PGS.TS Nguyễn Thu Thuỷ - Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học,  Bộ Giáo dục và Đào tạo:

Các thí sinh đang chuẩn bị bước vào một kỳ thi rất quan trọng trong cuộc đời, qua đó các em sẽ lựa chọn quyết định ngành học, trường học nào để theo học và sẽ quyết định con đường tương lai của các em.

Như chúng ta đã cùng biết, Kỳ thi tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2023 sẽ giữ ổn định với quy chế tuyển sinh đã ban hành từ năm 2022. Đặc biệt là công tác ứng dụng chuyển đổi số trong việc thi cũng như xét tuyển vào đại học. Như vậy, tất cả các khâu trong quá trình tuyển sinh sẽ được thực hiện trực tuyến (online) từ khi các em đăng ký dự thi tốt nghiệp trung học phổ thông và sau đó cung cấp những minh chứng, những tài liệu, thông tin về các đối tượng ưu tiên hay khu vực ưu tiên của các em. Sau kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông xong, các em bắt đầu đăng ký những nguyện vọng xét tuyển vào các trường đại học, những ngành đào tạo mà chúng ta mong muốn. Tất cả các bước này đều thực hiện trực tuyến đến tận khâu cuối cùng là xác nhận nhập học. 

Tuy nhiên, năm 2023 sẽ có những điểm mới, khi phần mềm hệ thống tuyển sinh hỗ trợ tuyển sinh chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tiếp tục được hoàn thiện, cập nhật để giảm thiểu những sai sót, giải quyết những vướng mắc đã từng tồn tại ở những năm trước. 

Một điểm đặc biệt lưu ý nữa đó là năm nay các em sẽ đăng ký xét tuyển theo mã ngành chứ không đăng ký theo các tổ hợp hay là phương thức xét tuyển. Tức là trên hệ thống hỗ trợ tuyển sinh chung của Bộ, các em chỉ cần chọn ngành đào tạo mà mình yêu thích…

Thí sinh cũng cần theo dõi thông tin trên website của các trường đại học để có thể biết được kết quả xét tuyển sớm. 

Cũng như mọi năm, chúng ta sẽ được đăng ký xét tuyển không giới hạn số lượng nguyện vọng. Chúng tôi tạo điều kiện tối đa để các em có cơ hội trúng tuyển vào đại học và chúng ta sắp xếp theo thứ tự ưu tiên. Điểm này chúng tôi cũng hay nhận được câu hỏi từ các em thí sinh là em đã trúng tuyển nguyện vọng 1 rồi nhưng mà em lại muốn vào học ở nguyện vọng 2 thì có được không? Điều này phải căn cứ theo thứ tự ưu tiên, là do các em quyết định và các em sẽ có một khoảng thời gian để thay đổi thứ tự nguyện vọng đó. Tức là các em có thể suy nghĩ cân nhắc trong tháng 7, nên khi trúng tuyển thì các em sẽ trúng tuyển vào một nguyện vọng duy nhất và cao nhất thể theo năng lực của các em và theo kết quả mà các em dùng để ứng tuyển và sẽ dừng ở nguyện vọng đó. Đấy chính là ưu thế của hệ thống hỗ trợ điểm thi chung giúp giảm thiểu số lượng thí sinh ảo dự tuyển vào các trường.

Ngoài ra, một điểm nữa tôi cũng muốn chia sẻ là quy quy chế ban hành năm 2022 có những điểm sẽ được áp dụng từ năm 2023. Đó là việc áp dụng điểm ưu tiên khu vực của thí sinh (nếu có) thì sẽ được áp dụng trong hai năm. Còn các điểm ưu tiên của các em khi được cộng vào điểm xét tuyển, thì ở những mức điểm trung bình thì mức độ ưu tiên của mình như thế nào để mình được cộng tối đa. Điều này là để giúp cho các em ở những vùng khó khăn, những em ở đối tượng cần ưu tiên được tăng cơ hội tiếp cận đại học, được phát triển bản thân và phục vụ cho xã hội, cho cộng đồng.

Tuy nhiên, đến mức điểm cao, tức là khi các em đã có học lực giỏi, kết quả thi rất tốt thì điểm ưu tiên sẽ giảm dần để đến mức nếu các em đạt được tối đa. Ví dụ 3 môn 30 điểm rồi thì chúng ta không cần cộng điểm ưu tiên nữa để bảo đảm cạnh tranh công bằng với tất cả các thí sinh giỏi trên cả nước...

PGS.TS Nguyễn Thu Thuỷ, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo:

Các kỳ thi riêng hay còn gọi là thi độc lập, nếu đáp ứng đủ điều kiện trong quy chế tuyển sinh về nguồn lực, nhân sự, đề thi thì các trường có thể tổ chức được. Nếu như các em muốn tham gia vào những kỳ thi này, các em cần phải tìm hiểu thật kĩ. Cần lưu ý là điểm thi THPT rất quan trọng và hầu hết 100% các trường đại học đều có chỉ tiêu dùng kết quả thi THPT để xét tuyển. Đó là nguồn quan trọng để ứng tuyển, nếu thêm các kỳ thi riêng nữa thì phải đầu tư thêm rất nhiều nguồn lực. Lời khuyên của chúng tôi là không nên tham gia vào quá nhiều các kỳ thi riêng.  Chỉ nên chọn từ 1 đến 2 kỳ thi riêng.

