Hành trình đoạt học bổng tiến sĩ 10 tỷ đồng tại Mỹ của nam sinh 9x

Hiện anh đang là Trưởng phòng Phát triển dự án tại Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển bền vững, tập trung nghiên cứu về các vấn đề liên quan đến ứng phó với biến đổi khí hậu.

Toán học tạo nền móng theo đuổi ngành công nghệ môi trường

Từ nhỏ, Đào Mạnh Trí đã có niềm đam mê bất tận với môn Toán. Ngay từ lớp 7, khi đang là học sinh Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam, Trí đã giành Huy chương vàng Olympic Toán châu Á - Thái Bình Dương (APMOPS). Đến năm lớp 9, nam sinh xuất sắc nhận học bổng toàn phần Phổ thông A*STAR từ chính phủ Singapore với tổng trị giá 3 tỷ đồng. Anh cũng tham gia và đạt nhiều huy chương, bằng khen trong các cuộc thi Olympic Toán, Hóa, Vật lý Singapore, Olympic Toán Úc, Olympic Toán Mỹ. 

Với bảng thành tích nổi bật, kết thúc bậc THPT, Trí nhận được học bổng 4 tỷ đồng của chương trình Học bổng Đại học ASEAN (AUS) thuộc Đại học Quốc gia Singapore. Tuy vậy, anh đã từ chối để trở thành cử nhân ngành Toán học tại Đại học Wooster, Mỹ. 

“Lúc đó, tôi cảm thấy một sự thôi thúc về nước Mỹ - nơi nổi tiếng với sự đa dạng văn hoá, xã hội và là cái nôi của nhiều phát kiến vĩ đại. Theo tôi, không có nền giáo dục nào là hoàn hảo nhất, mà mỗi người cần trải nghiệm nhiều để xác định môi trường nào phù hợp nhất với sự phát triển bản thân”, Trí cho biết. 

Quyết định này đã giúp Trí mở mang tầm nhìn, không chỉ về các nội dung học thuật. Tại trường đại học đầu tiên ở Mỹ, anh tiếp cận với nền giáo dục khai phóng (liberal arts) và nhận thức sâu sắc hơn về sự đa dạng cũng như các vấn đề xã hội từ góc độ kinh tế, văn hóa và sắc tộc. Đó là một trải nghiệm quan trọng, góp phần định hình những giá trị mà anh theo đuổi, như công bằng xã hội.

Năm 2 Đại học, nam sinh đăng ký học thêm chuyên ngành về môi trường và nhanh chóng bị hấp dẫn. Thành công đạt bằng cử nhân đầu tiên, Trí tiếp tục lấy bằng cử nhân công nghệ môi trường của Đại học Drexel, Mỹ, sau đó nghiên cứu, nhận bằng thạc sĩ Kỹ thuật cơ khí và hàng không vũ trụ (hệ thống năng lượng), Đại học California, Mỹ năm 2023.

"Toán học trở thành nền tảng để tôi theo đuổi các môn khoa học tự nhiên và ngành công nghệ môi trường. Ví dụ như việc mô hình hóa sự phân tán của chất thải trong lòng đất yêu cầu sử dụng nhiều công thức Toán học phức tạp", Trí nhìn nhận.

Cuối cấp 3, Trí đạt giải Vàng tại Cuộc thi Khoa học Công nghệ Singapore (SSEF) với đề tài 'Tổng hợp Chitosan bằng phương pháp deacetyl hóa vỏ Portunus pelagicus và hấp phụ chì dựa trên mô hình đẳng nhiệt Langmuir/Freundlich'. Sau bài thuyết trình đó, một giáo sư từ Đại học Quốc gia Singapore đã mời Trí tiếp tục phát triển đề tài này cùng ông.

Sau này, anh cũng có thời gian thực tập tại Nyheim Plasma Institute, nơi được coi là cái nôi của ngành Plasma Y Học. Thời gian này đã mở rộng góc nhìn của Trí về ứng dụng khoa học công nghệ phục vụ xã hội, và trách nhiệm của bản thân khi được học tập và làm việc trong một môi trường có nhiều nhà khoa học kỳ cựu.

