Hà Tĩnh hiện có tuyến đường sắt Bắc – Nam chạy qua 3 huyện Đức Thọ, Hương Khê, Vũ Quang với tổng chiều dài 70,28km, khổ đường 1m. Do tuyến đường chạy qua nhiều địa bàn, đa số nằm ở vùng núi, đường hẹp, dốc cao, thiếu biển báo tự động. Đặc biệt, để thuận tiện cho việc đi lại nhiều lối mở dân sinh tự phát cắt qua đường tàu không được lắp rào chắn, không có đầy đủ các biển cảnh báo, không được các cơ quan có thẩm quyền cấp phép, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông rất cao.
Trên thực tế, đã có không ít vụ tai nạn thương tâm xảy ra do người dân bất cẩn khi băng qua đường sắt. Nhiều vụ va chạm giữa tàu hỏa và phương tiện giao thông cá nhân đã cướp đi sinh mạng của người đi đường.
Mới đây nhất là vào lúc 7h50 ngày 1.3, tàu hàng HH62 kéo 20 toa, tải trọng 850,4 tấn, đang di chuyển qua khu vực ga Hòa Duyệt (thôn Liên Hòa, xã Đức Liên, huyện Vũ Quang) đã đâm trúng xe tải BKS 26C-032.88 bị hỏng máy, nằm bất động ngay trên đường ray tại lối đi tự mở Km 358+490. Hậu quả, 3 toa tàu trật bánh, hơn 70m đường ray hư hỏng nặng, khiến tuyến đường sắt Bắc – Nam bị tắc nghẽn suốt 25 giờ. Rất may vụ tai nạn không có thiệt hại về người, nhưng sự cố này cần nhiều chi phí để khắc phục, đồng thời làm nhiều chuyến tàu bị chậm lịch.
Ông Nguyễn văn Hùng, Chủ tịch UBND xã Đức Liên cho biết, tuyến đường sắt Bắc – Nam đi qua địa bàn dài 6km, nhưng có 9 lối đi tự mở qua đường sắt, trong đó, thôn Liên Hòa 6 vị trí, thôn Liên Châu 3 vị trí. Những lối đi tự mở qua đường sắt trên địa bàn xã đều đã có từ lâu, gần như là những con đường độc đạo phục vụ đi lại trong sinh hoạt, sản xuất cho người dân.
“Dù hiểu rõ mối nguy hiểm, nguy cơ tai nạn xảy ra cao, nhưng việc xóa bỏ những lối đi này gặp rất nhiều khó khăn do thiếu kinh phí xây dựng. Vì muốn xóa bỏ những lối đi này phải làm hầm chui, cầu vượt thay thế. Để giảm thiểu rủi ro tai nạn giao thông, những năm qua, chính quyền cũng đã phối hợp với các đơn vị liên quan thường xuyên tuyên truyền, phổ biến, lắp tạm các biển cảnh báo tại các lối mở tự phát”, ông Hùng nói.
Theo thống kế của ngành chức năng, tỉnh Hà Tĩnh này hiện có 79 vị trí, lối đi tự phát, trong đó huyện Hương Khê (51), Vũ Quang (21), và Đức Thọ (7). Đa số nằm ở vùng núi, đường hẹp, dốc cao, thiếu biển báo tự động, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn.
Ông Nguyễn Văn Tiến, Trưởng phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị huyện Vũ Quang cho hay, trong những năm qua, địa phương đã huy động nhiều nguồn lực, tập trung thực hiện thu hẹp, giảm, xóa bỏ lối đi tự mở giao cắt với đường sắt. Tới nay, đã xóa bỏ được 4 lối đi tự mở qua đường sắt, hiện còn 21 vị trí chưa thể triển khai.
“Huyện có kế hoạch xóa bỏ thêm 7 vị trí khác, tuy nhiên, khi xóa bỏ các lối tự mở ngang qua đường sắt, cần phải xây dựng hệ thống đường gom, hầm chui, cầu vượt…, với nguồn kinh phí nhiều tỷ đồng, trong khi, nguồn lực địa phương còn hạn chế, cần phải có sự hỗ trợ từ tỉnh và các bộ, ngành Trung ương. Để đảm bảo an toàn cho tuyến giao thông đường sắt, hằng năm, huyện cũng đã thường xuyên chỉ đạo, tuyên truyền, triển khai nhiều giải pháp để thu hẹp, giảm và tiến tới xóa bỏ các lối đi tự mở qua đường sắt trên địa bàn”, ông Tiến cho biết.
Sở Giao thông Vận tải Hà Tĩnh (nay là Sở Xây dựng) từng có báo cáo thực trạng, giải pháp thực hiện và dự kiến kinh phí để xóa bỏ toàn bộ lối đi tự mở với kinh phí khoảng 170,7 tỷ đồng (trong đó ngân sách địa phương 72,1 tỷ và ngân sách Trung ương 98,6 tỷ).
Theo lãnh đạo phòng Quản lý kết cấu hạ tầng giao thông, Sở Xây dựng cho biết, việc chậm xóa bỏ lối đi tự mở ngang qua đường sắt xuất phát từ nhiều nguyên nhân, song, khó khăn lớn nhất vẫn là nguồn kinh phí thực hiện. Bởi, để xóa bỏ các lối đi tự mở qua đường sắt, phải đầu tư xây dựng hệ thống đường gom, cống chui, chắn tự động…, nên cần sự hỗ trợ từ các bộ, ngành Trung ương.
Việc tồn tại các lối mở dân sinh tự phát không chỉ gây nguy hiểm cho người dân mà còn ảnh hưởng đến an toàn chạy tàu. Nếu không có biện pháp xử lý kịp thời, những vụ tai nạn đáng tiếc vẫn có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Đây là vấn đề cấp bách cần được quan tâm giải quyết sớm để đảm bảo an toàn giao thông và tính mạng cho người dân.
