Giáo dục Mỹ đình trệ do chính quyền Tổng thống Trump đóng băng ngân sách

Thông thường, các khoản hỗ trợ giáo dục được Mỹ phân bổ vào ngày 1/7 hàng năm, giúp các trường chủ động xây dựng ngân sách cho chương trình hè và năm học mới. Tuy nhiên, thông báo được Bộ Giáo dục đưa ra trước đó chỉ một ngày cho biết, các bang sẽ không nhận được ngân sách đúng hạn. Nguyên nhân được cho là do việc rà soát lại chính sách của Tổng thống Donald Trump.

Theo thông báo từ Bộ Giáo dục Mỹ, số tiền bị tạm giữ bao gồm kinh phí dành cho các chương trình học hè, học thêm sau giờ, giảng dạy tiếng Anh, xóa mù chữ cho người lớn và nhiều chương trình khác. Quyết định này được đưa ra mà không kèm theo bất kỳ mốc thời gian giải ngân cụ thể nào, khiến hàng nghìn trường học và tổ chức giáo dục rơi vào tình trạng bế tắc ngân sách trong bối cảnh năm học mới đang đến gần.

Học sinh nghèo và các trường nông thôn bị ảnh hưởng nặng

Việc giữ lại ngân sách ảnh hưởng trực tiếp đến các chương trình đang phục vụ học sinh thuộc gia đình thu nhập thấp – những người phụ thuộc vào các dịch vụ học sau giờ học và trại hè để vừa đảm bảo kiến thức, vừa có nơi an toàn trong khi cha mẹ đi làm. Không ít trường học cảnh báo rằng nếu không có ngân sách, họ buộc phải cắt giảm nhân sự, đóng cửa các chương trình, và hủy bỏ kế hoạch đã được chuẩn bị từ đầu năm.

Tại hệ thống trường công Gadsden City, bang Alabama, hơn 1.200 học sinh có thể mất cơ hội tham gia các lớp sau giờ học. “Không có nguồn bù đắp nào khả thi nếu không có ngân sách liên bang”, bà Janie Browning, người đứng đầu chương trình tại đây cho biết. “Thời điểm từ sau giờ học đến 6 giờ chiều là khoảng thời gian trẻ dễ bị tổn thương nhất. Việc mất chương trình này sẽ là đòn giáng mạnh vào cả học sinh và phụ huynh”.

Còn tại học khu Umatilla ở bang Oregon, nơi có đông học sinh là con em gia đình nhập cư, bà Heidi Sipe, Giám đốc học khu lo ngại rằng mùa hè năm nay sẽ bị cắt ngắn và khoảng một nửa số học sinh sẽ mất quyền tiếp cận các lớp sau giờ nếu không có giải pháp khẩn cấp.

Tổ chức Boys and Girls Clubs of America – một hệ thống trung tâm giáo dục cộng đồng phục vụ trẻ em nghèo trên toàn quốc – cảnh báo rằng nếu không có kinh phí, hàng trăm trung tâm có thể buộc phải đóng cửa. Theo Chủ tịch tổ chức Jim Clark, khoảng 926 trung tâm đang đối mặt nguy cơ ngừng hoạt động, ảnh hưởng đến hơn 220.000 học sinh.

“Thời gian không còn nhiều. Nếu dòng tiền không được khơi thông, các chương trình mùa hè có thể phải dừng giữa chừng. Và sau đó là một loạt hệ lụy kéo dài đến cả năm học mới”.

Làn sóng chỉ trích

Động thái giữ lại ngân sách của chính quyền Tổng thống Donald Trump đang tạo ra làn sóng chỉ trích từ các nhà lập pháp Dân chủ. Thượng nghị sĩ Patty Murray (bang Washington) lên tiếng yêu cầu Bộ Giáo dục giải ngân ngân sách như Quốc hội đã phê duyệt: “Mỗi ngày trì hoãn là thêm một ngày các trường học buộc phải cắt giảm chương trình hoặc sa thải giáo viên, thay vì tập trung vào việc hỗ trợ học sinh thành công”.

Trong khi đó, ông Tony Thurmond – Giám đốc Sở Giáo dục bang California – cáo buộc chính quyền Tổng thống Trump đang “vi phạm luật” và “trừng phạt trẻ em chỉ vì các bang không tuân theo đường lối chính trị của Tổng thống”.

Động thái này cũng vấp phải phản ứng mạnh mẽ từ các nhà quản lý giáo dục địa phương và các tổ chức vận động chính sách. “Các khoản ngân sách này đã được Quốc hội thông qua và Tổng thống Trump ký thành luật từ tháng Ba,” bà Carissa Moffat Miller, Giám đốc điều hành Hội đồng Giám đốc Giáo dục các Bang của Mỹ nhấn mạnh. “Các trường học cần nguồn lực này để tuyển dụng nhân sự thiết yếu và đảm bảo giáo dục cho học sinh ngay trong mùa hè và suốt năm học sắp tới”.

Một số tổ chức vận động còn lo ngại chính quyền đang dùng việc rà soát làm tiền đề để xóa bỏ hoàn toàn các chương trình này. Điều này càng có cơ sở khi trong đề xuất ngân sách năm 2026, Tổng thống Donald Trump đã yêu cầu Quốc hội cắt toàn bộ các khoản tài trợ đang bị xem xét, cho rằng chúng là “không cần thiết.”

Bộ Giáo dục: “Chưa có quyết định cuối cùng”

Bộ Giáo dục Mỹ nhấn mạnh rằng họ vẫn đang rà soát để đảm bảo chi tiêu ngân sách “phù hợp với ưu tiên của Tổng thống và các quy định pháp lý của Bộ”. Tuy nhiên, cơ quan này không đưa ra mốc thời gian cụ thể nào và từ chối bình luận thêm khi được báo chí liên hệ.

Trong khi chờ đợi, hàng nghìn học khu trên khắp nước Mỹ tiếp tục lo lắng, trì hoãn kế hoạch giảng dạy và đứng trước nguy cơ phải chọn giữa việc cắt giảm nhân sự hoặc đóng cửa chương trình. Với nhiều nhà giáo dục, đây không chỉ là vấn đề ngân sách – mà còn là sự phủ nhận những nỗ lực đầu tư lâu dài cho tương lai học sinh nước Mỹ.