Cột mốc đoạt suất học bổng tiến sĩ 10 tỷ đồng

Năm 2021, đánh dấu một cột mốc quan trọng khi Đào Mạnh Trí giành được suất học bổng khoa học công nghệ đào tạo tiến sĩ ở nước ngoài của Tập đoàn Vingroup theo học tại Đại học California - San Diego.

Để giành được học bổng tiến sĩ Vingroup, Trí đã chuẩn bị một bộ hồ sơ thật “chân thành”. Việc học thẳng từ cử nhân lên tiến sĩ đặt anh vào một vị trí có phần bất lợi về mặt kinh nghiệm khi ứng tuyển. Do đó, anh cần phải chia sẻ sâu hơn về động lực, quan điểm và tiềm năng của bản thân để thuyết phục chương trình học bổng.

Trí mở đầu bài luận với đoạn trích từ cuốn "Mùa Xuân Câm Lặng" của Rachel Carson: “Thiên nhiên đã mang lại sự đa dạng tuyệt vời cho cảnh quan, nhưng con người lại luôn có xu hướng đơn giản hoá nó. Vì vậy, họ đã làm xáo trộn những cơ chế kiểm soát và cân bằng tự nhiên mà thiên nhiên sử dụng để giữ các loài sinh vật trong khuôn khổ nhất định.” Qua bài luận, anh lý giải góc nhìn của mình về mối liên hệ mật thiết giữa còn người và thiên nhiên, và dẫn tới 3 trụ cột của phát triển bền vững bao gồm kinh tế, xã hội và môi trường.

Bên cạnh đó, Trí cũng nhấn mạnh vào khả năng lãnh đạo và làm việc nhóm của bản thân - những kỹ năng quan trọng cho các nhà khoa học hiện đại. "Tôi không quá cố gắng để tạo ấn tượng, bởi tôi nghĩ rằng những người xét duyệt là những chuyên gia dày dạn kinh nghiệm học thuật và đã tiếp xúc với hàng ngàn nghiên cứu sinh. Họ sẽ đánh giá cao một cách tiếp cận vừa phải và thực tế", Trí nói.

Bằng nền tảng kiến thức khoa học, kinh nghiệm nghiên cứu, khả năng tiếp cận và giải quyết các vấn đề phức tạp một cách sáng tạo, Trí đã thành công chinh phục hội đồng xét tuyển học bổng.

Trong nhiều năm là nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Đại học California - San Diego, Trí nghiên cứu sự giao thoa giữa các nguyên tắc kỹ thuật và kinh tế - chính trị để hiểu rõ hơn về xu hướng năng lượng toàn cầu. Từ năm 2021 đến nay, anh nghiên cứu các vấn đề trọng điểm trong quá trình chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam, bao gồm quy hoạch năng lượng, chuyển dịch công bằng và an ninh năng lượng. 

Bên cạnh đó, Trí cũng là chủ nhiệm đề tài nghiên cứu “Mô hình quy hoạch năng lượng phát thải thấp để đáp ứng nhu cầu sử dụng điện đang gia tăng của Việt Nam”. Đề tài mang tính vĩ mô, nghiên cứu các vấn đề trọng điểm trong quá trình chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam, bao gồm quy hoạch năng lượng, chuyển dịch công bằng và an ninh năng lượng. 

Phát huy các thế mạnh của thanh niên trong vấn đề chuyển dịch năng lượng 

Theo Đào Mạnh Trí, làm tiến sĩ là một hành trình phát triển cá nhân và vượt qua chính mình. Điều khó khăn anh gặp phải là tìm được sự cân bằng trong cuộc sống. Trí luôn cố gắng tìm những hướng đi mới và làm tốt nhất trong mọi công việc, từ phát triển dự án, nghiên cứu, vận động chính sách, truyền cảm hứng cho thanh niên,..

