Ethiopia thông qua luật đầu tiên về khởi nghiệp
Ethiopia mới đây đã chính thức thông qua Luật Doanh nghiệp khởi nghiệp, vốn được mong đợi từ lâu nhằm tạo hành lang pháp lý cho các doanh nghiệp này. Sau gần 5 năm soạn thảo và tham vấn cộng đồng, nó được xem là bước ngoặt đối với hệ sinh thái công nghệ non trẻ của quốc gia Đông Phi.

Khung pháp lý mở đường cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo
Luật được thông qua hôm 13/7 cung cấp định nghĩa pháp lý rõ ràng cho khái niệm “startup” (khởi nghiệp) tại Ethiopia, đồng thời đặt nền móng cho hệ sinh thái đổi mới có cấu trúc bài bản hơn. Theo đó, một Hội đồng Khởi nghiệp quốc gia sẽ được thành lập để điều phối và triển khai các sáng kiến hỗ trợ, bao gồm việc tiếp cận tài chính, không gian ươm tạo, và các ưu đãi về thuế.
Ngoài ra, các doanh nghiệp được công nhận theo khung pháp lý mới sẽ được hưởng quy trình đăng ký đơn giản hóa, giảm thủ tục hành chính và được bảo vệ pháp lý. Theo techpoint.africa, họ cũng sẽ được tiếp cận với các chương trình nâng cao năng lực do nhà nước hỗ trợ, góp phần tạo điều kiện thuận lợi để mở rộng quy mô kinh doanh.
Việc hợp pháp hóa khái niệm và hoạt động của startup không chỉ giúp các nhà sáng lập yên tâm hơn về mặt pháp lý, mà còn mở ra cơ hội để họ tiếp cận các nguồn lực trong nước và quốc tế, từ nguồn vốn đầu tư đến các chương trình đào tạo và cố vấn chuyên môn.
Một trong những điểm đột phá là việc nhà nước cam kết dành ít nhất 5% các gói thầu công nghệ thông tin của Chính phủ cho các startup, bước đi mang tính đột phá trong nỗ lực tháo gỡ rào cản tiếp cận thị trường công cho khu vực tư nhân. Chính sách này không chỉ giúp các doanh nghiệp non trẻ có cơ hội chứng minh năng lực và mở rộng quy mô, mà còn tạo ra sân chơi cạnh tranh lành mạnh, nơi các ý tưởng đổi mới có thể được thử nghiệm và ứng dụng vào các dịch vụ công. Đồng thời, đây cũng là cơ chế để Chính phủ tận dụng tối đa sức sáng tạo từ khu vực tư nhân, đặc biệt trong bối cảnh Ethiopia đang nỗ lực đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi số trên phạm vi toàn quốc.
Quỹ khởi nghiệp quốc gia: Làn gió mới cho đầu tư sớm
Cùng với Luật Doanh nghiệp khởi nghiệp, Ethiopia cũng công bố thành lập Quỹ Khởi nghiệp Ethiopia trị giá 2 tỷ birr (tương đương 36 triệu USD), nhằm hỗ trợ vốn mồi cho các doanh nghiệp trong giai đoạn đầu. Quỹ này sẽ cung cấp cả tài trợ không hoàn lại và khoản vay ưu đãi, điều từ lâu là trở ngại lớn đối với giới khởi nghiệp trong nước vốn khó tiếp cận tín dụng thương mại.
Đặc biệt, luật mới yêu cầu các doanh nghiệp nhà nước như Ethio Telecom và Ngân hàng Thương mại Ethiopia phải thí điểm ít nhất một dự án hợp tác với startup mỗi năm tài chính. Đây được kỳ vọng sẽ tạo cú hích kết nối giữa khu vực công và khu vực đổi mới tư nhân, vốn trước đây còn nhiều rào cản.
Từ lâu, các startup tại Ethiopia, trong đó có những doanh nghiệp trưởng thành từ các chương trình ươm tạo như weVenture hay blueMoon, đã phải hoạt động trong môi trường pháp lý không rõ ràng, làm giảm niềm tin của nhà đầu tư và hạn chế khả năng mở rộng.
Luật mới kỳ vọng sẽ thay đổi thực trạng đó bằng cách cải thiện môi trường kinh doanh, giảm rủi ro pháp lý, và gửi đi tín hiệu tích cực tới các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Giới quan sát so sánh bước đi của Ethiopia với mô hình tương tự tại Nigeria, nơi đã thông qua Luật Khởi nghiệp từ năm 2022 và ghi nhận sự gia tăng đáng kể về đầu tư công nghệ.
Việc thông qua Luật Doanh nghiệp khởi nghiệp diễn ra trong bối cảnh Ethiopia đang tăng tốc thực hiện chiến lược Chuyển đổi số Ethiopia 2025, tập trung vào hạ tầng ICT và phát triển dịch vụ số. Luật mới được kỳ vọng sẽ tiếp thêm sức mạnh cho chiến lược này, đồng thời thu hút nhân tài công nghệ và nhà đầu tư mạo hiểm.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cảnh báo rằng thành công của luật sẽ phụ thuộc phần lớn vào cách thức triển khai thực tế. Hội đồng Khởi nghiệp quốc gia cùng các cơ quan hỗ trợ cần nhanh chóng được thành lập và vận hành hiệu quả để biến lời hứa chính sách thành kết quả cụ thể.
Dù còn nhiều thách thức, luật đánh dấu bước tiến quan trọng trong nỗ lực đưa Ethiopia hội nhập sâu hơn vào làn sóng đổi mới khu vực và toàn cầu. Đối với cộng đồng khởi nghiệp đang khát vốn, thiếu định hướng và khao khát cơ hội, đây là một tín hiệu đầy lạc quan về tương lai có thể đoán định và bền vững hơn.