Đổi mới sáng tạo toàn dân - động lực phát triển quốc giaTạo môi trường bứt phá để giữ chân dòng vốn sáng tạo

Việt Nam - điểm đến hấp dẫn các nhà đầu tư

Trong không khí sôi động của ngày hội, chia sẻ tại Diễn đàn “Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển các ngành công nghệ chiến lược”, bà Mariam J. Sherman - Giám đốc Ngân hàng Thế giới (World Bank) tại Việt Nam, Campuchia, Lào cho biết, Việt Nam sở hữu nhiều lợi thế to lớn. Điều cần thiết lúc này là một chiến lược bài bản, một công thức được gọi là “ba cộng một” bao gồm: nhân tài công nghệ, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo (ĐMST) và liên kết chuỗi cung ứng. Tất cả được gắn kết bởi sự tập trung mạnh mẽ vào một số động lực ĐMST xuất sắc và có chọn lọc.

“Hành trình này đòi hỏi sự chung tay của cả quốc gia, trong đó Chính phủ, doanh nghiệp, cơ sở giáo dục đại học - viện nghiên cứu và các đối tác quốc tế đều đóng một vai trò thiết yếu. WB cam kết huy động chuyên môn toàn cầu và nguồn lực tài chính để đồng hành cùng Việt Nam biến tầm nhìn thành kết quả cụ thể ngay từ bây giờ”, bà Mariam J. Sherman khẳng định.

Trong hơn 20 năm qua, Tập đoàn Qualcomm cũng đồng hành cùng Việt Nam qua nhiều thế hệ công nghệ: từ hợp tác với Viettel triển khai thiết bị 3G đầu tiên, hỗ trợ Vsmart thiết kế điện thoại 4G và 5G “Made in Vietnam”, đến cùng Viettel phát triển hạ tầng 5G trên chuẩn Open RAN. Qua đó, Việt Nam trở thành một trong 5 quốc gia làm chủ công nghệ thiết kế và sản xuất hạ tầng 5G trên chuẩn Open RAN. Ngoài ra, Qualcomm cũng phối hợp với VNPT trong việc đưa ra các thiết bị kết nối Wi-Fi 7.

Đặc biệt, tháng 6/2025, Qualcomm thông báo thành lập Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển trí tuệ nhân tạo (AI R&D) mới tại Việt Nam, với đội ngũ kỹ sư 100% là người Việt, tham gia trực tiếp vào các dự án AI tiên tiến nhất của tập đoàn. “Việt Nam sẽ trở thành cứ điểm Trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) quan trọng của Qualcomm trên toàn cầu với nguồn nhân lực công nghệ chất lượng và sự hỗ trợ rất tốt từ chính sách của Chính phủ”, Tổng Giám đốc Qualcomm Việt Nam, Campuchia và Lào Thiều Phương Nam nhận định.

Cùng với Qualcomm, nhiều tập đoàn công nghệ toàn cầu khác cũng đang chọn Việt Nam làm điểm đến cho các trung tâm R&D. Samsung đã xây dựng Trung tâm R&D lớn nhất Đông Nam Á tại Hà Nội; Marvell mở phòng thí nghiệm chip tại TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng; SAP đầu tư 150 triệu EUR phát triển Trung tâm R&D mới; NVIDIA xúc tiến thành lập Trung tâm R&D AI; trong khi Fujikin (Nhật Bản) và Injungbo (Hàn Quốc) cũng triển khai các dự án nghiên cứu tại Đà Nẵng và Hà Nội. Làn sóng này cho thấy Việt Nam đang trở thành điểm hội tụ quan trọng trong chuỗi ĐMST và công nghệ thế giới.

Kích hoạt mở khóa các chính sách

Có thể thấy, trong bối cảnh kinh tế thế giới chuyển động nhanh dưới tác động của Cách mạng Công nghiệp lần thứ Tư, ĐMST không chỉ là lợi thế cạnh tranh mà đã trở thành “chìa khóa sinh tồn” của mỗi quốc gia.

Đối với Việt Nam, sau những bước đi mạnh mẽ từ ngày hội Đổi mới sáng tạo quốc gia 2025, vấn đề đặt ra đó là làm thế nào để thu hút và giữ chân các nhà đầu tư công nghệ, những người đang tìm kiếm môi trường năng động, minh bạch và sẵn sàng cho bứt phá.

Theo các chuyên gia, bên cạnh việc hoàn thiện thể chế, Việt Nam cần mở rộng Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia, cho phép đầu tư với các quỹ tư nhân trong các dự án công nghệ chiến lược. Đồng thời, áp dụng chính sách miễn, giảm thuế trong 5 năm đầu cho các Trung tâm R&D, doanh nghiệp bán dẫn, AI, dữ liệu lớn. Cùng với đó, việc hình thành thị trường chứng khoán chuyên biệt cho doanh nghiệp ĐMST sẽ giúp startup công nghệ huy động vốn dễ dàng, minh bạch hơn. Đây là hướng đi mới, thể hiện tầm nhìn “kiến tạo tài chính cho sáng tạo”, chuyển đổi từ tư duy hỗ trợ sang tư duy đầu tư. Đồng thời, cần nhanh chóng triển khai Chương trình đào tạo 50.000 kỹ sư công nghệ cao đến năm 2030, tập trung vào các lĩnh vực bán dẫn, AI, robot, an ninh mạng và dữ liệu lớn; đầu tư mạnh vào hạ tầng kỹ thuật và dữ liệu.

Khẳng định quyết tâm của Chính phủ Việt Nam trong chiến lược thúc đẩy phát triển ĐMST, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng cho biết: Việt Nam không chỉ mời gọi vốn, mà mời gọi hợp tác chiến lược. Chính phủ Việt Nam cam kết đồng hành, lắng nghe và chia sẻ rủi ro với doanh nghiệp, trên tinh thần “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”.

Phó Thủ tướng đề nghị, các chủ thể của hệ sinh thái ĐMST, nhất là các quỹ đầu tư, các doanh nghiệp ĐMST và khởi nghiệp tiếp tục có các khuyến nghị, đề xuất về thể chế, chính sách tạo mọi điều kiện cởi mở, thuận lợi cho các Quỹ đầu tư tư nhân hoạt động tại Việt Nam. Trên cơ sở đó, Chính phủ sẽ tiếp tục hoàn thiện môi trường pháp lý khuyến khích sáng tạo, thử nghiệm và thương mại hóa công nghệ, tăng cường hợp tác, kết nối và chia sẻ kinh nghiệm với các đối tác quốc tế trong lĩnh vực này.

Đồng thời, các bộ, ngành, các viện nghiên cứu, trường đại học, các Trung tâm ĐMST cần tiếp tục đóng vai trò là cơ quan hỗ trợ, thúc đẩy, tạo sân chơi thông thoáng, rộng mở cho các doanh nghiệp, quỹ và tổ chức, cá nhân đầu tư vào ĐMST và khởi nghiệp.

Với ý nghĩa, tầm quan trọng của nguồn vốn đầu tư tư nhân, đặc biệt là vai trò của các Quỹ đầu tư, Phó Thủ tướng kêu gọi hãy cùng nhau củng cố niềm tin, nắm bắt cơ hội, nhanh chóng quyết định, đầu tư mạnh mẽ để Việt Nam thực sự trở thành “điểm hấp thụ hiệu quả” các nguồn vốn đầu tư tư nhân rót vào phát triển các ngành công nghệ chiến lược của Việt Nam.