Gia tăng áp lực cạnh tranh đối với sản phẩm cá ngừ

Hiện ngành cá ngừ vẫn bị kìm hãm bởi nút thắt thiếu nguyên liệu, vì sản lượng khai thác không đủ đáp ứng nhu cầu, nên phải tăng nguồn cung từ nhập khẩu. Đồng thời, việc Liên minh châu Âu (EU) và Thái Lan đã bước sang vòng đàm phán tiếp theo và có thể tiến tới ký kết Hiệp định thương mại tự do EU - Thái Lan (ETFTA), dự kiến sẽ làm gia tăng áp lực cạnh tranh cho các sản phẩm cá ngừ của Việt Nam tại thị trường EU.

Xuất khẩu cá ngừ đóng hộp ngày càng tăng 

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, trong tháng 5.2024, xuất khẩu cá ngừ tăng 36% đạt trên 95 triệu USD, trong đó các sản phẩm cá ngừ đóng hộp tăng 18%, cá ngừ đóng túi tăng đột phá gấp hơn 3,5 lần; cá ngừ loin/phile đông lạnh tăng 25% và cá ngừ nguyên con đông lạnh tăng gấp hơn 7 lần so với tháng 5.2023. Lũy kế tới hết tháng 5.2024, xuất khẩu cá ngừ đạt gần 397 triệu USD, tăng 25% so với cùng kỳ năm 2023.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, từ năm 2021 trở lại đây xuất khẩu cá ngừ đóng hộp của Việt Nam đang có xu hướng ngày càng tăng. Kim ngạch xuất khẩu đã tăng từ mức 169 triệu USD năm 2021 lên 255 triệu USD năm 2023, tăng 51%.

Bước sang năm 2024, xuất khẩu cá ngừ đóng hộp của Việt Nam có xu hướng tăng nhanh hơn qua từng tháng. Tính riêng 4 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu nhóm sản phẩm này của Việt Nam đã tăng 51% so với cùng kỳ năm 2023. Hiện, các sản phẩm cá ngừ đóng hộp của Việt Nam đã tiếp cận được hơn 65 thị trường. Trong đó, Mỹ, EU và Israel là 3 thị trường nhập khẩu nhiều nhất. Xuất khẩu sang các thị trường này đều tăng trưởng cao, lần lượt là 88%, 35% và 141%.

Riêng thị thị trường EU, xuất khẩu cá ngừ đóng hộp sang các nước trong khối phần lớn đều tăng. Đức, Ba Lan và Hà Lan là 3 thị trường dẫn đầu về nhập khẩu nhóm sản phẩm này của Việt Nam.

Ảnh minh họa. Nguồn:ITN
Sản phẩm cá ngừ Việt Nam với nỗi lo áp lực cạnh tranh mới. Nguồn:ITN

Ngược lại, xuất khẩu cá ngừ tươi và đông lạnh, trong đó chủ yếu là thịt/loin cá ngừ đông lạnh mã HS0304 không ổn định. Sau khi đạt đỉnh vào năm 2022, xuất khẩu nhóm sản phẩm này giảm mạnh. Bước sang năm 2024, xuất khẩu nhóm sản phẩm đã tăng trở lại, tuy nhiên mức tăng không cao, chỉ tăng 6% so với cùng kỳ.

Các chuyên gia dự báo, sự tiện lợi là yếu tố then chốt đối với người mua hàng và hải sản có giá trị gia tăng được ướp trước hoặc chế biến sẵn để hâm nóng và ăn sẽ tiếp tục thu hút người mua muốn tạo ra các bữa ăn kết hợp để kết hợp nấu ăn với các món đã chuẩn bị sẵn. Do đó, nhu cầu tiêu thụ đối với các sản phẩm cá ngừ chế biến và đóng hộp sẽ khởi sắc hơn trong thời gian tới.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp xuất khẩu cũng cho rằng sự tăng trưởng này là do lượng tồn kho tại các thị trường giảm chứ nhu cầu thị trường vẫn chưa thực sự khả quan hơn.

