Hà Nội: Hướng tới hệ sinh thái giao thông hiện đại, bền vững và thân thiện với con người

Tập trung phát triển hệ thống vận tải hành khách công cộng

Tình trạng ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường, tai nạn giao thông… vẫn diễn ra phức tạp, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng sống của người dân. Sự gia tăng chóng mặt của các phương tiện cá nhân, đặc biệt là xe máy và ô tô, đã đẩy hệ thống giao thông đường bộ đến giới hạn. Ùn tắc giao thông trở thành nỗi ám ảnh hàng ngày, gây lãng phí thời gian, nhiên liệu, và kìm hãm sự phát triển kinh tế. Nghiêm trọng hơn, khí thải từ hàng triệu phương tiện cá nhân là một trong những nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng và chất lượng môi trường đô thị. Trước thực trạng đó, việc phát triển hệ thống giao thông công cộng khối lượng lớn, hiện đại và thân thiện với môi trường trở thành một yêu cầu cấp bách.

Theo Quyết định số 876/QĐ-TTg ngày 22/7/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí các bon và khí mê tan của ngành Giao thông vận tải, từ năm 2025, 100% xe buýt thay thế, đầu tư mới phải là xe sử dụng điện, năng lượng xanh. Giai đoạn đến năm 2050, 100% xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh.

TP. Hà Nội đã ban hành nhiều chính sách và kế hoạch cụ thể nhằm từng bước hạn chế phương tiện cá nhân, tập trung phát triển giao thông công cộng và các hình thức di chuyển bền vững. Một trong những dấu mốc quan trọng là việc thực hiện Đề án "Tăng cường quản lý phương tiện giao thông đường bộ nhằm giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường trên địa bàn TP. Hà Nội, giai đoạn 2017-2020 tầm nhìn đến năm 2030", trong đó có mục tiêu từng bước hạn chế hoạt động trên một số khu vực và thời gian, đồng thời, chuẩn bị các điều kiện cần thiết để đến năm 2030 dừng hoạt động xe máy trên địa bàn các quận vào năm 2030.

Song song với đó, thành phố chú trọng đầu tư phát triển hệ thống vận tải hành khách công cộng: mở rộng mạng lưới xe buýt, đầu tư tuyến buýt nhanh BRT, đưa vào vận hành các tuyến đường sắt đô thị như Cát Linh - Hà Đông và trong tương lai là các tuyến Nhổn - ga Hà Nội, Văn Cao - Ngọc Khánh - Láng - Hòa Lạc…

Đặc biệt, Hà Nội đang đẩy mạnh ứng dụng các phương tiện giao thông thân thiện với môi trường như xe buýt điện, xe đạp công cộng, đồng thời tạo hành lang pháp lý để thúc đẩy người dân chuyển đổi sang xe điện cá nhân.

Hướng đến thành phố “xanh”, thông minh, hiện đại

Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh trong cuộc họp với Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) vào ngày 9/6 mới đây đã nêu rõ, Việt Nam, đặc biệt là các đô thị lớn, đang phải đối mặt với nhiều vấn đề do xe máy mang lại, mặc dù phương tiện này mang lại tiện lợi cho người dân. Vì vậy, ngày 4/7/2017, HĐND thành phố đã ban hành Nghị quyết số 04/2017/NQ-HĐND về việc thông qua Đề án “Tăng cường quản lý phương tiện giao thông đường bộ nhằm giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường trên địa bàn thành phố Hà Nội, giai đoạn 2017-2020 tầm nhìn đến năm 2030”.

Chủ tịch UBND thành phố cũng nhấn mạnh, Hà Nội sẽ tiếp tục triển khai kế hoạch này tại 4 quận nội đô với các bước tiến hành cụ thể được cân nhắc kỹ lưỡng. Dĩ nhiên, cấm xe máy nhưng không có phương tiện thay thế hiệu quả thì không khác nào “rút thang” giữa chừng. Do đó, phát triển hệ thống giao thông công cộng, đặc biệt là xe buýt chất lượng cao, tàu điện... phải là trụ cột trong lộ trình này.

Theo Chủ tịch UBND thành phố Trần Sỹ Thanh, lộ trình giai đoạn 2030-2035, thành phố sẽ xây dựng khoảng 10 tuyến đường sắt đô thị. Hà Nội cũng đã ban hành Kế hoạch số 149/KH-UBND ngày 28-5-2025 về triển khai Đề án phát triển hệ thống giao thông vận tải công cộng bằng xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh.

Bên cạnh phương tiện giao thông công cộng, một trong những giải pháp được thành phố đặt ra song song với việc cấm xe máy là khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng phương tiện điện, đặc biệt là xe máy điện và xe đạp điện.

Đây là hướng đi có nhiều tiềm năng, nhất là khi HĐND thành phố đã thông qua Nghị quyết Quy định thực hiện vùng phát thải thấp trên địa bàn. Xe điện hai bánh không phát thải tại chỗ, vận hành êm ái, chi phí sử dụng thấp hơn so với xe xăng, phù hợp với điều kiện đô thị chật hẹp và khoảng cách di chuyển ngắn. Bước đệm này có thuận lợi, khi không chỉ các doanh nghiệp trong nước như VinFast mà thậm chí Honda, Yamaha... đều đã có các dòng xe điện hai bánh với giá thành linh hoạt và chất lượng tốt dành cho thị trường Việt Nam.

Trong thời gian tới, thành phố Hà Nội sẽ tiếp tục hoàn thiện thể chế, đẩy mạnh đầu tư công nghệ, hạ tầng và tăng cường kết nối các loại hình vận tải để tạo nên một hệ sinh thái giao thông hiện đại, bền vững và thân thiện với con người.