Tổng thống đương nhiệm đầu tiên bị bắt giữ
Trong một đoạn video được ghi lại trước khi bị áp giải đến trụ sở cơ quan chống tham nhũng, ông Yoon than thở rằng “chế độ pháp quyền đã hoàn toàn sụp đổ ở đất nước này”.
Trước đó, ông Yoon đã ẩn náu tại dinh thự Hannam-dong ở thủ đô Seoul trong nhiều tuần và tuyên bố sẽ "chiến đấu đến cùng" trước những nỗ lực nhằm lật đổ ông. Ông đã biện minh cho tuyên bố thiết quân luật của mình vào ngày 3.12 là một hành động chính đáng của chính quyền chống lại phe đối lập "có những mưu đồ chống phá nhà nước" khi sử dụng thế đa số của mình ở cơ quan Quốc hội để làm bế tắc mọi chương trình nghị sự của ông.
Văn phòng điều tra tham nhũng dành cho các quan chức cấp cao (CIO) cho biết Yoon đã bị bắt giữ vào khoảng 5 giờ sáng ngày 15.1 giờ địa phương, sau khi các điều tra viên đến khu phức hợp dinh thự tổng thống và khoảng 3 giờ sau khi họ đột nhập thành công vào dinh thự. Đây là nỗ lực thứ hai nhằm bắt giữ ông Yoon với cáo buộc ông tội nổi loạn do áp dụng lệnh quân luật vào tháng trước.
Một loạt xe SUV màu đen, một số được trang bị còi báo động, đã rời khỏi khu nhà của tổng thống với sự hộ tống của cảnh sát. Một chiếc xe dường như chở ông Yoon sau đó đã đến văn phòng của cơ quan này tại thành phố Gwacheon gần đó.
Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?
Cơ quan chống tham nhũng, cùng với cơ quan cảnh sát và quân đội hiện đang thúc đẩy một cuộc điều tra chung về việc liệu tuyên bố thiết quân luật của ông Yoon có phải là một nỗ lực nổi loạn hay không. Trước mắt, CIO sẽ áp giải ông Yoon đến văn phòng của cơ quan này ở Gwacheon. Cơ quan này có 48 giờ để yêu cầu tòa án cấp lệnh bắt giữ chính thức với cáo buộc nổi loạn. Nếu không, sau 48 giờ, ông Yoon sẽ được tại ngoại. Trong trường hợp ông Yoon bị bắt chính thức, các điều tra viên có thể giam giữ ông ta tới 20 ngày trước khi chuyển vụ án cho công tố viên để truy tố.
Ông Yoon đã bị đình chỉ nhiệm vụ Tổng thống sau khi Quốc hội luận tội ông vào ngày 14.12. Vụ luận tội hiện đang trong quá trình xét xử tại Tòa án Hiến pháp, cơ quan sẽ ra phán quyết cuối cùng về việc liệu ông Yoon có bị phế truất hay sẽ bác bỏ vụ kiện và phục chức cho ông.
Những lo ngại
Quyền lãnh đạo Hàn Quốc, Phó Thủ tướng Choi Sang-mok, đã ra tuyên bố vào sáng 15.1, kêu gọi lực lượng thực thi pháp luật và cơ quan an ninh tổng thống đảm bảo không xảy ra "tác động vật lý".
Đảng Tự do Dân chủ đối lập, lực lượng thúc đẩy chiến dịch lập pháp dẫn đến việc luận tội Yoon vào ngày 14.12, đã đưa ra tuyên bố kêu gọi cơ quan an ninh tổng thống từ chức và hợp tác với cơ quan an ninh để bắt giữ ông Yoon. Các nhà lập pháp từ Đảng Quyền lực Nhân dân của ông Yoon đã tổ chức một cuộc biểu tình gần dinh thự tổng thống, lên án nỗ lực giam giữ ông là bất hợp pháp.
Cơ quan Cảnh sát Quốc gia đã họp với các chỉ huy thực địa tại Seoul và tỉnh Gyeonggi gần đó trong những ngày gần đây để lên kế hoạch bắt giữ. Nhìn vào quy mô triển khai có thể dự đoán, hơn một nghìn cảnh sát có thể đã được huy động. Cơ quan chống tham nhũng và cơ quan cảnh sát đã công khai chỉ trích lực lượng bảo vệ tổng thống cản trở việc thực hiện lệnh bắt giữ và cảnh báo họ có thể bị bắt giữ.
Các luật sư của Yoon đã tuyên bố rằng lệnh bắt giữ do Tòa án Quận Tây Seoul ban hành là không hợp lệ. Với lý do cho rằng, khu phức hợp tổng thống nằm trong sự điều chỉnh của đạo luật bảo vệ các địa điểm có khả năng liên quan đến bí mật quân sự khỏi nguy cơ khám xét mà không có sự đồng ý của người đứng đầu là Tổng thống Yoon.
Trong khi đó, những người ủng hộ và chỉ trích ông Yoon đã tổ chức các cuộc biểu tình cạnh tranh nhau, gần nơi ở của ông - một bên tuyên bố sẽ bảo vệ ông, bên còn lại kêu gọi bỏ tù ông - trong khi hàng nghìn cảnh sát mặc áo khoác vàng theo dõi chặt chẽ tình hình.
Điều gì dẫn đến diễn biến này?
Nguyên nhân trực tiếp của những diễn biến hiện nay là sự kiện Tổng thống Yoon tuyên bố thiết quân luật và triển khai quân đội quanh Quốc hội vào ngày 3.12. Mặc dù lệnh này chỉ kéo dài vài giờ trước khi các nhà lập pháp vượt qua được lệnh phong tỏa và bỏ phiếu vô hiệu hóa, song lệnh thiết quân luật đã gây chấn động toàn quốc. Quốc hội do phe đối lập lãnh đạo đã bỏ phiếu luận tội ông về tội nổi loạn vào ngày 14.12.
Tòa án Hiến pháp đã tổ chức phiên điều trần chính thức đầu tiên trong vụ luận tội vào ngày 14.1, nhưng phiên họp kéo dài chưa đầy 5 phút vì ông Yoon từ chối tham dự. Phiên điều trần tiếp theo được ấn định vào 16.1, và sau đó tòa án sẽ tiến hành xét xử bất kể Yoon có mặt hay không.