PGS.TS Trần Trọng Nguyên, Giám đốc Học viện Chính sách và Phát triển:

Hiện nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho phép các thí sinh được quyền đăng ký không giới hạn số lượng nguyện vọng, các em không nên chỉ chọn một nguyện vọng. Tôi cũng cho rằng, các em nên chọn một số nguyện vọng sao cho phù hợp với năng lực và nguyện vọng cá nhân. Tuy nhiên, các em cũng cũng không nên chọn quá nhiều nguyện vọng, để tránh việc "ngợp" khi lựa chọn hay lựa chọn nguyện vọng không phù hợp với khả năng….

Theo chia sẻ của Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, PGS.TS Nguyễn Thu Thuỷ và các vị khách mời, tôi cho rằng các phụ huynh và học sinh nên chia số nguyện vọng này thành ba nhóm. Nhóm thứ nhất là những nguyện vọng mình là yêu thích, các thí sinh có thể đặt những nguyện vọng cao hơn một chút so với sức của mình, điều này sẽ giúp các thí sinh tránh trường hợp không đăng ký nguyện vọng theo sở thích nhưng lại đủ điểm để đỗ nguyện vọng đố thì các em sẽ hối tiếc.

Ở các nhóm tiếp theo các em sẽ lựa chọn các nguyện vọng vừa sức và thấp hơn so với năng lực bản thân, theo chiều từ cao xuống thấp.

Nhóm thứ hai là nhóm nguyện vọng vừa sức với mình, ở đây các em có thể cân nhắc các trường cũng đào tạo ngành đó để mình có thể lựa chọn những ngành nghề theo ý thích của mình.

Nhóm thứ ba là nhóm mang tính phòng thủ, tức là có thể là cận dưới của năng lực của mình để tránh những biến động có thể xảy ra. Vì nếu so điểm chuẩn của các năm trước thì vẫn có thể có những rủi ro. Nếu các em có trượt các nguyện vọng cao, theo mơ ước của mình thì các em có thể vẫn đỗ các nguyện vọng thấp hơn. Để bảo đảm rằng mình không bị lỡ cơ hội ở kỳ thi năm…

PGS.TS Nguyễn Phú Khánh, Phó Hiệu trưởng trường ĐH Phenikaa:

Đây là năm đầu tiên đăng ký online nên các thí sinh cần tìm hiểu kĩ về quy chế hướng dẫn của Bộ cũng như các trường. Năm nay các em có lựa chọn theo thứ tự ưu tiên. Mặc dù, có nhiều lựa chọn không giới hạn như cô Thủy đã nói nhưng các em nên đăng ký nguyện vọng phù hợp nhất với khả năng của bản thân.  

Điều đáng nói, không phải Bộ chỉ mở cổng đăng ký trong 1, 2 ngày mà mở trong một khoảng thời gian nên các em có thể lựa chọn, kiểm tra lại kỹ càng, cẩn thận. Có như vậy, mới hạn chế được những rủi ro tối thiểu cho các em. Vì vậy, các thí sinh hoàn toàn yên tâm.

Tiến sĩ Nguyễn Quang Thuận, Phó Hiệu trưởng trường Quốc tế - ĐH Quốc gia Hà Nội

Ngoài những chia sẻ của cô Thủy và thầy Khánh thì điều quan trọng là các bạn nên tham chiếu với điểm chuẩn đang có. Có thể, không chính xác 100% nhưng nhóm ngành mà các bạn mong muốn thì cần tham chiếu với kết quả đã có từ những năm tuyển sinh trước. Đây là một gợi ý quan trọng để các bạn đăng ký thứ tự nguyện vọng cũng như khả năng đỗ của mình sao cho cao nhất.

PGS.TS Nguyễn Thu Thuỷ, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học,  Bộ Giáo dục và Đào tạo:

Việc xét tuyển sớm không giới hạn các em đăng ký ở bao nhiêu trường có tổ chức xét tuyển. Thí sinh có thể đăng ký 10 trường và trường nào cũng báo đỗ. Thông thường các trường xét tuyển sớm đều tổ chức trước khi kỳ thi THPT diễn ra, lúc đó thí sinh chưa tốt nghiệp THPT. Để được coi là chính thức đỗ ở các trường đăng ký xét tuyển sớm, thí sinh phải trải qua kỳ thi tốt nghiệp THPT mà không bị điểm liệt.

Với các thí sinh đăng ký 10 trường và đều đỗ thì sắp xếp các trường phù hợp với nguyện vọng của mình theo thứ tự từ cao đến thấp. Đối với các thí sinh trúng tuyển đảm bảo đủ điều kiện của các trường xét tuyển thì bản thân các thí sinh đó đang giữ chỗ của nhiều người khác. Chính vì vậy, hệ thống chung đóng vai trò quan trọng giúp cho chúng ta xác định đúng nguyện vọng ưu tiên nhất. Và cũng tạo cơ hội để cho những thí sinh khác vào được trường mà mình mong muốn.

PGS.TS Nguyễn Thu Thuỷ, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học,  Bộ Giáo dục và Đào tạo:

Chính xác. Trước khi thi và cho đến khi thí sinh có điểm rồi thì vẫn hoàn toàn có thể chỉnh sửa nguyện vọng theo ý muốn của bản thân. Kể cả đối với những nguyện vọng của thí sinh đăng ký với các trường tổ chức xét tuyển sớm đều chưa là chính thức. Tất cả chỉ là trúng tuyển có điều kiện. Do đó bắt buộc các thí sinh phải đăng ký lại trên hệ thống hỗ trợ chung của Bộ Gíao dục và Đào tạo.

