Nhiều giải pháp bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ hàng hóa Nhật Bản tại Việt Nam

Tham dự có Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam, Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ, Tổng cục Hải Quan, Cục Quản lý thị trường nhiều tỉnh, thành phố; cùng các cơ quan, doanh nghiệp Nhật Bản...

Vi phạm tăng, thủ đoạn càng tinh vi

Cùng với xu thế phát triển, hình thức giao thương hàng hóa ngày càng đa dạng; tình trạng vi phạm về hàng giả, hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ vẫn tiếp tục xảy ra với nhiều phương thức, thủ đoạn ngày càng chuyên nghiệp, tinh vi và luôn thay đổi.

Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) Nguyễn Thanh Bình cho rằng, điều này ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng, của chủ thể quyền đang được bảo hộ tại Việt Nam, khiến người tiêu dùng hiểu lầm, làm giảm uy tín của các nhà sản xuất, kinh doanh chân chính. Trong khi đó, đấu tranh phòng chống sản xuất, buôn bán hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) là nhiệm vụ hết sức khó khăn, phức tạp, lâu dài, đòi hỏi sự nỗ lực của các cấp, các ngành, các lực lượng chức năng và sự tham gia tích cực của toàn xã hội.

Thời gian vừa qua, các lực lượng thực thi pháp luật, trong đó có lực lượng QLTT đã triển khai nhiều biện pháp, xây dựng nhiều kế hoạch kiểm tra, kiểm soát chống các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng giả và gian lận thương mại. QLTT trở thành lực lượng chủ công trong công tác chống hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trên thị trường nội địa. Điển hình, năm 2023, lực lượng QLTT đã thanh tra, kiểm tra 71.928 vụ, phát hiện, xử lý 52.351 vụ vi phạm, thu nộp NSNN trên 501 tỷ đồng.

Riêng vụ việc vi phạm về hàng giả, hàng xâm phạm quyền, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ; toàn lực lượng QLTT đã kiểm tra 9.676 vụ việc, xử lý 9.246 vụ việc, phạt hành chính 92,5 tỷ đồng; trị giá hàng hoá vi phạm đạt trên 118,3 tỷ đồng.

Theo số liệu thống kê, giai đoạn năm 2021 - 2023, lực lượng QLTT đã tiến hành kiểm tra, xử lý hàng nghìn vụ việc liên quan đến xâm phạm sở hữu trí tuệ sản phẩm Nhật Bản tại Việt Nam. Cụ thể, mặt hàng mỹ phẩm có 123 vụ bị xử lý, xử phạt hơn 959 triệu đồng; Thực phẩm chức năng có 31 vụ, xử phạt 226 triệu đồng; 100 vụ liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm, xử phạt 707 triệu đồng. Đối với đồ điện gia dụng, mặt hàng vốn được ưa chuộng tại thị trường Việt Nam, đã phát hiện xử lý 95 vụ, xử phạt trên 1,6 tỷ đồng; ngành hàng thời trang có 93 vụ bị xử lý, xử phạt trên 1,3 tỷ đồng; và nhiều nhất là các sản phẩm phụ tùng xe máy với 611 vụ bị xử lý, xử phạt hơn 4,2 tỷ đồng.

Cũng theo Phó Tổng Cục trưởng Nguyễn Thanh Bình, công tác đấu tranh phòng chống hàng giả, không rõ nguồn gốc xuất xứ và xâm phạm quyền SHTT đã giảm đáng kể so với trước đây, tuy nhiên, những kết quả đạt được chưa thực sự bền vững. Nguyên nhân là do phương thức thủ đoạn sản xuất, buôn bán hàng giả ngày càng phức tạp, tinh vi; cơ chế thực thi còn chồng chéo, chưa đồng bộ; nguồn lực còn hạn chế; sự phối hợp chưa đồng bộ, chặt chẽ giữa doanh nghiệp và cơ quan thực thi pháp luật...

Nâng cao năng lực giải quyết xâm hại sở hữu trí tuệ

Nhằm tìm giải pháp hỗ trợ 200 doanh nghiệp và 90 tổ chức Nhật Bản đang hoạt động tại Việt Nam, Phó Đại sứ, Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam Shige Watanabe đề cao vai trò của cơ chế hợp tác để lắng nghe ý kiến các bên liên quan, nâng cao năng lực giải quyết xâm hại sở hữu trí tuệ Nhật Bản tại Việt Nam một cách phù hợp, chính đáng.

Đưa ra các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả trong công tác đấu tranh phòng chống hàng giả, xâm phạm quyền SHTT đối với các sản phẩm Nhật Bản, Phó Cục trưởng Cục Nghiệp vụ, Tổng cục QLTT Nguyễn Đức Lê cho biết, thời gian qua, Tổng cục đã ban hành và tập trung triển khai Quyết định số 888/QĐ-TCQLTT, ngày 22.3.2021 về Kế hoạch đấu tranh phòng chống hàng giả, không rõ nguồn gốc xuất xứ và xâm phạm quyền SHTT giai đoạn 2021-2025 và các kế hoạch triển khai thực hiện Quyết định 319/2023/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt về Đề án chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử đến năm 2025.

Trong đó, mục tiêu cụ thể của Đề án chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử đến năm 2025 hướng đến hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về thanh tra, xử lý vi phạm hành chính, tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng sản phẩm, hàng hóa, nhãn hiệu trong hoạt động thương mại điện tử; phát triển cơ sở hạ tầng, cải tiến công nghệ; xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng...

Phó Cục trưởng Nguyễn Đức Lê khuyến cáo, các doanh nghiệp Nhật Bản có sản phẩm bán tại thị trường Việt Nam cần tăng cường phối hợp, cung cấp thông tin và cử đầu mối đại diện pháp lý để hỗ trợ công tác kiểm tra, xử lý vi phạm của Tổng cục QLTT.

Ông Lê cho biết, trong năm 2024, Tổng cục QLTT và JPO sẽ tiếp tục phối hợp tổ chức hội thảo tiếp xúc giữa các chủ thể quyền, đại diện chủ thể quyền các nhãn hiệu Nhật Bản tại Việt Nam. Hai bên cũng sẽ tích cực, tăng cường phối hợp tổ chức các hội thảo, giao lưu chia sẻ kinh nghiệm của JPO và các cơ quan chức năng của Nhật Bản trong đấu tranh phòng, chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT; chia sẻ kinh nghiệm, phối hợp, hỗ trợ các khoá học, tập huấn đào tạo chuyên môn phòng, chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT và quản lý, giám sát hoạt động thương mại điện tử.

Tại Hội thảo, đại diện 6 thương hiệu đến từ Nhật Bản bao gồm: ASICS, Kikkoman, Kubota, Kokuyo, Daiichi Sankyo Healthcare, Panasonic đã chia sẻ về tình trạng vi phạm quyền SHTT mà họ gặp phải trên thị trường. Đồng thời, mong muốn được hợp tác với các lực lượng chức năng tại Việt Nam trong phòng, chống và xử lý các vấn đề liên quan đến hàng giả các sản phẩm của Nhật Bản trên thị trường Việt Nam.