Đừng để trẻ em mất cơ hội chỉ vì thiếu giấy khai sinh

Vẫn còn rất nhiều trẻ em chưa có giấy khai sinh

Nhấn mạnh về bảo đảm quyền trẻ em, bà Trần Thị Hồng Yến – Phó Trưởng phòng Hộ tịch, Sở Tư pháp TP Hồ Chí Minh cho rằng, hơn ai hết, trẻ em là đối tượng xã hội yếu thế, dễ bị tổn thương và rất cần sự quan tâm, bao bọc, bảo vệ để được sống và phát triển. Vì vậy, Đảng và Nhà nước ta đang từng bước hoàn thiện hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật để đảm bảo hơn quyền con người, quyền công dân trong mọi lĩnh vực, đặc biệt là quyền khai sinh và quyền quốc tịch của trẻ em. Dự án Trang mới cuộc đời - dự án Thúc đẩy quyền được khai sinh cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn tại TP Hồ Chí Minh vô cùng ý nghĩa để giúp các trường hợp có hoàn cảnh khó khăn làm giấy khai sinh, những trường hợp đặc biệt mà các cơ quan quản lý nhà nước khó tiếp cận.

Sau hơn 1 năm thực hiện, dự án Trang mới cuộc đời đã hoàn thành 80 giấy khai sinh cho các gia đình, bao gồm cả trẻ em và cha mẹ trên địa bàn thành phố và hơn 20 trường hợp đang được thực hiện, dự kiến sẽ hoàn thành vào cuối năm 2020.

Thực tế cho thấy, vẫn còn không ít người, trong đó có trẻ em chưa có giấy khai sinh. Chỉ tính riêng tại TP Hồ Chí Minh hiện nay vẫn còn rất nhiều trẻ em không có giấy khai sinh. Thiếu giấy khai sinh, các em không thể hoàn thành thủ tục hành chính để đi học ở các cơ sở công lập, không được hưởng các chính sách bảo hiểm, y tế và các chính sách phúc lợi khác mà các em xứng đáng được hưởng. Khi lớn lên các em cũng không được cấp chứng minh nhân dân, phải làm những công việc không chính thức, thậm chí là nguy hiểm, bất hợp pháp; không thể đăng ký giấy kết hôn, và như vậy con cái sinh ra cũng lặp lại vòng hoàn cảnh bế tắc của cha mẹ - đó là không được khai sinh.

Có rất nhiều các nguyên nhân, hoàn cảnh khác nhau khiến trẻ em không có giấy khai sinh. Đó là bố mẹ không biết cách làm, quá nghèo, không biết chữ, chính bố mẹ cũng không có giấy tờ tuỳ thân, nhiều em mồ côi, trẻ khuyết tật, bố mẹ bỏ đi, không rõ nguồn gốc, trẻ đường phố. Trẻ em không thể tự làm giấy khai sinh, và nhiều gia đình, người thân cũng không biết cách, hoặc không thể hỗ trợ trẻ làm giấy khai sinh khi không đáp ứng những quy trình, giấy tờ thông thường được yêu cầu bởi cơ quan chức năng.

Để các em thực hiện ước mơ của mình

Mặc dù pháp luật quy định, trẻ em được quyền khai sinh, tuy vậy, trong một số trường hợp để có được tờ Giấy khai sinh cho các em cũng không phải là điều dễ dàng.

Bà Nguyễn Phương Linh – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quản lý và Phát triển bền vững chia sẻ, trong quá trình thực hiện dự án đã gặp rất nhiều câu chuyện, những hoàn cảnh éo le, với nhiều vướng mắc, nhưng nhìn chung, vì thiếu giấy khai sinh, các em đã mất đi rất nhiều cơ hội, và không được hưởng các quyền mà các em đáng được hưởng. Hơn 140 trường hợp có hoàn cảnh khó khăn đã được tiếp nhận, khoảng 80 tấm giấy khai sinh đã được hoàn thành trong thời gia qua, đây là con số lớn hơn bất kỳ năm nào mà Trung tâm Nghiên cứu Quản lý và Phát triển bền vững và Trang mới cuộc đời đã thực hiện được và con số vẫn đang tiếp tục tăng lên.

“Điều này chỉ có thể có được bởi có sự đồng hành, tạo điều kiện, hỗ trợ pháp lý của các Bộ/ Sở tư pháp TP Hồ Chí Minh và các sở ban ngành liên quan, các thành viên Trang mới cuộc đời ngày càng tăng lên, những người nổi tiếng và cả truyền thông cùng chung tay thay đổi nhận thức của cộng đồng trong làm giấy khai sinh cho trẻ em”, bà Linh nói.

Bà Lã Hồng Anh Thư – Quản lý Chi hội Bảo trợ trẻ em huyện Hóc Môn, thành viên nhóm Trang mới cuộc đời cho rằng, những năm gần đây, nhà nước rất quan tâm đến việc làm giấy khai sinh cho trẻ và đã có rà soát hàng năm về việc thực hiện quyền có giấy khai sinh của trẻ, chính quyền địa phương tại TP Hồ Chí Minh đã có rất nhiều nỗ lực để rà soát các trường hợp chưa làm giấy khai sinh và hỗ trợ. Đánh giá cao nỗ lực của các cơ quan, tổ chức trong việc chung tay để bảo đảm quyền có giấy khai sinh cho trẻ, song bà Thư cũng cho rằng, vẫn còn rất nhiều trẻ em chưa có giấy khai sinh. Do đó, cần sự phối hợp giữa các bên để đảm bảo quyền được khai sinh của các em”, bà Thư nhấn mạnh.

Hành trình để có được giấy khai sinh cho các em, đảm bảo mọi trẻ em đều được khai sinh là một hành trình dài, trong một số trường hợp có rất nhiều khó khăn. Do đó, cần có sự vào cuộc, chung tay tháo gỡ những vướng mắc của các cơ quan có thẩm quyền về các quy định để bảo đảm quyền được khai sinh của các em. Với những tờ Giấy khai sinh có được là các em đã có một cuộc đời mới, một hành trang mới, để từ đây các em có thể bay cao, bay xa và thực hiện những ước mơ của mình. Đừng để trẻ em mất cơ hội chỉ vì thiếu tờ giấy khai sinh. Nói như bà Nguyễn Phương Linh, “dù chỉ là tấm giấy khai sinh vô tri nhưng các em có thêm 1 cuộc đời, có thêm hy vọng, có cơ hội được đi học, có bảo hiểm y tế và có hành trang để bước vào đời”.