Chia sẻ thêm về việc đăng ký xét tuyển, năm ngoái chúng tôi gặp những trường hợp các em chỉ đăng ký duy nhất 1 nguyện vọng. Và các em còn chắc chắn sẽ đỗ vào trường đó. Tuy nhiên, các em lại nhầm về đối tượng ưu tiên, khu vực ưu tiên. Tức là các bạn lầm tưởng mình được mức ưu tiên đó, nghĩa là đăng ký đúng và đỗ rồi. Điều đó rất sai lầm và khiến cho thí sinh không trúng tuyển. Đó là điều mà các thí sinh cần phải hiểu, các em được đăng ký nhiều nguyện vọng, có cơ hội nên sắp xếp theo mong muốn của bản thân.

PGS.TS Trần Trọng Nguyên, Giám đốc Học viện Chính sách và Phát triển:

Trong năm 2022, công tác tuyển sinh gặp nhiều khó khăn do các trường đưa ra nhiều phương thức tuyển sinh khác nhau. Trong Hội nghị Tổng kết công tác tuyển sinh năm 2022, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có chỉ đạo các trường cần rà soát để tinh gọn các phương thức tuyển sinh để giảm mức độ phức tạp trong việc tác tuyển sinh.

Về phía Học viện Chính sách phát triển, các phương thức tuyển sinh trong năm ngoái khá là hiệu quả. Do vậy, trong năm 2023, chúng tôi vẫn giữ phương thức tuyển sinh này. Theo đó, chúng tôi sẽ tuyển sinh bằng kết quả kết hợp với năng lực của của thí sinh và các chứng chỉ quốc tế. Tuyển sinh dựa vào điểm đánh giá năng lực của Đại học Quốc gia. Tuyển sinh dựa vào điểm đánh giá tư duy của Đại học Bách khoa. Tuyển sinh dựa vào học bạ THPT và dựa vào điểm tốt nghiệp THPT.

Tuy nhiên, năm nay chúng tôi cũng có cải tiến một chút về mặt kỹ thuật. Thứ nhất, giảm mức độ phức tạp. Nếu như năm ngoái trường có hai đợt xét bằng học bạ, đợt 1 xét theo điểm của lớp 11 và học kỳ 1 lớp 12, đợt 2 là sử dụng điểm lớp 12. Năm nay chúng tôi sẽ gộp chung một đợt là sử dụng chung với kết quả lớp 11.

Chúng tôi nhận ra rằng, việc sử dụng các phương pháp kết hợp các chương trình quốc tế mang lại hiệu quả khá cao và lựa chọn cho các em học sinh khá tốt. Do vậy, năm nay chủ trương sẽ giảm bớt chỉ tiêu xét tuyển bằng học bạ THPT và tăng các chỉ tiêu xét bằng cách kết hợp giữa học bạ và các chứng chỉ năng lực để có thể tìm được nhiều nguồn thí sinh chất lượng hơn…

PGS.TS Nguyễn Phú Khánh, Phó Hiệu trưởng trường ĐH Phenikaa:

Về bối cảnh, đây là lứa học sinh năm đầu tiên khi dịch Covid-19 bắt đầu bùng phát nên việc học tập cũng vất vả hơn.

Thứ hai, khi nói về các phương thức tuyển sinh, mỗi trường đều có đặc thù riêng. Có những kỳ thi riêng có rất ít thí sinh đăng ký. Nhìn chung có thể không hiệu quả với toàn hệ thống nhưng các trường tuyển sinh theo phương thức riêng sẽ tuyển được số lượng thí sinh đặc thù với ngành học. Mặc dù, Bộ Giáo dục và Đào tạo khuyến khích ít phương thức tuyển sinh nhưng Bộ vẫn tôn trọng các trường để có sự lựa chọn những nhóm thí sinh một số ngành nghề về sức khỏe, kĩ thuật.

Đối với trường ĐH Phenikaa, đây là năm thứ 4 trường tổ chức tuyển sinh dưới kênh của trường, số lượng ngành nghề cũng tăng lên khá nhanh. Chúng tôi có 4 khối ngành, khối ngành khoa học kĩ thuật, khối ngành kinh tế xã hội, khối ngành liên quan đến khoa học xã hội, kinh tế kinh doanh, khối ngành khoa học sức khỏe. Năm nay, chúng tôi rút ngắn thành 3 phương thức tuyển sinh gồm: Thứ nhất, tuyển thẳng dựa trên tiêu chí của bộ và tiêu chí của trường ưu tiên các chứng chỉ quốc tế, điểm tiếng anh…Thứ hai, dựa vào kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Thứ ba, xét tuyển dựa trên học bạ.

Tiến sĩ Nguyễn Quang Thuận, Phó Hiệu trưởng trường Quốc tế - ĐH Quốc gia Hà Nội:

Đối với Trường Quốc tế - Đại học quốc gia Hà Nội có 2 hệ trong 15 chương trình đào tạo thì có 12 chương trình xét tuyển qua cổng của Bộ Giáo dục và Đào tạo, 3 chương trình liên kết Quốc tế. Đối với 12 chương trình thông qua cổng của Bộ Giáo dục và Đào tạo, qua đánh giá hàng năm cơ bản đều hiệu quả. Hiện tại thì chúng tôi có 5 phương thức xét tuyển.

Thứ nhất, xét tuyển sớm, xét tuyển thẳng theo kế hoạch của Bộ giáo dục và Đào tạo.

Thứ hai, việc đánh giá năng lực của Đại học Quốc gia Hà Nội.

Thứ ba, thi THPT Quốc gia và kỳ này cũng khá lớn.

Thứ tư, chứng chỉ thi tiếng anh IELST kết hợp với một trong ba yếu tố là kết quả thi THPT Quốc gia hoặc kết quả đánh giá năng lực hoặc là điểm học bạ và 2 môn còn lại.

