Giáo sư Ngô Bảo Châu: "Sân chơi Toán học Việt Nam giúp học sinh xóa bỏ nỗi sợ Toán"

Ngày 2/8, tại Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán (VIASM) đã tổ chức Lễ ra mắt Sân chơi Toán học Việt Nam (VNMF) và Tọa đàm “Đổi mới văn hóa dạy và học Toán”.

Có đến 50% học sinh cảm thấy lo sợ khi nhắc đến các con số

Sân chơi Toán học Việt Nam - Vietnam Mathematical Festival (VNMF) là hoạt động thuộc Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2021 đến 2030 (Chương trình Toán) của Bộ GD-ĐT do Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán - Đơn vị thường trực điều phối triển khai thực hiện Chương trình Toán chủ trì tổ chức.

Sân chơi dành cho học sinh từ lớp 1 – lớp 9 trên toàn quốc, được tổ chức nhằm thực hiện nhiệm vụ “Hỗ trợ triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông môn Toán 2018” và “Hỗ trợ đào tạo tài năng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ngành Toán” của Chương trình Toán.

Phát biểu tại Lễ ra mắt, Giám đốc khoa học Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán, GS Ngô Bảo Châu cho biết, "Sân chơi Toán học Việt Nam" được hình thành với mục đích tạo không gian học Toán một cách gần gũi, tự nhiên và sáng tạo với học sinh. Dù không quá nhiều năng khiếu, các em vẫn có thể học tập bằng thái độ tích cực, thay vì áp lực hay sợ hãi.

Thực tế, có đến 50% học sinh cảm thấy lo sợ khi nhắc đến các con số và kiến thức liên quan đến Toán học. Đây không chỉ là thiệt thòi cho các em, mà còn là vấn đề đáng lo ngại đối với xã hội.

Cũng theo GS Ngô Bảo Châu, chúng ta đang sống trong thời đại trí tuệ nhân tạo phát triển mạnh mẽ. Tuy vậy, không thể có suy nghĩ phụ thuộc vào AI, mà bỏ qua việc học Toán. Đây là "hướng đi" nguy hiểm, dẫn đến sự lệ thuộc vào công nghệ và đánh mất khả năng tư duy độc lập.

“Tuy không phải học sinh nào cũng đủ tố chất để vào đội tuyển Olympic, nhưng tôi tin mỗi em đều có thể tiếp nhận kiến thức Toán học căn bản, từ đó rèn luyện tư duy và kỹ năng làm việc. Khi có nền tảng vững chắc, kể cả sử dụng AI, các em vẫn hiểu rõ mình đang làm gì, thay vì dùng một cách mù quáng”, GS Ngô Bảo Châu nhấn mạnh.

Cần thay đổi tư duy học Toán chỉ để đi thi, đạt điểm cao

Đồng ý kiến, TS Tạ Ngọc Trí, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Phổ thông (Bộ GD-ĐT) khẳng định, việc đồng hành cùng các nhà Toán học Việt Nam là điều hết sức cần thiết để góp phần thúc đẩy hội nhập quốc tế và hướng tới những công trình nghiên cứu đẳng cấp toàn cầu.

"Chúng ta kỳ vọng sẽ có nhiều thế hệ tiếp nối các bậc tiền bối như GS Lê Văn Thiêm, GS Hoàng Tụy, GS Ngô Bảo Châu,... những người đã góp phần làm rạng danh nền Toán học Việt Nam. Từ tấm gương thế hệ đi trước, ta cần đào tạo một thế hệ công dân Việt Nam có đủ phẩm chất và năng lực, sẵn sàng bước vào kỷ nguyên phát triển mới của đất nước. Việc đổi mới dạy học Toán chính là một phần thiết yếu trong chiến lược này”, ông Trí nói.

Cũng theo TS Tạ Ngọc Trí, để trở thành một con người sống tốt đẹp trong xã hội, cần rất nhiều năng lực khác nhau. Trong đó, có những năng lực liên quan mật thiết đến Toán học như sáng tạo, giải quyết vấn đề.

