Nhanh chóng, thuận tiện và minh bạch
Theo báo cáo của BHXH Việt Nam, tính đến hết năm 2024, cả nước có 20,15 triệu người tham gia BHXH, tăng 9,4% so với năm 2023, chiếm 42,71% lực lượng lao động trong độ tuổi. Đáng chú ý, hiện có khoảng 621.000 tổ chức, doanh nghiệp thường xuyên phát sinh giao dịch, thực hiện thủ tục hành chính liên quan đến BHXH.
Với quy mô lớn về số lượng người tham gia và đơn vị sử dụng lao động, mức độ tương tác giữa cơ quan BHXH và người dân, doanh nghiệp là rất lớn. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về cải cách hành chính, đặc biệt là cải cách thủ tục để bảo đảm tính kịp thời, minh bạch, thuận lợi.
Tính đến hết năm 2024, cả nước có 20,15 triệu người tham gia BHXH, tăng 9,4% so với năm 2023
Theo các chuyên gia, Luật BHXH 2024 tiếp tục đặt ra yêu cầu cải cách mạnh hơn nữa, được cụ thể hóa trong các quy định. Một điểm nổi bật là việc bổ sung chương riêng quy định chi tiết về đăng ký tham gia và quản lý thu, đóng BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện.
Đặc biệt, Điều 26 của Luật quy định rõ về giao dịch điện tử trong lĩnh vực BHXH. Theo đó, chậm nhất đến ngày 1.1.2027, cơ quan BHXH phải bảo đảm điều kiện thực hiện toàn diện giao dịch điện tử. Đồng thời, Chính phủ sẽ quy định chi tiết việc chuyển đổi từ giao dịch giấy sang giao dịch điện tử, nhằm đơn giản hóa, giảm thủ tục, tạo thuận lợi tối đa cho người tham gia và thụ hưởng chế độ BHXH.
Ngoài ra, hồ sơ về đăng ký, cấp sổ BHXH, điều chỉnh thông tin… cũng được quy định chi tiết và có thời hạn giải quyết cụ thể, góp phần bảo đảm tính thống nhất và minh bạch trong thực hiện.
Đổi mới tư duy trong bối cảnh mới
Trước khi Luật BHXH 2024 có hiệu lực, ngành BHXH đã có bước tiến lớn trong cải cách hành chính thông qua ứng dụng công nghệ thông tin. Tính đến cuối năm 2024, BHXH Việt Nam đã cắt giảm 78% số thủ tục hành chính so với năm 2014, từ 115 thủ tục xuống còn 25 thủ tục. Nếu như trước đây chưa có thủ tục nào thực hiện qua mạng, thì nay 100% dịch vụ công đã được triển khai điện tử, trong đó 82% là dịch vụ công trực tuyến toàn trình.
Hiện nay, đã có hơn 35,6 triệu tài khoản cá nhân và 621.000 tổ chức, doanh nghiệp thực hiện giao dịch điện tử với cơ quan BHXH. Hệ thống BHXH đã kết nối với 5 ngân hàng, triển khai thanh toán điện tử 24/7, phục vụ người dân thuận tiện hơn trong nộp và nhận tiền.
Dù đạt nhiều kết quả tích cực, cải cách hành chính trong lĩnh vực BHXH vẫn còn không ít khó khăn. Luật BHXH 2024 mở rộng các đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, như chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh, người lao động làm việc không trọn thời gian… Đây đều là các nhóm đông, có đặc thù riêng, khiến việc quản lý thu và giải quyết thủ tục trở nên phức tạp hơn. Bên cạnh đó, quá trình chuyển đổi từ mô hình truyền thống sang điện tử đòi hỏi cơ quan BHXH phải có sự đổi mới mạnh mẽ về tư duy và cách vận hành.
Giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn nhấn mạnh, cơ quan BHXH cần tư duy mới trong bối cảnh mới, với mô hình tổ chức bộ máy mới, nâng cao tính chuyên nghiệp, làm chủ công nghệ hiện đại, cải tiến quy trình nghiệp vụ, phân quyền - phân cấp rõ ràng, tối ưu hóa nhân lực. Theo đó, có những lĩnh vực nghiệp vụ phải tư duy lại toàn bộ cách quản lý để thích nghi và cải tiến phù hợp.
Với nền tảng đã có và những yêu cầu, định hướng cải cách rõ ràng từ Luật BHXH 2024, ngành BHXH kỳ vọng sẽ tiếp tục cải thiện hiệu quả hoạt động, tạo ra môi trường phục vụ người dân, doanh nghiệp tốt hơn nhanh chóng, thuận tiện và minh bạch hơn. Đây không chỉ là yêu cầu tất yếu của cải cách hành chính, mà còn là động lực để hệ thống BHXH phát triển bền vững trong thời gian tới.