Cuối cùng, các phương thức khác thì ít, phương thức khác thì dành cho một số đối tượng liên quan đến các chứng chỉ với tỷ lệ tương đối nhỏ nhưng không muốn bỏ bởi vì sẽ giữ cho một số nhóm đối tượng ở THPT để họ có cơ hội tiếp cận.

Đối với 3 chương trình đào tạo liên kết quốc tế thì chúng tôi cũng cơ bản giữ ổn định như năm ngoái, cũng xét tuyển từ kết quả THPT Quốc gia, xét học bạ và sau đó kết hợp phỏng vấn…  

MC:  Thưa các khách mời, có thể thấy tâm lý của đa số các bạn trẻ thế hệ Genz hiện nay khi lựa chọn lựa nghề nghiệp là không còn chấp nhận việc an phận theo quyết định, định hướng của cha mẹ. Thay vào đó, các bạn dường như mạnh dạn hơn trong việc lựa chọn hướng đi riêng cho mình.

Do đó, xu hướng chọn trường và chọn ngành của thí sinh hiện nay cũng có nhiều khác biệt so với thế hệ trước đây.

PGS.TS Nguyễn Thu Thuỷ, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo:

Theo số liệu thống kê, số lượng thí sinh nhập học chính thức đối với khối ngành đào tạo là khác nhau. Trong 3 đến 5 năm gần đây, số lượng thí sinh đăng ký các khối ngành kinh doanh, quản trị, quản lý chiếm ưu thế. Sau đó là đến khối ngành về công nghệ thông tin. Tiếp theo là đến kỹ thuật công nghệ và cuối cùng là báo chí, luật. Số liệu dựa trên tỷ lệ sinh viên nhập học trên toàn quốc.

Do năng lực đào tạo của các nhóm ngành này để đáp ứng nhu cầu xã hội lớn, chỉ tiêu cao. Tuy nhiên, trong vài năm vừa qua, tỷ lệ trúng tuyển và nhập học các ngành nông, lâm, thuỷ hải sản thấp hơn cả. Các ngành khoa học xã hội hay dịch vụ công cũng tương tự.

Có thể thấy, xã hội, doanh nghiệp đang thiếu hụt nhân sự những ngành này. Thậm chí, nhiều doanh nghiệp hay trường quốc tế về tận trường để tìm kiếm nhân lực. Theo đó, nhà trường cần có giải pháp để khắc phục tình trạng này. Bên cạnh đó, các đơn vị báo chí truyền thông cũng truyền tải thông tin để giúp các em sinh viên có cái nhìn toàn diện về cơ hội nghề nghiệp của các ngành học sau khi tốt nghiệp.

Tiến sĩ Nguyễn Quang Thuận, Phó Hiệu trưởng trường Quốc tế - ĐH Quốc gia Hà Nội:

Theo xu hướng phát triển của xã hội, với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và tình hình hội nhập sâu rộng của Việt Nam vào thế giới thì các ngành nghề liên quan đến ngôn ngữ, công nghệ thông tin, phân tích dữ liệu, những ngành có tính chất liên ngành...

Năm ngoái, chúng tôi mở thêm một số ngành như công nghệ tài chính và kinh doanh số, có nghĩa là áp dụng những nền tảng công nghệ vào tài chính và kinh doanh trên môi trường số. Hay những ngành có tính chất liên ngành như hệ thống kỹ thuật công nghiệp logistics và những ngành liên quan đến công nghệ kỹ thuật sẽ là xu hướng phát triển mạnh trong tương lai.

PGS.TS Nguyễn Phú Khánh, Phó Hiệu trưởng trường ĐH Phenikaa:

Chỉ cách đây 2 năm, mọi thứ đã khác rất nhiều, công nghệ phát triển nhanh, các ngành nghề truyền thống như thủy sản, nông lâm, du lịch… không được lựa chọn nhiều như trước. Nếu chúng ta đặt tâm thức, có thái độ tốt, quyết tâm không sợ thất bại thì chúng ta có thể giữ được ngành nghề này.

Còn nếu chạy theo những ngành “hot” thì 5 - 7 năm sau chưa chắc đã là lựa chọn tốt. Những ngành nghề phát triển hiện nay gồm ngành công nghệ thông tin liên quan nhiều đến IA, trí tuệ nhân tạo; tự động hóa liên quan đến cơ điện tử, cơ khí, điện tử viễn thông; các ngành kinh tế, kinh doanh; nhóm ngành sức khỏe, làm đẹp. Đây là những nhóm áp dụng công nghệ rất nhiều.

PGS.TS Trần Trọng Nguyên, Giám đốc Học viện Chính sách và Phát triển:

Ngày nay theo xu thế và sự phát triển của kinh tế - xã hội cũng như sự bùng nổ của khoa học, công nghệ kéo theo nhiều xu hướng mới ra đời và giáo dục đại học cũng không nằm ngoài xu thế đó. Để thích nghi với những thay đổi và phù hợp với xu hướng mới thì nhiều ngành nghề mới ra đời và nhiều ngành truyền thống sẽ mất đi.

Với thời đại công nghệ số hiện nay, nhất là sau khi phần mềm ChatGPT ra đời báo hiệu nhiều ngành nghề mất đi và xuất hiện nhiều ngành mới, vì vậy những ngành học gắn với công nghệ sẽ có tiềm năng phát triển, tạo nhiều cơ hội việc làm cho người lao động trong tương lai.

Dó đó, các trường đại học cũng đã và đang thay đổi nhằm thích nghi với sự phát triển, đồng bộ cùng sự tiến bộ của khoa học, công nghệ, kinh tế xã hội… theo hướng chuyển đổi số.