Hiện nay, học sinh Việt Nam vẫn còn nhiều tiềm năng để nuôi dưỡng lòng yêu thích Toán học. Tuy vậy, cần thay đổi "văn hóa" học Toán như học để đi thi, để đạt giải quốc tế, hay đạt điểm cao vào đại học. Học Toán trước hết để rèn luyện tư duy, trí tuệ, để sống tốt đẹp và có ích hơn trong xã hội.

“Việc đưa Toán trở thành môn học bắt buộc từ lớp 1 đến lớp 12 trong Chương trình GDPT 2018 đã khẳng định vai trò then chốt của môn học này trong việc phát triển năng lực cho học sinh. Vì vậy, phụ huynh và học sinh cần đổi mới tư duy: Học Toán không chỉ để thi cử, mà để trở nên thông minh hơn và sống tốt hơn", TS Tạ Ngọc Trí nhấn mạnh.

Đại diện Bộ GD-ĐT cũng cho rằng, có người học vì yêu thích và theo đuổi nghề Toán; có người rẽ hướng làm bác sĩ, kỹ sư, nhà khoa học ở lĩnh vực khác; cũng có người sống bình dị trong xã hội. Dù ở vị trí nào, nền tảng Toán học vẫn giúp họ suy nghĩ logic, giải quyết vấn đề, và sống có trách nhiệm. Đó chính là giá trị cốt lõi mà Toán học mang lại.

Sân chơi Toán học Việt Nam được xây dựng với sứ mệnh tạo ra một không gian học Toán tích cực, sáng tạo, có tính cộng đồng cao, lan tỏa tình yêu Toán học đến mọi tầng lớp học sinh trên cả nước; từ học sinh giỏi đến học sinh chưa tự tin với Toán. Sân chơi khuyến khích học sinh tham gia thông qua hình thức thi được trò chơi hoá, kết hợp các hoạt động sáng tạo, khơi dậy hứng thú khám phá thay vì áp lực điểm số.

Thông qua VNMF, học sinh được phát triển tư duy logic, khả năng giải quyết vấn đề, hợp tác nhóm và sáng tạo trong Toán học, tiếp cận công nghệ giáo dục hiện đại, rèn luyện kỹ năng số và khả năng tự học thông qua nền tảng trực tuyến của chương trình.

Đáng chú ý, VNMF góp phần phát hiện, nuôi dưỡng học sinh có năng khiếu Toán học từ sớm, tạo nguồn học sinh cho các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia, quốc tế.

Điểm nổi bật của sân chơi Toán học Việt Nam là đề thi sâu sắc, đòi hỏi học sinh có tư duy toán học chặt chẽ, khả năng trình bày tốt, phù hợp với nhiều đối tượng học sinh. Hình thức thi trực tuyến với giao diện thân thiện, nhiều dạng câu hỏi thú vị, có thể luyện tập hàng ngày. Đề thi được thiết kế hiện đại, sáng tạo, giàu tính ứng dụng và theo xu hướng toàn cầu; học sinh được vinh danh quốc tế nếu đạt thành tích cao.

Trong khuôn khổ sự kiện, Tọa đàm “Đổi mới văn hóa dạy và học Toán” được tổ chức với sự tham gia của nhiều chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực giáo dục Toán học.

Tọa đàm là không gian kết nối giữa các nhà giáo dục, chuyên gia và nhà nghiên cứu Toán học, cùng trao đổi về những xu hướng mới trong dạy và học, vai trò của giáo viên và học sinh trong lớp học hiện đại, cũng như tiềm năng ứng dụng công nghệ và trí tuệ nhân tạo để cá nhân hóa hành trình học Toán của mỗi người học.

Đây cũng là dịp để cộng đồng giáo viên, học sinh Việt Nam nhìn lại một cách sâu sắc “Văn hóa dạy và học Toán”- yếu tố vốn chưa được gọi tên đúng mức nhưng lại chi phối mạnh mẽ cách học sinh tiếp cận môn học này.