Tuy vậy, vẫn có những lúc Trí cảm thấy quá tải và không thể hoàn thành mọi thứ theo kỳ vọng của mình. Do đó, Trí học cách quản lý thời gian và áp dụng kỷ luật trong công việc. Điều này bao gồm việc điều chỉnh những kỳ vọng khác nhau và tập trung vào mục tiêu chính thay vì cố gắng hoàn hảo trong mọi việc.

"Khi có nhiều mục tiêu, chúng ta dễ bị lôi kéo vào vòng xoáy công việc. Đôi khi, tôi cũng phải từ chối một số cơ hội tốt để tập trung vào những việc cần ưu tiên", Trí chia sẻ.

Bên cạnh đó, Trí cũng trăn trở về việc làm thế nào để những kết quả nghiên cứu, góc nhìn tổng hợp sẽ được đưa vào các định hướng phát triển quốc gia, hay các chính sách liên quan. May mắn trên chặng đường này, anh gặp các thầy, cô sẵn sàng chia sẻ những kinh nghiệm quý báu, giúp anh tìm ra hướng đi riêng cho bản thân. 

Năm 2022, Trí trở thành 1 trong 24 bạn thanh niên tham gia viết báo cáo đặc biệt “Thanh niên Việt Nam hành động vì khí hậu”, được chương trình phát triển Liên Hợp Quốc tại Việt Nam xuất bản. Báo cáo chỉ ra việc thiếu sự tham gia của thanh niên vào các quá trình hoạch định chính sách khí hậu ở Việt Nam, và đề xuất việc thành lập Nhóm công tác Thanh niên về Chính sách Khí hậu (YPWG).  

Qua hơn 1 năm, YPWG đã tổ chức nhiều buổi tập huấn, bàn tròn về các chủ đề phương tiện xanh, chuyển dịch năng lượng và thị trường xanh cho các bạn thanh niên Việt Nam. Đồng thời, thực hiện khảo sát hơn 700 ban thanh niên, phỏng vấn sâu 22 bạn thanh niên đại diện và 3 chuyên gia chính sách năng lượng để đưa ra các khuyến nghị chính sách. 

Cũng tại Hội nghị lần thứ 28 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc (LHQ) về biến đổi khí hậu (COP28) tại Dubai, Trí có một bài tham luận về việc tăng cường sự tham gia của thanh niên Việt Nam vào quá trình chuyển dịch năng lượng công bằng, và là diễn giả cho sự kiện “Thể chế hóa sự tham gia của thanh niên và các hoạt động khí hậu".

Tại đây, anh có điều kiện lắng nghe góc nhìn của các lãnh đạo thanh niên quốc tế tới từ nhiều ngành nghề khác nhau. Từ những cuộc trao đổi này, Trí nhận ra sự đa dạng và tư duy thoáng chính là điểm mạnh của thanh niên và cần phải được tận dụng. 

Xa Việt Nam để du học từ trung học, nhận được các lời mời làm việc từ các cơ sở nghiên cứu, quỹ đầu tư khí hậu... tại nước ngoài với những đãi ngộ hấp dẫn. Tuy nhiên, Trí vẫn muốn trở về Việt Nam.

Trí đã thực hiện một số nghiên cứu về ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đối với các khu vực nhạy cảm như Phú Quốc, nơi mà các hiện tượng như nước biển dâng có thể gây ra những thiệt hại lớn về mặt kinh tế và xã hội. Anh cũng nghiên cứu về các kịch bản giảm thiểu carbon cho ngành điện Việt Nam, cũng như các phương án đầu tư năng lượng tái tạo tại địa phương nhằm đảm bảo tính công bằng xã hội.

Nghiên cứu sinh tiến sĩ cũng kỳ vọng trở thành cầu nối giữa Việt Nam và thế giới, đồng thời mở rộng quan hệ đối tác và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực năng lượng. 

"Tôi cũng ấp ủ một số dự định về vận động thanh niên, một nguồn lực quan trọng trong xã hội. Tôi nhận thấy lực lượng thanh niên ở Việt Nam có rất nhiều tiềm năng, và muốn tạo ra các chương trình, dự án giúp các bạn khai quật những thế mạnh này để thực hiện các hoạt động có ý nghĩa xã hội",  Trí nêu quan điểm.