PGS.TS Nguyễn Thu Thuỷ, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo:

Thật ra tâm lý của hầu hết các thí sinh khi chọn ngành đào tạo đều mong muốn sau khi tốt nghiệp có thể được làm 1 công việc vừa phải, không vất vả quá. Nguyên nhân có thể là bởi khả năng chấp nhận rủi ro của thế hệ trẻ ngày nay khác với những thế hệ trước đó. Chính vì vậy, các sinh viên đều mong muốn đầu ra có thể tìm được 1 công việc có thu nhập cao, có hình ảnh đẹp, làm việc nhẹ nhàng.

Đối với ngành nghề nông, lâm thuỷ hải sản hiện nay đều được đào tạo công nghệ cao chứ không phải thủ công như trong suy nghĩ của phần lớn các thế hệ sinh viên thời nay. Các trường đã ứng dụng công nghệ cao trong việc giảng dạy và thực hành. Qua đó để thấy rằng, việc truyền thông cho các em sinh viên là rất cần thiết để thay đổi định kiến của các em.

Với 25 năm trong kinh nghiệm với nghề giáo trong lĩnh vực giáo dục đại học, tôi có thể khẳng định là chúng ta phải chọn ngành trước. Khi đã xác định được ngành nghề mà chúng ta sẽ theo đuổi, cống hiến, tâm huyết với nó thì sẽ tạo ra được động lực để thực hiện ước muốn. Tiếp theo sau đó mới lựa chọn trường phù hợp trong các trường đào tạo ngành nghề đó.

Tuy nhiên, danh tiếng và uy tín của ngồi trường cũng đóng vai trò quan trọng. Bằng đại học sẽ đi theo con người đến suốt cả cuộc đời. Nó là nền tảng để học tập và trau dồi những kỹ năng, phương pháp để học tập ở những cấp bậc cao hơn. Qua đó, ngành đào tạo đóng vai trò quan trọng trong việc định hình con người trong tương lai. Đối những thí sinh yêu thích một ngôi trường nào đó mà bắt buộc phải vào trường đó chứ không vào trường khác. Thí sinh nên chọn những nhóm ngành nghề tương đối gần nhau. Ví dụ thí sinh xác định theo đuổi ngành kinh tế luật thì chọn những nhóm ngành có liên quan đến đó. Không nên vừa chọn cả sư phạm, công nghệ, kinh tế. Vì như thế là chưa xác định được mục tiêu nghề nghiệp trong tương lai.

PGS.TS Nguyễn Phú Khánh, Phó Hiệu trưởng trường ĐH Phenikaa:

Cũng có thể nói, môi trường đại học là môi trường để các em trường thành. Ở mỗi lứa tuổi, chúng ta đều có những lựa chọn khác nhau. Lựa chọn ngành nghề giống như vòng tròn. Để lựa chọn các ngành nghề phù hợp, các bạn phải tự test một cách khách quan để xem tính cách, năng lực của mình phù hợp với ngành nghề nào. Các em cần phải trả lời những câu hỏi sau: Các em có thực sự thích ngành nghề đó hay không? Có đam mê không? Có cơ hội phát triển không?

PGS.TS Trần Trọng Nguyên, Giám đốc Học viện Chính sách và Phát triển:

Với kinh nghiệm gần 30 năm giảng dạy, tôi cũng từng giảng dạy ôn thi đại học cho các em, nhiều năm qua tôi luôn tư vấn cho các em cách lựa chọn ngành, chọn trường như thế nào. Theo tôi, các em nên chọn ngành trước khi chọn trường. Vì các em cần xác định xem ngành nghề các em mong muốn, năng lực các em là gì để chọn các ngành phù hợp. Sau khi chọn được ngành yêu thích, các em mới nên chọn trường phù hợp với năng lực bản thân.

Nếu các trường có bề dày đào tạo, có kinh nghiệm và chất lượng đào tạo tốt thì sẽ là điểm đến của nhiều thí sinh và sự cạnh tranh sẽ lớn hơn. Mặt khác, các em cũng không nên bỏ qua những trường "trẻ", vì thế mạnh của họ là tiếp cận, đổi mới, cập nhật nhanh.

Tiến sĩ Nguyễn Quang Thuận, Phó Hiệu trưởng trường Quốc tế - ĐH Quốc gia Hà Nội:

Kinh nghiệm từ nhiều năm đi tư vấn tuyển sinh cho các em thí sinh, tôi thường chia sẻ về vòng tròn ikigai Nhật Bản, là giao của 4 vòng tròn, 4 mục tiêu:

Thứ nhất là chọn ngành sinh viên giỏi. Thứ hai, chọn ngành thí sinh yêu thích. Thứ ba, chọn ngành mà xã hội cần. Thứ tư, chọn ngành có thu nhập cao.

Bốn yếu tố rất quan trọng nhưng thực ra chúng ta chỉ chọn được giao 2 vòng tròn có khi là chỉ yêu thích và chỉ giỏi thôi mà không cần thu nhập cao nữa, ảnh hưởng tương lai. Nếu chọn ngành chỉ vì tiền không mà không phải cái mình đam mê, cái mình giỏi, tối đa hóa để làm sao mà mình được cả 3 vòng tròn không thì cả 4 vòng tròn, mình vừa yêu thích, xã hội cần và có thu nhập cao. Đương nhiên, câu hỏi quan trọng hơn là làm thế nào để biết sinh viên vừa làm sao biết ngành nào mình phù hợp có thể mình sẽ giỏi ngành ấy.

Thực ra, sẽ có 1 số cái trang hướng nghiệp thậm chí là trường quốc tế xây dựng những trang thông tin hướng nghiệp để khẳng định tính cách của các bạn ý qua những cái đánh giá, làm bài test của trường Đại học Quốc gia Hà Nội để xác định ngành nào mình phù hợp có nghĩa rằng là tính cách của mình có thể phù hợp hoặc search qua các kênh thông tin để biết những ngành nào có nhu cầu xã hội và khả năng thu nhập.

