Buổi trao đổi với chủ đề "Từ Việt Nam đến số 10 Phố Downing", thu hút các chuyên gia, bác sĩ, nhà nghiên cứu trẻ đến từ Đại sứ quán Anh, Viện Pasteur, Hiệp hội Bệnh truyền nhiễm TP. Hồ Chí Minh, Viện Nghiên Cứu Tâm anh, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Hệ thống Tiêm chủng VNVC…
Mở đầu, Giáo sư, Hiệp sĩ Jonathan Van Tam xúc động bày tỏ: “Cảm ơn tất cả các bạn đã chào đón tôi đến Việt Nam. Cảm ơn Viện Nghiên cứu Tâm Anh đã có lời mời, cho tôi đặc ân và cơ hội được lần đầu tiên về thăm quê cha đất tổ. Tôi đầy cảm xúc, như được trở về nhà sau gần 60 năm. Tại thời điểm này, tôi muốn dành tâm huyết cho việc chia sẻ, trao đổi”.
Trong bài nói chuyện, Giáo sư, Hiệp sĩ Jonathan Van Tam cho biết, số 10 Phố Downing là dinh thự của Thủ tướng Anh. Sở dĩ ông đặt tên như vậy vì đây không chỉ là bài khoa học mà còn là câu chuyện của cuộc đời ông - một người con gốc Việt sát cánh với Thủ tướng Anh trong cuộc khủng hoảng COVID-19 tồi tệ nhất trong 100 năm qua.
Giáo sư Jonathan Van Tam là người gốc Việt đầu tiên được Hoàng gia Anh phong tước Hiệp sĩ danh giá vào đầu năm 2022 vì những đóng góp to lớn, thiết thực, mang tính cách mạng trong đại dịch COVID-19 tại Anh. Ông còn là nguyên Phó giám đốc Y tế Trung ương - phụ trách chuyên môn, cố vấn khoa học cho Thủ tướng Anh.
Trả lời một đại biểu về bài học nào cho Việt Nam trong việc ứng phó những đại dịch bất ngờ trong tương lai, Giáo sư Jonathan cho biết trong 100 năm qua thế giới đã trải qua 5 đại dịch lớn, đa số đều liên quan đến bệnh cúm. Đại dịch tiếp theo chắc hẳn cũng sẽ liên quan đến bệnh truyền nhiễm và chúng ta không biết chắc khi nào xảy ra. Việc chủ động nghiên cứu, dự phòng đối phó đại dịch trong mọi tình huống là rất quan trọng.
Các dữ liệu khoa học rất cần thiết để đưa ra hành động, quyết sách kịp thời khi có đại dịch bất ngờ, ví dụ dữ liệu về dịch tễ, ca bệnh, dịch chuyển dân số… Các nhà nghiên cứu khoa học, đội ngũ y bác sĩ cần có kết nối nhanh chóng, đưa ra các dữ liệu có thể có để có quyết định đúng. Cần xây dựng hệ thống cảnh báo đại dịch sớm. Khi số lượng nhiễm tăng lên thì khả năng quan sát là rất quan trọng.
Trước câu hỏi về áp lực cũng như khả năng sản xuất vaccine mới trong thời hạn cấp bách tại các nước như Việt Nam, Giáo sư Jonathan cho rằng nhiệm vụ này cần căn cứ vào thực tế của những tiến bộ công nghệ đang có như giải trình tự gen, RNA… và thực tế đại dịch đang diễn ra. Cần có năng lực tập trung tự tin ứng phó đại dịch, kết hợp nhanh chóng đầu tư nghiên cứu sản xuất vaccine. Công tác truyền thông cũng rất quan trọng để ổn định và hướng dẫn cộng đồng.
Truyền cảm hứng đến thế hệ các nhà nghiên cứu trẻ, Giáo sư, Hiệp sĩ Jonathan nhắc lại một kỉ niệm đáng nhớ với người cha Việt Nam mà ông cho rằng nó rất đúng với truyền thống hiếu học của người Việt. Khi ông còn nhỏ, một hôm ông nói với cha rằng “con muốn mua kẹo, đồ chơi”, cha ông không đồng ý. Rồi ông hỏi “thế con mua sách được không”, cha ông đồng ý và hỏi tiếp “con muốn mua bao nhiêu sách và sách nào”.
“Tôi khuyến khích các bạn trẻ cần hành động ngay, nắm bắt ngay, tận dụng mọi cơ hội để được học và nghiên cứu, ứng dụng thực tế, đặc biệt trong lĩnh vực y tế, phòng chống dịch bệnh cho cộng đồng”, Giáo sư Jonathan nói.
Ông đặc biệt có ảnh hưởng lớn trong cộng đồng các nhà khoa học mới bắt đầu tham gia nghiên cứu, giúp họ đi đúng hướng, đóng góp, công bố các nghiên cứu cho cộng đồng này. Buổi tọa đàm mở ra cơ hội tuyệt vời giúp nhiều thế hệ nhà nghiên cứu trẻ Việt Nam được truyền cảm hứng, kết nối, tạo cơ hội phát triển tầm quốc tế thông qua các công trình nghiên cứu mang tầm quốc tế của ông.
