G7 giữa vòng xoáy khủng hoảng: 5 bài toán trên bàn nghị sự
Từ căng thẳng thương mại, xung đột quân sự đến biến đổi khí hậu, có 5 vấn đề trọng tâm sẽ định hình chương trình nghị sự và phản ánh vai trò điều phối toàn cầu của G7 trong giai đoạn thế giới đầy biến động hiện nay.
Trong bối cảnh địa chính trị toàn cầu đang có nhiều biến động phức tạp, Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7), diễn ra tại Kananaskis, Alberta, Canada, đang thu hút sự quan tâm lớn từ cộng đồng quốc tế. Dù bị phủ bóng bởi căng thẳng leo thang tại Trung Đông, hội nghị lần này vẫn đặt ra một loạt thách thức mang tính cấu trúc và dài hạn đối với các nhà lãnh đạo.
đối với các nhà lãnh đạo. Ảnh: Bloomberg
Bên cạnh các vấn đề mang tính thời sự, Hội nghị G7 năm nay còn là nơi thể hiện sự tương tác, có khi căng thẳng, có khi chiến lược giữa các quốc gia đầu tàu của nền kinh tế thế giới trước những chuyển động lớn của trật tự toàn cầu.
Theo các chuyên gia, có năm vấn đề lớn chi phối chương trình nghị sự Hội nghị năm nay.
1. Quan hệ Donald Trump - Mark Carney: Phép thử cho tinh thần hợp tác
Một trong những điểm nhấn đáng chú ý tại hội nghị lần này là mối quan hệ giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng nước chủ nhà Mark Carney. Ông Carney, cựu Thống đốc Ngân hàng Trung ương Anh, đã giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử tại Canada vào tháng Tư vừa qua với làn sóng ủng hộ mạnh mẽ từ cử tri phản đối ông Donald Trump, đặc biệt sau khi Tổng thống Mỹ đe dọa biến Canada thành “bang thứ 51 của Hoa Kỳ”.
tại Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng. Ảnh: AP
Với vai trò nước chủ nhà, ông Carney đối mặt với nhiệm vụ khó khăn: Giữ cho hội nghị đi đúng hướng và duy trì sự đồng thuận giữa các bên, đặc biệt là với ông Trump. Dự kiến, hai nhà lãnh đạo sẽ có cuộc gặp riêng trong ngày 16/6 (giờ địa phương), trong đó Canada kỳ vọng có thể đạt được các cam kết về thương mại và an ninh, đồng thời vận động để được miễn trừ khỏi các mức thuế cao đối với thép, nhôm và ô tô - những mặt hàng chủ lực của nền kinh tế Canada.
Kinh nghiệm từ hội nghị G7 năm 2018 - khi ông Trump rút khỏi tuyên bố chung sau khi chỉ trích cựu Thủ tướng Justin Trudeau - khiến dư luận không khỏi lo ngại về khả năng hội nghị năm nay lặp lại kịch bản bất đồng sâu sắc.
2. Chính sách thuế của Mỹ: Mối lo chung của các nước G7
Một chủ đề khác không thể bỏ qua là chính sách thuế quan của chính quyền Tổng thống Donald Trump. Mặc dù các biện pháp thuế quan diện rộng mà Nhà Trắng gọi là “Ngày Giải phóng” hiện vẫn đang bị Tòa án Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ đình chỉ, song khả năng khôi phục chúng vẫn đang được cân nhắc trong nội bộ nước Mỹ.
Các nhà lãnh đạo G7, từ châu Âu tới châu Á sẽ tìm cách vận động để quốc gia mình được miễn trừ khỏi các mức thuế dự kiến nếu được tái áp dụng. Những động thái này phản ánh sự lo ngại sâu sắc về nguy cơ gia tăng chủ nghĩa bảo hộ thương mại, điều đã từng gây chấn động thị trường toàn cầu trong giai đoạn 2018-2020.
Ngân hàng Thế giới đã cảnh báo rằng chính sách thuế của Mỹ đang làm gia tăng các rào cản thương mại toàn cầu và khiến triển vọng kinh tế thế giới trở nên ảm đạm hơn. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu vẫn đang trên đà phục hồi hậu đại dịch, các nước G7 không thể xem nhẹ tác động dây chuyền từ chính sách thương mại của nền kinh tế lớn nhất thế giới.