Nhiều trường bây giờ có công bố công khai việc sinh viên sẽ có việc làm sau tốt nghiệp làm kênh tham khảo, tham chiếu. Việc chọn theo uy tín của các trường, tôi nghĩ phải chọn xem trường đó đào tạo như thế nào. Trong bất cứ ngành nào, chúng tôi đào tạo theo triết lý cây cầu, trụ cột về kiến thức là chân cầu; trụ cột thứ hai là kiến thức xã hội, cung cấp cho những kỹ năng mềm. Ngoài kiến thức về trí tuệ, chúng ta phải có nhữn vấn đề về đạo đức, cân bằng đào tạo thêm những kỹ năng để đảm bảo được hai cái vòng tròn. Để qua đào tạo, người học yêu thích hơn các ngành trong vòng tròn đó.

Qua vòng tròn thứ nhất, các bạn học sinh sẽ nỗ lực cố gắng và học giỏi hơn để phấn đấu thi vào vòng tròn thứ hai, ít nhất phải nhu cầu xã hội, việc làm tương lai rõ ràng. Chúng tôi đã xác định những ngành chúng tôi mở ra thì đều phải có nhu cầu xã hội cao, những ngành có việc làm tốt.

PGS.TS Nguyễn Phú Khánh, Phó Hiệu trưởng trường ĐH Phenikaa:

Rất nhiều sinh viên sau khi học đại học được 1-2 năm rồi mới thấy mình không phù hợp ngành đã chọn thì có thể chuyển sang ngành khác. Đây là phương thức mà các trường đều áp dụng. Nếu các em có điều kiện chuyển sang ngành khác phù hợp mà các vẫn đảm bảo về điều kiện đầu vào. Trường hợp các em không thể tiếp tục với ngành đang học thì có thể tuyển sinh lại từ đầu.

Việc lựa chọn đại học là cần thiết và cần lựa chọn thật kĩ. Nhưng nếu chúng ta lựa chọn nhầm ngành nghề thì các bạn cũng đừng quá bi quan, bởi chuyên môn nếu đánh giá đúng chỉ chiếm khoảng 15% sự thành công của con người. Nếu bạn đã chọn nhầm thì bạn cứ làm tốt ngành nghề ấy, bạn sẽ trau dồi 85% về năng lực về chuyên môn thì khi ra ngoài cơ hội của bạn sẽ khác.

Các bạn đừng nghĩ rằng, cuộc đời của các em là sự lựa chọn ngành nghề. Sự lựa chọn ngành nghề tại thời điểm có thể đúng, nhưng khi có thêm thông tin thì thấy không hợp. Cuộc đời của chúng ta có cả tuổi trẻ phía trước, chúng ta có sẵn sàng chấp nhận thất bại hay không?

PGS.TS Trần Trọng Nguyên, Giám đốc Học viện Chính sách và Phát triển:

Có nhiều thí sinh lựu chọn ngành học theo phong trào, theo sự chỉ định của gia đình, người thân. Hoặc đơn giản là thấy bạn mình chọn ngành học đó nên cũng chọn theo. Cũng có những em lựa chọn theo xu thế của xã hội, số đông xã hội cho rằng ngành đó đang hot, là đẳng cấp thì các em chọn. Trong khi các em cũng chưa chắc đã hiểu biết hay yêu thích ngành đó. Điều này dẫn đến việc, sau một thời gian học các em tự thấy mình không phù hợp ngành đã chọn, động lực học tập không còn.

Vì vậy, các em cần xét xem bản thân mình thích ngành gì, năng lực bản thân có phù hợp không? Và ngoài năng lực chuyên môn các em cũng cần lưu ý đến các năng lực về sức khoẻ, tài chính... Nếu chúng ta rất thích một ngành học nào đó, nhưng ngành đó lại đòi hỏi một năng lực tài chính vượt khỏi khả năng chi trả của gia đình thì chúng ta cũng không nhất thiết phải lựa chọn ngành đó.

Để tìm hiểu về các ngành học các em có thể vào trực tiếp trang website của các trường để tìm hiểu thông tin… Qua đó, các em sẽ có được sự lựa chọn phù hợp nhất.

PGS.TS Nguyễn Thu Thuỷ, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo:

Thực ra khi bước chân vào cấp ba là chúng ta đã cần phải tìm hiểu dần định hướng mà chúng ta đang mong muốn, xác định được thế mạnh của mình là ở đâu. Về việc thông tin cho các em, trước tiên các em có bố mẹ, sau đó là các chuyên gia tư vấn, các thầy cô từ các trường phổ thông đã có kinh nghiệm định hướng nghề và ngành học nghiệp cho các em. Với những sự kiện hướng nghiệp và tư vấn tuyển sinh như thế này các trường đại học trong nước cũng như quốc tế cũng những sự kiện truyền thông như đến tận trường để truyền tải thông tin cho các em. Ngoài ra, các đơn vị báo chí thì hiện nay cũng đang rất tích cực để truyền tải những cái thông tin về kỳ thi đến với các em học sinh cùng các bậc phụ huynh và quý độc giả.

