiêu buộc Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro phải rời bỏ quyền lực hay không.

Chiến dịch quân sự mở rộng của Mỹ đã tạo ra những căng thẳng ngoại giao mới. Colombia tuần này tuyên bố tạm dừng chia sẻ thông tin tình báo với Washington, viện dẫn lo ngại về nhân quyền. Mexico cũng đã yêu cầu làm rõ các thỏa thuận hàng hải sau vụ tấn công của Mỹ nhằm vào tàu bị nghi buôn ma túy gần lãnh hải nước này.

Theo giới chức Mexico, hai bên đã thống nhất rằng, nếu Mỹ có thông tin về tàu nghi vấn gần Mexico, hải quân Mexico sẽ đảm nhận nhiệm vụ ngăn chặn nhằm tránh xảy ra không kích gần khu vực.

Răn đe hay đối đầu?

Nhiều chuyên gia an ninh dự đoán Washington có thể sẽ sớm hành động. Một số cho rằng quân đội Venezuela thiếu khả năng sẵn sàng chiến đấu và hệ thống phòng không lạc hậu, song vẫn cảnh báo nguy cơ xung đột có thể kéo dài nếu tình hình vượt khỏi kiểm soát.

Ở Quốc hội Mỹ, cả hai đảng đều ghi nhận sự chia rẽ. Một số nghị sĩ Cộng hòa tỏ ra lo ngại về hướng tiếp cận của chính quyền, cho rằng dư luận Mỹ không muốn quân đội tiếp tục sa lầy trong các cuộc xung đột quốc tế. Nhiều nghị sĩ Dân chủ và một số nghị sĩ Cộng hòa phản đối mạnh mẽ.

Trong bối cảnh nhiều tín hiệu mâu thuẫn tiếp tục xuất hiện giữa thông điệp chính trị và những bước chuẩn bị quân sự, giới quan sát cho rằng mọi lựa chọn lúc này đều đi kèm rủi ro lớn đối với Mỹ và khu vực. Việc Washington có quyết định can thiệp hay không sẽ định hình không chỉ quan hệ với Venezuela, mà còn tác động đến cấu trúc an ninh Mỹ Latinh trong nhiều năm tới. Điều còn lại là chờ xem liệu Nhà Trắng sẽ ưu tiên mục tiêu răn đe hay sẽ bước vào một giai đoạn đối đầu mới - một lựa chọn mà cả khu vực và thế giới đang dõi theo với tâm trạng vừa lo ngại vừa thận trọng.