3. Xung đột Nga - Ukraine: Áp lực lên cam kết của Mỹ
Một trong những cam kết đáng chú ý nhất của ông Donald Trump khi tái tranh cử là sẽ “chấm dứt xung đột Nga - Ukraine trong vòng 24 giờ”. Tuy nhiên, cho đến nay, tiến trình đàm phán giữa Moscow và Kiev vẫn lâm vào bế tắc.
trong việc ủng hộ các biện pháp trừng phạt Nga và hỗ trợ Ukraine. Ảnh:Shutterstock
Các nhà lãnh đạo G7 sẽ tận dụng hội nghị lần này để gây sức ép lên Mỹ, yêu cầu Washington có lập trường rõ ràng hơn trong việc ủng hộ các biện pháp trừng phạt Nga và hỗ trợ Ukraine, đặc biệt trong trường hợp cần triển khai một liên minh gìn giữ hòa bình nếu đạt được ngừng bắn lâu dài. Anh, thông qua Thủ tướng Keir Starmer, đang đi đầu trong nỗ lực này và mong muốn Mỹ không “buông lỏng” cam kết với Ukraine.
Tuy nhiên, những tuyên bố gần đây của ông Trump rằng có thể để Nga và Ukraine “tiếp tục chiến đấu một thời gian” khiến dư luận hoài nghi về mức độ ưu tiên của vấn đề Ukraine trong chính sách đối ngoại của Mỹ. Điều này đẩy các nỗ lực ngoại giao của G7 vào thế khó và đòi hỏi các nước thành viên phải tìm kiếm đồng thuận mới trong chính sách với Moscow.
4. Môi trường: Ưu tiên bị lu mờ?
Canada từng bày tỏ mong muốn đưa biến đổi khí hậu và môi trường trở thành chủ đề trọng tâm tại hội nghị năm nay. Với một mùa cháy rừng lịch sử vào năm 2023, nước chủ nhà kỳ vọng thu hút được sự quan tâm của G7 đối với mối đe dọa ngày càng gia tăng từ các thảm họa thiên nhiên.
Tuy nhiên, trước sức ép từ các khủng hoảng an ninh khu vực và mâu thuẫn chiến lược giữa các nước lớn, nhiều khả năng vấn đề môi trường sẽ không chiếm vị trí trung tâm trong chương trình nghị sự. Các nhà phân tích cho rằng đây sẽ là một điều đáng tiếc trong bối cảnh thế giới đang cần một tiếng nói mạnh mẽ từ các cường quốc trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.
5. Trung Đông: Tâm điểm khủng hoảng toàn cầu
Không thể phủ nhận rằng cuộc khủng hoảng giữa Israel và Iran đang là mối lo ngại lớn nhất hiện nay. Các cuộc tấn công qua lại bằng tên lửa giữa hai quốc gia, cùng những tuyên bố leo thang, đang làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến toàn diện tại khu vực vốn đã bất ổn.
của cả hai bên. Ảnh: AP
Tổng thống Donald Trump đã không loại trừ khả năng Mỹ sẽ can dự vào cuộc xung đột - một tuyên bố khiến các đồng minh châu Âu và châu Á phải cân nhắc kỹ lưỡng về vị thế và nghĩa vụ của mình trong trường hợp chiến sự lan rộng. Đặc biệt, việc xung đột đe dọa đóng cửa Eo biển Hormuz - tuyến hàng hải chiến lược chiếm gần 30% lưu lượng dầu mỏ toàn cầu - có thể giáng một đòn nặng nề vào thương mại quốc tế và giá năng lượng.
Trong bối cảnh đó, hội nghị G7 sẽ là nơi các nước thành viên nỗ lực tìm kiếm tiếng nói chung, vừa để kiềm chế căng thẳng, vừa để bảo vệ lợi ích kinh tế và an ninh toàn cầu.
Phép thử đối với vai trò dẫn dắt toàn cầu
Hội nghị G7 năm nay diễn ra trong thời điểm đặc biệt nhạy cảm của trật tự thế giới. Những chia rẽ nội khối, các cuộc khủng hoảng đang tiếp diễn và bối cảnh kinh tế đầy bất định khiến các nhà lãnh đạo không dễ dàng đạt được sự đồng thuận như kỳ vọng. 5 câu hỏi lớn trên là những phép thử cho năng lực điều phối và vai trò dẫn dắt của G7 trong thế kỷ 21.
Thông qua đối thoại thẳng thắn và xây dựng, G7 vẫn có thể đóng vai trò dẫn dắt trong việc giữ vững ổn định toàn cầu, thúc đẩy hợp tác đa phương và giải quyết các vấn đề mang tính hệ thống. Trong một thế giới nhiều biến động, việc duy trì tiếng nói chung giữa các nền dân chủ hàng đầu không chỉ là thách thức, mà còn là yêu cầu mang tính sống còn.