Tôi nghĩ rằng, đến thời điểm này thì cũng chưa phải là quá muộn. Các em vẫn còn có thời gian để để tiếp nhận thông tin, xử lý thông tin và đưa ra những quyết định cuối cùng. Hiện nay, Báo Đại biểu Nhân dân đang có những sự kiện rất tốt. Khi xem, độc giả và các em học sinh có thêm thông tin thêm về các trường. Ngoài ra việc tiếp cận thông tin từ trang web của các trường đại học cũng quan trọng trong thời đại công nghệ thông tin cũng thể hiện sự minh bạch trên môi trường số. Điều đó sẽ cho thêm rất nhiều thông tin hữu ích mà trước đây những thế hệ như chúng tôi tìm kiếm rất khó để có thông tin.

Quan trọng hơn nữa là việc xử lý thông tin. Xem xét những thông tin về dự báo ngành nghề, dự báo về nhu cầu nguồn nhân lực của các bộ, ngành, của các lĩnh vực công bố có thể định kỳ hằng năm hoặc những báo cáo 3 năm, 5 năm, 10 năm để xem nhu cầu phát triển tương lai của ngành nghề như thế nào. Các địa phương cũng có những cái chiến lược phát triển nguồn nhân lực của địa phương trong từng thời kỳ. Đó là những thông tin các em cần tham khảo ở địa phương mình.

Ngoài ra, chính sách về tín dụng cho sinh viên các em cũng nên tìm hiểu để tận dụng trong quá trình học tập đại học. Nó rất cần thiết cho cái sự phát triển trong tương lai của các em.

Tiến sĩ Nguyễn Quang Thuận, Phó Hiệu trưởng trường Quốc tế - ĐH Quốc gia Hà Nội:

Khi chọn ngành nghề, quan trọng nhất là xét năng lực của mình đến đâu, có yêu thích hay không, nhu cầu xã hội  về ngành nghề đó thế nào, và cuối cùng là thu nhập.

Nhưng tôi muốn nhấn mạnh rằng, yếu tố quan trọng nhất là mình yêu thích gì. Vậy làm thế nào để xác định cụ thể mình yêu thích ngành nghề nào, có thể dùng phương pháp xét nghiệm tính cách, hỏi chuyên gia, tư vấn qua truyền hình để có thêm thông tin, từ để từ đó phân tích tổng hợp và đưa ra quyết định cuối cùng.

MC: Thưa các khách mời, đến thời điểm này,chúng tôi đã nhận được rất nhiều câu hỏi của thí sinh và phụ huynh gửi tới chương trình. Sau đây, các khách mời giải đáp cho các em vì đang rất nóng lòng chờ đợi.

PGS.TS Nguyễn Thu Thuỷ, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học,  Bộ Giáo dục và Đào tạo:

Đăng ký nguyện vọng là không giới hạn, tuy nhiên năm ngoái có trường hợp chúng tôi thấy có quá nhiều nguyện vọng. Chúng ta phải hiểu sự ưu việt của hệ thống hỗ trợ tuyển sinh chung. Khi các em đăng ký, thường đặt nguyện vọng yêu thích nhất lên đầu.  Giả sử như chưa đủ năng lực để đỗ được vào nguyện vọng đầu tiên, phải chuyển sang nguyện vọng 2,3… thì các em cũng không phải chịu thiệt thòi gì so với những bạn khác.

Đừng bao giờ đặt tất cả những nguyện vọng đều vào những trường top đầu. Nên trải đều các nguyện vọng để tăng cơ hội đỗ. Mặc dù hệ thống cho phép không giới hạn số lượng nguyện vọng, nhưng quan trọng nữa là các em được điều chỉnh các nguyện vọng đó trong một khoảng thời gian quy định theo kế hoạch tuyển sinh và chúng tôi sẽ sớm ban hành ngay sau trong tháng 3 này. Trong thời gian đó, các em được điều chỉnh nguyện vọng nên không cần lo lắng khi đặt nguyện vọng trên hệ thống. Các em có thể truy cập vào hệ thống bất kỳ lúc nào, tạo sự ưu tiên tối đa cho thí sinh.

PGS.TS Trần Trọng Nguyên, Giám đốc Học viện Chính sách và Phát triển

Hiện nay, có những trường mở ra các ngành học theo xu hướng mới để phù hợp với xu thế và yêu cầu của sự phát triển. Tuy nhiên, các em thí sinh cũng không nên quá lo lắng.

Vì mỗi một trường nào đó khi đưa ra các ngành học mới thì họ đều có khảo sát nhu cầu, đánh giá, cân nhắc và qua các hội đồng thẩm định, phê duyệt, và khi được sự đồng ý thì các trường mới mở ngành đào tạo.

Khi các em theo học những ngành mới thì cơ hội việc làm cho các em sẽ có. Các xu hướng cũ qua đi, sẽ có các xu hương mới thay vào và tạo ra nhiều việc làm mới. Nếu chúng ta tiếp cận sớm thì chúng ta cũng có nhiều cơ hội là chuyên gia đầu nhành về lĩnh vực đó. Nếu chúng ta chỉ đi theo những xu hướng cũ đã nhiều người theo thì chúng ta cũng khó có thể vượt qua những người đã có kinh nghiệm... Do đó, theo tôi, những ngành mới sẽ là cơ hội mới cho các em…  

PGS.TS Nguyễn Phú Khánh, Phó Hiệu trưởng trường ĐH Phenikaa

Việc mở ra những ngành mới đều phụ thuộc vào cơ chế của nhà nước, đặc thù của mỗi ngành, mỗi trường. Nếu thật sự các em yêu thích, có năng lực thì các em lựa chọn, bởi những ngành này đã được nghiên cứu rất kĩ càng, và chúng ta có thể tiên phong. Thứ hai, với những ngành đào tạo mới đều có những thuận lợi, mặc dù chương trình đang đào tạo đều phải cập nhật trong vòng 1-2 năm, nhưng đối với những ngành mới, đặc biệt liên quan đến công nghệ mới nhất, những cái gì hay nhất, cái hợp lý nhất… đều được đưa vào giáo trình mới. Khi lựa chọn ngành nghề chúng ta phải có tầm nhìn xa. Vì vậy, phụ huynh và thí sinh yên tâm trong quá trình chọn ngành.

