Dự thảo Luật Thương mại điện tử: "Siết" trách nhiệm người livestream, bịt lỗ hổng thuế xuyên biên giới

Cần quy trách nhiệm liên đới đối với người livestream

Các ĐBQH cho rằng, việc ban hành Luật Thương mại điện tử sẽ giải quyết các vấn đề cấp bách liên quan đến thương mại số và tạo cơ sở pháp lý vững chắc để đột phá nền kinh tế số, đồng thời bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng.

Tuy nhiên, để bảo đảm tính toàn diện và tính thống nhất trong hệ thống thuật ngữ, ĐBQH Đào Chí Nghĩa (Cần Thơ) đề nghị tiếp tục nghiên cứu, làm rõ các thuật ngữ quan trọng trong dự thảo Luật như: "nền tảng số lớn", "chứng từ điện tử trong giao dịch thương mại"... để tránh xung đột hoặc hiểu không nhất quán với Luật Giao dịch điện tử năm 2023, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023.

Đi vào nội dung cụ thể, đại biểu cho biết, hoạt động livestream hiện đang phát triển rất mạnh mẽ, nhưng cũng kéo theo nhiều rủi ro về thông tin gian dối. Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung quy định một khoản mới vào Điều 22 về trách nhiệm của người livestream bán hàng.

"Người livestream bán hàng phải liên đới chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại do hành vi cung cấp thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn quy định tại khoản 3 Điều 22. Việc xác định mức bồi thường sẽ thực hiện theo pháp luật dân sự. Quy định như vậy sẽ tăng cường trách nhiệm, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng khi người livestream thực hiện các hoạt động liên quan đến bán hàng trên mạng điện tử", đại biểu Đào Chí Nghĩa nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, đại biểu Đào Chí Nghĩa cũng đề nghị các nền tảng thương mại điện tử phải có biện pháp "ngăn chặn livestream" đối với hàng hóa, dịch vụ cấm quảng cáo hoặc cần xác nhận trước, đặc biệt là các mặt hàng liên quan đến sức khỏe, dược phẩm.

Để quản lý và thúc đẩy phát triển thương mại điện tử, đại biểu Đào Chí Nghĩa cũng đề nghị cần có giải pháp khắc phục những khó khăn về quản lý thuế xuyên biên giới.

Theo đó, đại biểu đề nghị bổ sung một điểm mới vào khoản 3 Điều 35 về trách nhiệm của tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, dịch vụ trung gian thanh toán và yêu cầu các tổ chức này phải cung cấp các dữ liệu chi tiết về các giao dịch thanh toán xuyên biên giới, bao gồm các thông tin định danh của người thụ hưởng nước ngoài theo yêu cầu của cơ quan quản lý thuế.

"Đây sẽ là những giải pháp rất cần thiết để khắc phục khó khăn của ngành thuế, giảm thất thu ngân sách và sẽ bảo đảm được sự cạnh tranh công bằng trong hoạt động thương mại điện tử", đại biểu Đào Chí Nghĩa nhấn mạnh.

Nhất trí các đề xuất trên, ĐBQH Nguyễn Văn Quân (Cần Thơ) cũng nhấn mạnh, phải có chế tài quản lý rất cụ thể đối với các nền tảng trực tuyến xuyên biên giới, ví dụ về thuế, về ngăn chặn...

Tuy nhiên, dẫn quy định tại Điều 26 dự thảo Luật có nêu việc "thành lập pháp nhân", đại biểu Nguyễn Văn Quân cho rằng, "chưa rõ lắm" bởi vì có thể thành lập chi nhánh theo Luật Doanh nghiệp.

"Bây giờ các doanh nghiệp đa quốc gia, xuyên quốc gia mà mỗi quốc gia lại yêu cầu họ phải thành lập một pháp nhân là không phù hợp với thực tế và cũng không phù hợp với Luật Doanh nghiệp hiện hành. Do đó, cần xem lại nội dung này, tôi cho rằng như dự thảo Luật là bó buộc quá".

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị cân nhắc bổ sung một điều khoản có thể là rút giấy phép, giấy chứng nhận trong trường hợp vi phạm tại Điều 46 của dự thảo Luật.

Làm rõ thời hạn lưu trữ dữ liệu

Cũng nhất trí việc ban hành Luật Thương mại điện tử là "yêu cầu cấp thiết", ĐBQH Quàng Thị Nguyệt (Điện Biên) cũng lưu ý, qua nghiên cứu báo cáo tổng kết thi hành pháp luật về thương mại điện tử chưa thấy có nội dung đánh giá về việc lưu trữ thông tin, dữ liệu trên các nền tảng thương mại điện tử.

Trong khi đó, về trách nhiệm của chủ quản nền tảng thương mại điện tử, dự thảo Luật quy định “Lưu trữ và bảo đảm khả năng truy cập thông tin, dữ liệu về hàng hóa, dịch vụ đã đăng tải trên nền tảng trong thời gian ít nhất 01 năm kể từ thời điểm đăng tải.

Lưu trữ dữ liệu và bảo đảm khả năng truy cập thông tin liên quan đến hợp đồng giao kết trong thời gian ít nhất 03 năm kể từ thời điểm giao kết hợp đồng trên nền tảng;

Lưu trữ và bảo đảm khả năng truy cập thông tin dữ liệu điện tử chứa hình ảnh, âm thanh của hoạt động livestream bán hàng trong thời gian ít nhất 01 năm kể từ thời điểm bắt đầu truyền phát”.

Đại biểu Quàng Thị Nguyệt đề nghị Ban soạn thảo cung cấp thông tin về căn cứ lựa chọn yêu cầu về thời hạn lưu trữ thông tin, dữ liệu tại dự thảo Luật; hiện tại việc lưu trữ này đang thực hiện như thế nào. Đồng thời, cần đánh giá tác động về chi phí và khả năng đáp ứng của các nền tảng thương mại điện tử đang hoạt động tại Việt Nam để có căn cứ cho ĐBQH xem xét, quyết định.

Về hành vi cấm quy định tại Điều 6 dự thảo Luật, đại biểu Quàng Thị Nguyệt đề nghị viết lại khoản 1 như sau “1. Thực hiện các hành vi giả mạo, lừa đảo, lừa dối trên nền tảng thương mại điện tử”. Lý do, theo đại biểu là bởi, hiện nay việc giả mạo website của các thương hiệu lớn, giả mạo người nổi tiếng, người có uy tín trong thương mại điện tử là rất phổ biến, gây thiệt hại lớn cho người tiêu dùng, do đó cần thiết phải bổ sung vào khoản này hành vi giả mạo trên nền tảng thương mại điện tử.

Tại Khoản 2 Điều 6 mới chỉ quy định hành vi bị cấm liên quan đến kinh doanh hàng hóa. Đại biểu Quàng Thị Nguyệt đề nghị bổ sung hành vi bị cấm liên quan đến kinh doanh dịch vụ, đó là kinh doanh hoặc tạo điều kiện cho người khác kinh doanh dịch vụ xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ và hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử.

Đại biểu Nguyễn Văn Quân cũng kiến nghị bổ sung nội dung "hàng kém chất lượng" vào khoản 2 Điều 6 vì hàng kém chất lượng, tức là nhà sản xuất công bố là tiêu chuẩn A, nhưng chất lượng thực tế lại là B thì không gây chết người, không gây ảnh hưởng sức khỏe nhưng không đạt chất lượng theo công bố hiện cũng xuất hiện rất nhiều.