Lo ngại Thái Lan chiếm thị phần tại EU

Theo Chuyên gia thị trường cá ngừ của VASEP Nguyễn Hà, hiện nay ngành cá ngừ vẫn bị kìm hãm bởi nút thắt thiếu nguyên liệu, vì sản lượng khai thác không đủ đáp ứng nhu cầu, nên phải tăng nguồn cung từ nhập khẩu. Trong khi đó, các quy định của thị trường EU và các quy định mới của Việt Nam về việc “Không trộn lẫn nguyên liệu thủy sản có nguồn gốc từ khai thác nhập khẩu với nguyên liệu thủy sản có nguồn gốc từ khai thác trong nước vào cùng một lô hàng xuất khẩu” tại Nghị định số 37/2024/NĐ-CP và quy định xử phạt vi phạm hành chính cho hành vi này tại Nghị định số 38/2024/NĐ-CP đang khiến cho nút thắt này thêm tắc nghẽn.

Ngoài những khó khăn này, xuất khẩu cá ngừ cũng gặp áp lực cạnh tranh mới khi EU và Thái Lan đã bước sang vòng đàm phán tiếp theo và có thể tiến tới ký kết ETFTA. 

VASEP phân tích, sau khi Hiệp định Thương mại Tự do giữa EU và Việt Nam (EVFTA) có hiệu lực, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang EU tăng trưởng liên tục. Kim ngạch xuất khẩu tăng từ 136 triệu USD năm 2020 lên 176 triệu USD năm 2023, tăng 30%. Bước sang năm 2024, xuất khẩu sang khối thị trường này vẫn tiếp tục tăng trưởng khả quan. Tính đến hết tháng 4.2024, kim ngạch xuất khẩu cá ngừ sang EU đạt gần 67 triệu USD, tăng 38% so với cùng kỳ năm 2023.

Việt Nam hiện đang là nguồn cung cá ngừ lớn thứ 7 cho thị trường EU sau Ecuador, Seychelles, Papua New Guinea, Mauritius, Philippines và Trung Quốc. Trong khi Thái Lan đứng thứ 17, nhưng so với Thái Lan, năng lực sản xuất của Việt Nam còn thấp hơn nhiều.

Còn về phía Thái Lan, sau khi không còn được hưởng ưu đãi từ Hệ thống thuế quan phổ cập (GSP) vào năm 2015, xuất khẩu cá ngừ của Thái Lan sang EU sụt giảm liên tục. Kim ngạch xuất khẩu cá ngừ của nước này sang EU giảm từ mức 155 triệu USD năm 2015 xuống còn 41 triệu USD vào năm 2023, giảm 74%.

Chính vì vậy, nếu FTA giữa EU và Thái Lan được ký kết, EU có khả năng sẽ tiếp cận thị trường thủy sản Thái Lan với mức thuế 0%, bao gồm cá ngừ. Tính đến thời điểm này, cá ngừ Thái Lan xuất khẩu sang EU đang chịu thuế 24% - mức thuế cao nhất so với thế giới, sau sự việc Thái Lan bị mất quyền lợi thuế từ GSP của EU vào năm 2015. Hiện Thái Lan chỉ xuất khẩu một lượng nhỏ cá ngừ vây vàng sang EU để phục vụ chế biến.

Theo số liệu thống kê, Thái Lan có khả năng cung cấp 600.000 tấn cá ngừ đóng hộp mỗi năm, cao hơn Việt Nam. Tuy nhiên, khác với Việt Nam, Thái Lan không có đội tàu đánh bắt. Do đó, nước này chủ yếu dựa vào nguyên liệu nhập khẩu chứ không phải từ đánh bắt.