PGS.TS Nguyễn Phú Khánh, Phó Hiệu trưởng trường ĐH Phenikaa

Có thể nói, ngành công nghệ thông tin đang quá lợi thế. Việc em không khá về môn toán thì không có nghĩa điểm thi của em không cao mà còn phụ thuộc vào sự cố gắng của em vì trong tổ hợp xét tuyển không chỉ có một môn toán không nên em có thể yên tâm lựa chọn.

PGS.TS Nguyễn Thu Thuỷ, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học,  Bộ Giáo dục và Đào tạo:

Chúng tôi chưa tổng hợp ở trên toàn hệ thống các trường đã xác định số lượng chỉ tiêu cho từng phương thức như thế nào. Bởi vì các trường vẫn đang trong quá trình hoàn thiện đề án. Vì thế, chưa thể khẳng định như em nói là số lượng chỉ tiêu theo phương thức này thì giảm, theo phương phương thức khác thì lại tăng.

Về điểm chuẩn thì chắc chắn là không ai có thể nói được vào thời điểm này bởi có quá nhiều các yếu tố nó ảnh hưởng tới điểm chuẩn. Do tính chất của đề thi, năng lực của thí sinh và các trường sẽ phân bổ chỉ tiêu như thế nào. Hiện nay vẫn chưa chưa xác định được điều đó. Nhưng điểm chuẩn trong ba năm gần đây nhất sẽ là chỉ số quan trọng mà thí sinh có thể căn cứ vào đó để xác định xem có thể đỗ được vào trường nào.

Ngoài ra, nếu như các bạn theo dõi thông tin gần đây, tại Châu Âu, tất cả các lĩnh vực mà cần nhân lực trình độ cao đều đang rất thiếu hụt, chưa nói đến Việt Nam. Dù công nghệ có phát triển như thế nào, dù có trí tuệ nhân tạo, robot…thì con người vẫn là quan trọng nhất. Con người với những kỹ năng, kiến thức được trang bị và khả năng thích ứng thì không sợ thiếu việc làm. Ngoài ra, cũng không nhất thiết là phải làm những ngành nghề mà mình lại lựa chọn lúc ban đầu. Bởi vì hiện nay tính liên ngành giữa các ngành cũng như là lĩnh vực kinh tế xã hội đã rất cao.

Tuy vậy, những kiến thức học được từ bậc đại học vô cùng quan trọng. Giúp chúng ta học tập ở những bậc học cao hơn, đóng góp được nhiều hơn. Chính vì thế, các em đừng quá lo lắng là những ngành nào bây giờ đang hot và sau 5 năm nữa vẫn phải hot. Bằng sự nỗ lực của bản thân các em cùng với sự hỗ trợ của các thầy cô, các nhà trường, tôi tin rằng các em đều có tương lai rộng mở.

Tiến sĩ Nguyễn Quang Thuận, Phó Hiệu trưởng trường Quốc tế - ĐH Quốc gia Hà Nội:

Hiện tại IELTS 6.0 là chưa đủ, bạn nên cố gắng thi IELTS 7.0. Theo tôi, việc nâng từ IELTS 6.0 lên IELTS 7.0 không dễ và trong thời gian này còn rất nhiều việc phải làm. Với IELTS đó, muốn vào được thì điểm THPT 2 môn còn lại phải đạt bao nhiêu điểm trở lên thì chúng tôi mới xét tuyển và cấp học bổng được. 

Theo quan điểm của tôi, các thí sinh không chỉ dành học bổng từ IELTS mà còn có thể dành học bổng về thủ khoa đầu vào, hay học bổng từ các tổ chức Quốc tế. Trong trường Đại học Quốc gia Hà Nội có mạng lưới đa phương, có học bổng của Quỹ phát triển Châu Á. Tùy vào từng điều kiện thí sinh để xét thủ khoa, chúng tôi không chỉ lấy điểm cao nhất mà thường xét trên một ngưỡng điểm nào đó. Ví dụ như thi THPT Quốc gia các bạn thí sinh được 27 điểm, đây là điểm sàn và các bạn phải qua viết luận và phỏng vấn thì mới có cơ hội đạt được học bổng.

PGS.TS Trần Trọng Nguyên, Giám đốc Học viện Chính sách và Phát triển:

Năm nay, trường chúng tôi cũng có giảm chỉ tiêu xét học bạ THPT và xét điểm kỳ thi tốt nghiệp THPT. Tuy nhiên, sự biến động cũng không quá nhiều vì hệ thống của chúng ta đang sử dụng rất tối ưu. Sau khi chúng ta "chạy" kết quả xét tuyển cuả thí sinh toàn quốc thì mỗi thí sinh sẽ có một cơ hội trúng tuyển. Do đó, dù thí sinh có đăng ký nhiều nguyện vọng thì họ cũng chỉ có một cơ hội trúng tuyển.

Dù số chỉ tiêu xét điểm thi tốt nghiệp THPT có ít đi, dù nhiều người đăng ký nhưng ít chỉ tiêu thì điểm sẽ cao, nhưng tổng số thí sinh thi đại học của chúng ta cũng không đổi. Vì vậy, những bạn đã trúng tuyển nguyện vọng khác rồi thì điểm xét tuyển trường chúng tôi cũng giảm do tỷ lệ thí sinh đã đỗ và đi trường khác (đỗ ảo) cũng giảm xuống so với năm trước…