Giáo viên tự học

Thầy học, trò sẽ học

Phát biểu tại hội thảo Đổi mới học tập - nhà trường - xã hội do Trường ĐH Sư phạm Hà Nội tổ chức, Gs Manabu Sato, ĐH Gakushuin (Nhật Bản) cho rằng: Trường học của thế kỷ XXI cần phải là cộng đồng học tập, nơi học sinh học lẫn nhau, giáo viên học lẫn nhau để phát triển chuyên môn và thậm chí phụ huynh cũng học cùng nhau thông qua tham gia vào việc đổi mới nhà trường. Trong đó, giáo viên có vai trò quan trọng trong việc đổi mới nhà trường và học tập. Do vậy, cách thức tổ chức học tập và phát triển năng lực cho giáo viên tại trường học theo mô hình nghiên cứu bài học đã ra đời ở Nhật Bản, và được áp dụng rộng rãi tại nhiều quốc gia như Hàn Quốc, Trung Quốc, Mỹ, Indonesia… bởi tính hiệu quả, nhân văn và bền vững của nó.

Nguồn: baomoi.com

Theo nhiều chuyên gia, với đặc thù lao động sư phạm đòi hỏi sự linh hoạt, sáng tạo không ngừng của giáo viên, năng lực tự học của giáo viên là điều kiện tiên quyết bảo đảm chất lượng dạy và học. Một môi trường nhà trường giàu tinh thần tự học của giáo viên sẽ mang lại ý nghĩa lớn. Môi trường ấy có khả năng tạo nên những xung động, có sức lan tỏa và cộng hưởng mạnh mẽ đến việc học tập của học sinh, đến sự phát triển của cộng đồng sư phạm và sự phát triển của nhà trường, xã hội. Vì thế, thúc đẩy tinh thần, kỹ năng học tập trong nhà trường không chỉ với học sinh; giáo viên cần và phải trở thành mục tiêu chiến lược trong đổi mới giáo dục.

Nghiên cứu bài học tại Việt Nam

Các chuyên gia giáo dục Nhật Bản nhận định: nhiều trường học tại Việt Nam đang tồn tại những vấn đề mà các nhà trường ở Nhật Bản từng gặp phải, đặc biệt là cách dạy học kiểm soát và thuyết giảng một chiều, học sinh chỉ ghi chép. Mong muốn xây dựng một cộng đồng học tập chất lượng và bình đẳng, giúp đỡ và chấp nhận tất cả học sinh, xây dựng bài học dựa trên sự cộng tác, trong khuôn khổ dự án hợp tác giữa Bộ GD - ĐT và Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) từ năm 2006, mô hình nghiên cứu bài học đã được áp dụng thử nghiệm tại 5 trường tiểu học ở Bắc Giang. Đến năm 2012 - 2013, 100% trường tiểu học tại Bắc Giang áp dụng mô hình này. Nghiên cứu bài học cũng được thí điểm ở một số trường THCS của Bắc Giang.

Theo ông Phan Thế Sỹ - Phòng GD - ĐT Yên Dũng, Bắc Giang: sau khi áp dụng mô hình nghiên cứu bài học, nhóm chuyên gia nhận thấy những thay đổi ở giáo viên: giáo viên đã có thói quen chấp nhận, lắng nghe, cộng tác, học hỏi, thay vì đánh giá, xếp loại lẫn nhau. Trong giờ dạy, giáo viên đặt học sinh là nhân vật chính, làm cho lớp học trở nên thoải mái và thân thiện, học sinh cùng nhau xây dựng bài học. Việc lắng nghe học sinh, quan sát những lo lắng, khó khăn của học sinh trong giờ học đã khiến giáo viên hiểu phần nào việc học tập của học sinh, và thay đổi cách giảng dạy để học sinh tự nguyện tham gia vào bài học... Nhờ đó, mối quan hệ giữa giáo viên với học sinh, giữa học sinh với nhau được cải thiện. Tuy nhiên, giáo viên cũng gặp những thách thức cơ bản: thói quen, tâm lý ngại thay đổi, định kiến về biên giới chuyên môn giữa các môn học còn nặng nề, đặc biệt là giáo viên THCS và THPT; nội dung chương trình chưa tạo điều kiện cho giáo viên đổi mới. Bên cạnh đó, giá trị, chỉ tiêu phát triển của nhà trường vẫn chú trọng đến các cuộc thi và những học sinh có thành tích cao, chưa coi trọng quá trình phát triển toàn diện của học sinh...

Qua áp dụng mô hình giáo dục trên, ông Nguyễn Văn Khôi - Phòng GT - ĐT TP Bắc Giang cho rằng: việc đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục sẽ bắt đầu từ bên trong mỗi nhà trường, trong đó nòng cốt là giáo viên. Đổi mới việc học của giáo viên qua sinh hoạt chuyên môn sẽ giúp giáo viên học cùng nhau để phát triển năng lực chuyên môn, từ đó thay đổi việc học của học sinh và giúp đổi mới nhà trường.