Hàng loạt trường học Hy Lạp đóng cửa vì không đủ học sinh
Tình trạng sụt giảm dân số không chỉ diễn ra ở nông thôn mà lan tới cả thủ đô Athens, đặt ra thách thức lớn cho hệ thống giáo dục và tương lai phát triển của Hy Lạp.
Hy Lạp sẽ phải tạm dừng hoạt động hơn 750 trường học trong năm học mới do không đủ học sinh, phản ánh thực trạng tỷ lệ sinh thấp kéo dài nhiều thập kỷ. Con số này tương đương hơn 5% tổng số trường trên cả nước, cho thấy tình trạng nhân khẩu học đang bước vào giai đoạn báo động.
Dấu hiệu “sụp đổ nhân khẩu học”
Các trường học phải dừng hoạt động ở Hy Lạp vì không đủ học sinh không chỉ nằm ở vùng sâu vùng xa hay trên các đảo nhỏ, mà còn ở khu vực Attica, nơi có thủ đô Athens. Giới chức giáo dục nước này thừa nhận, lớp học ngày nay phản ánh đúng tình trạng các khoa sản: ít trẻ ra đời, ít học sinh nhập học.
“Lớp học phản ánh tình trạng các khoa sản và số ca sinh nở, vốn đã suy giảm liên tục suốt nhiều thập kỷ tại đất nước chúng ta”, bà Sofia Zacharaki, Bộ trưởng Giáo dục Hy Lạp nhấn mạnh.
Số liệu từ Bộ Giáo dục Hy Lạp cho thấy, trong vòng bảy năm, số học sinh tiểu học đã giảm hơn 111.000 em, tức giảm 19% so với năm 2018. “Sự suy giảm diễn ra rất nhanh, và ở Hy Lạp, mức độ còn đặc biệt nghiêm trọng”, bà Alexandra Tragaki, giáo sư nhân khẩu học kinh tế tại Đại học Harokopio nhận định.
Trường lớp vắng bóng học sinh
Theo quy định, một trường học ở Hy Lạp chỉ được phép duy trì hoạt động nếu có ít nhất 15 học sinh. Năm nay, 766 trong tổng số 14.857 trường học trên toàn đất nước không đạt ngưỡng này, phần lớn là trường tiểu học. Tình trạng thiếu học sinh cũng lan sang các cấp học khác.
Một số cơ sở có thể được mở lại nếu số lượng học sinh tăng trong vòng ba năm, song đa phần thì không. Ngoại lệ áp dụng cho các đảo gần Thổ Nhĩ Kỳ và khu vực biên giới, nơi trường học vẫn được duy trì dù số học sinh ít, nhằm đảm bảo quyền tiếp cận giáo dục.
Tại đảo Pserimos thuộc quần đảo Dodecanese, một trường tiểu học sẽ mở cửa trở lại lần đầu tiên kể từ năm 2009, phục vụ hai em học sinh tiểu học và ba em mẫu giáo. “Chúng tôi đang nỗ lực duy trì nhiều trường học với số học sinh ít hơn mức tối thiểu luật định, một quyết định tốn kém, nhưng cần thiết”, bà Zacharaki nói thêm.
Khủng hoảng nhân khẩu học kéo dài
Tình trạng sụt giảm dân số ở Hy Lạp bắt nguồn từ giai đoạn khủng hoảng nợ công những năm 2010. Từ năm 2011 đến nay, số ca tử vong liên tục vượt số ca sinh. Trong giai đoạn 2001 - 2021, số phụ nữ trong độ tuổi sinh sản chính (20-40 tuổi) giảm 500.000 người, tức 31%.
Song song với đó, nhiều người trẻ có học vấn rời bỏ đất nước để tìm kiếm cơ hội ở nước ngoài, khiến số lượng cha mẹ tiềm năng càng sụt giảm.
Năm 2022, số ca sinh hàng năm rơi xuống dưới 80.000, và đến năm 2023, số ca tử vong gần gấp đôi con số này. Tuổi trung bình sinh con đầu lòng của phụ nữ Hy Lạp hiện trên 32 tuổi, trong khi tỷ suất sinh chỉ đạt 1,35 - một trong những mức thấp nhất châu Âu. Việc sinh con ngoài hôn nhân vẫn còn hiếm gặp.
Thách thức phía trước
Việc trường học phải đóng cửa ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân Hy Lạp, đặc biệt ở nông thôn, nơi có trẻ em phải đi học xa tới 80 km mỗi ngày. Giới chức cam kết bảo đảm quyền học tập cho mọi trẻ em. “Không trẻ em nào bị bỏ lại phía sau, dù em sống ở nơi xa xôi đến đâu”, Bộ trưởng Zacharaki khẳng định.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, những gói hỗ trợ tài chính đơn lẻ khó có thể đảo ngược xu hướng nhân khẩu học. Thực tế, ngay cả các quốc gia có hệ thống phúc lợi xã hội vững mạnh và dịch vụ chăm sóc trẻ em chất lượng cao như Đan Mạch, Thụy Điển cũng chưa thành công trong việc nâng tỷ suất sinh lên mức thay thế.
Hy Lạp đang đối mặt với một thách thức dài hạn: vừa đảm bảo quyền học tập cho thế hệ hiện tại, vừa tìm lời giải cho bài toán nhân khẩu học để bảo vệ tương lai đất nước.