Chuyên gia Nguyễn Hà nhận định, nếu so sánh về nguồn nguyên liệu có nguồn gốc thuần túy (cá ngừ do đội tàu quốc gia đánh bắt được), Việt Nam đang có lợi thế hơn nhưng với quy mô đội tàu nhỏ nên nguồn cung nguyên liệu trong nước của Việt Nam đang không đủ để đáp ứng nhu cầu xuất khẩu. Trong khi Thái Lan đã được gỡ thẻ vàng, Việt Nam vẫn chưa làm được điều này.

“Do đó, nếu ETFTA có hiệu lực, mặc dù chưa biết rõ điều khoản thỏa thuận ra sao nhưng chắc chắn xuất khẩu cá ngừ của Thái Lan sang EU sẽ thuận lợi hơn và điều này sẽ làm gia tăng áp lực cạnh tranh của cá ngừ Việt Nam tại thị trường này”, bà Hà nhấn mạnh.  

Kinh tế

SeABank đạt lợi nhuận 4.350 tỷ đồng quý I.2025
Doanh nghiệp

SeABank đạt lợi nhuận 4.350 tỷ đồng quý I.2025

Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank, mã chứng khoán SSB) công bố kết quả kinh doanh hợp nhất quý I.2025 với lợi nhuận trước thuế đạt 4.350 tỷ đồng, tăng gần 189% so với cùng kỳ năm 2024. Tổng tài sản của SeABank là 333.746 tỷ đồng, tăng 2,47%, tương đương tăng ròng 8.047 tỷ đồng so với thời điểm 31.12.2024 và vốn điều lệ ngân hàng ở mức 28.450 tỷ đồng.

Toàn cảnh diễn đàn
Doanh nghiệp

Ưu tiên bãi bỏ những quy định không còn phù hợp

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu và trong nước đang thay đổi mạnh mẽ, cải cách thể chế không chỉ nhằm cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh mà cần tạo ra đột phá thực sự. Thay vì chỉ sửa đổi các quy định, cần ưu tiên bãi bỏ những văn bản, quy định không còn phù hợp; đồng thời, thiết lập một cơ chế bền vững để duy trì và thúc đẩy cải cách thể chế.

Vietnam Airlines là hãng hàng không đầu tiên khai thác nhà ga T3 Tân Sơn Nhất
Kinh tế

Vietnam Airlines là hãng hàng không đầu tiên khai thác nhà ga T3 Tân Sơn Nhất

Sáng 17.4, chuyến bay mang số hiệu VN1286 của Hãng hàng không quốc gia Việt Nam từ TP. Hồ Chí Minh đi Vân Đồn, khai thác bằng máy bay Airbus A321 với 105 hành khách đã chính thức cất cánh từ nhà ga hành khách T3 – đánh dấu cột mốc Vietnam Airlines trở thành hãng hàng không đầu tiên khai thác chuyến bay thương mại tại nhà ga mới này.

Nông, lâm, thủy sản luôn được Agribank xác định là một trong những lĩnh vực ưu tiên đầu tư
Doanh nghiệp

Agribank đẩy mạnh tín dụng ưu đãi nông, lâm, thủy sản

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tại Nghị quyết số 46/NQ-CP ngày 08/3/2025, Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 01/3/2025 và chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Agribank đã đăng ký triển khai chương trình tín dụng ưu đãi lĩnh vực nông, lâm, thủy sản quy mô 20.000 tỷ đồng, góp phần tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Eximbank nâng tầm trải nghiệm khách hàng với kênh hỗ trợ trực tuyến hiện đại.
Doanh nghiệp

Eximbank kiến tạo sự khác biệt

Trong bối cảnh ngành ngân hàng cạnh tranh khốc liệt về chuyển đổi số và chất lượng dịch vụ, Eximbank đã định hướng phát triển mới thông qua cải tiến toàn diện sản phẩm và giải pháp tài chính. Với tư duy “xây giải pháp trước khi bán sản phẩm”, Eximbank không đơn thuần mở rộng danh mục dịch vụ mà đang tái cấu trúc cách tổ chức sản phẩm, từ đó mang lại trải nghiệm liền mạch và hiệu quả cho khách hàng cá nhân, doanh nghiệp.

Công ty CP Phân bón Bình Điền với thương hiệu phân bón Đầu Trâu được vinh danh là một trong 50 doanh nghiệp tiêu biểu của TP. Hồ Chí Minh.
Doanh nghiệp

50 năm góp phần phát triển nông nghiệp bền vững

Trong khuôn khổ Lễ tôn vinh 50 doanh nghiệp và đơn vị tiêu biểu của TP. Hồ Chí Minh nhân kỷ niệm 50 năm ngày Thống nhất đất nước (30.4.1975 - 30.4.2025), Công ty Cổ phần Phân bón Bình Điền với thương hiệu phân bón Đầu Trâu, đã được vinh danh là một trong những doanh nghiệp tiêu biểu. Sự kiện do UBND TP. Hồ Chí Minh tổ chức nhằm ghi nhận những đóng góp nổi bật của cộng đồng doanh nghiệp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của thành phố trong giai đoạn 1975 - 2025.

Chặng đường vươn lên thành quốc gia phát triển không chỉ cần tầm nhìn chiến lược, mà cần sự thấu hiểu về con người.
Việt Nam với kỷ nguyên mới

Động lực hành vi trong hành trình chuyển mình của Việt Nam

Chặng đường vươn lên thành quốc gia phát triển không chỉ cần tầm nhìn chiến lược, mà cần sự thấu hiểu về con người. Kinh tế học hành vi mang đến cho Việt Nam một “bản đồ cảm xúc” để không chỉ thiết kế chính sách thông minh, mà còn truyền cảm hứng hành động cho một dân tộc đang vươn mình mạnh mẽ.

Cấp thiết mở rộng và tái cơ cấu thị trường xuất khẩu gỗ
Kinh tế

Cấp thiết mở rộng và tái cơ cấu thị trường xuất khẩu gỗ

Theo Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST) NGÔ SỸ HOÀI, từ câu chuyện thuế đối ứng của Hoa Kỳ, doanh nghiệp ngành gỗ cần nhìn lại mô hình tăng trưởng của mình và cải thiện năng lực “miễn dịch” với những rung lắc, thậm chí là những cơn "địa chấn” của thị trường.

Hợp tác toàn diện để cùng vươn xa, hướng tới tương lai công nghệ cao
Doanh nghiệp

Hợp tác toàn diện để cùng vươn xa, hướng tới tương lai công nghệ cao

Tiếp tục hiện hóa sứ mệnh và tầm nhìn mới là trung tâm của công nghiệp, dịch vụ và trụ cột năng lượng quốc gia, góp phần phát triển bền vững, đổi mới công nghệ, bảo đảm an ninh năng lượng cho Việt Nam; với vai trò dẫn dắt, tạo dựng sự hợp tác, liên kết chuỗi giá trị giữa các doanh nghiệp lớn, Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia (Petrovietnam) đã ký kết thỏa thuận hợp tác toàn diện với Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem), với mục tiêu phát huy những lợi thế và nguồn lực hiện có của 2 tập đoàn, mở ra cơ hội cùng bứt phá.

PVCFC tiếp tục hành trình kết nối nhà nông
Kinh tế

PVCFC tiếp tục hành trình kết nối nhà nông

Bà con nông dân đã chính thức khởi động hành trình tham quan Nhà máy Phân Bón Cà Mau trong khuôn khổ chương trình thường niên “Tham quan nhà máy – Gặt hái mùa vàng 2025”. Chương trình do Công ty Cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau (PVCFC) tổ chức từ ngày 15.4.2025, dự kiến kéo dài liên tục trong 12 đợt đến đầu vụ Đông Xuân.