Cư M'gar cách trung tâm TP. Buôn Ma Thuột khoảng 15 km; có tổng diện tích tự nhiên 82.450 ha (trong đó: đất nông nghiệp chiếm 73.949 ha, đất phi nông nghiệp chiếm 8.373 ha, đất chưa sử dụng chiếm 128 ha), có 17 đơn vị hành chính cấp xã (gồm: 15 xã và 2 thị trấn); tổng dân số khoảng 182.000 người, gồm 25 dân tộc anh em cùng sinh sống với nhiều nền văn hóa phong phú, đa dạng sinh sống.

Theo Báo cáo của UBND huyện Cư M’gar, thực hiện Quy hoạch tỉnh Đắk Lắk thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Đắk Lắk được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1747/QĐ-TTg ngày 30.12.2023.

Ngày 17.1.2025, UBND tỉnh Đắk Lắk đã ban hành Quyết định số 105/QĐ-UBND phân bổ chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất đến năm 2030 cho cấp huyện. Theo đó, UBND tỉnh phân bổ chỉ tiêu cho huyện như sau: đất nông nghiệp 69.718 ha, đất phi nông nghiệp 12.728 ha, đất chưa sử dụng 4 ha, đất đô thị 5.056 ha.

UBND huyện Cư M’gar đề nghị điều chỉnh tăng khoảng 70 ha chỉ tiêu quy hoạch đất giao thông (đường tránh huyện, đường liên xã…, thuộc nhóm đất phát triển hạ tầng cấp huyện, cấp xã) cho phù hợp với thực tế, bảo đảm đầy đủ nhu cầu sử dụng đất (theo quy định của Luật Đất đai năm 2013 chỉ tiêu này do địa phương được xác định bổ sung); điều chỉnh giảm khoảng 70 ha đất nông nghiệp (đất trồng cây lâu năm, đất trồng cây hàng năm) để chuyển sang đất giao thông nêu trên; đề nghị xem xét điều chỉnh chỉ tiêu đất quốc phòng, đất an ninh cho phù hợp với quy hoạch đất an ninh, đất quốc phòng đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt làm cơ sở để địa phương thực hiện.

Theo UBND huyện Cư M’gar, huyện đã hoàn thành lập Kế hoạch sử dụng đất năm 2025 trình thẩm định, phê duyệt; đang khẩn trương hoàn thành điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất đến năm 2030 của huyện Cư M’gar theo quy định, ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh để phục vụ việc phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Theo Kết luận số 127-KL/TW ngày 28.2.2025 của Bộ Chính trị về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; xây dựng đề án sát nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, tiếp tục sát nhập đơn vị hành chính cấp xã.

Do vậy, đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các cơ quan Trung ương xem xét, hướng dẫn sau khi không tổ chức cấp huyện thì việc xem xét, thực hiện các thủ tục về đất đai (giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất…), đầu tư tại địa phương có căn cứ Quy hoạch, Kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện có được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt hay không?

Còn nhiều vướng mắc trong vùng đất quy hoạch khoáng sản

UBND huyện Cư M’gar kiến nghị, vướng mắc liên quan diện tích đất khu vực dự trữ khoáng sản quốc gia đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1277/QĐ-TTg ngày 1.11.2023, nằm trong phương án thăm dò, khai thác, sử dụng, bảo vệ tài nguyên theo Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1747/QĐ-TTg ngày 30.12.2023.

Thực tế diện tích khoảng 19.212 ha nêu trên chủ yếu là các khu trung tâm, trụ sở hành chính các xã, hiện trạng người dân đã làm nhà ở, sản xuất nông nghiệp ổn định từ trước đến nay; hiện trạng đã hình thành các khu dân cư, người dân sinh sống từ lâu, có nhiều buôn do đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống ổn định lâu đời (Buôn Bling, Buôn Trắp, Buôn Hwing, Buôn Tar...); có các trường hợp thuộc đối tượng giải quyết chính sách về đất đai theo các chương trình, dự án (chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát, hỗ trợ đất đồng bào dân tộc thiểu số…), xây dựng các công trình, dự án phục vụ mục đích công cộng, phúc lợi xã hội, phát triển kinh tế - xã hội vùng sâu, vùng xa.

Đa số các trường hợp đã phù hợp với quy hoạch (quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng) của địa phương đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt (phê duyệt trước năm 2023, trước thời điểm phê duyệt Khu vực dự trữ khoáng sản quốc gia).

Trong quá trình xem xét, xử lý các thủ tục đất đai (chuyển mục đích sử dụng đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất…), đầu tư, xây dựng, địa phương gặp vướng mắc, bất cập liên quan Quy hoạch cấp trên, quy định tại Nghị định số 51/2021/NĐ-CP ngày 1.4.2021 của Chính phủ về quản lý khoáng sản tại khu vực dự trữ khoáng sản quốc gia (tại Điều 2, Điều 8 của Nghị định này); các cơ quan tại địa phương (trong đó có các Sở, ngành) còn nhiều cách hiểu khác nhau.

Do đó, huyện đã thực hiện theo quy trình, thủ tục để có kiến nghị lên Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sớm có văn bản chỉ đạo, hướng dẫn cụ thể việc thực hiện các thủ tục đất đai (chuyển mục đích từ đất nông nghiệp sang đất ở của người dân; công nhận quyền sử dụng đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân; giải quyết đất cho người đồng bào dân tộc thiếu số, đối tượng chính sách và các thủ tục đất đai còn lại) đối với diện tích đất khoảng 19.212 ha.

Đối với diện tích đất nông lâm trường, UBND huyện cũng kiến nghị Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật đất đai (Luật, Nghị định 101/2024/NĐ-CP ngày 29.7.2024 của Chính phủ) liên quan quản lý, bố trí sử dụng quỹ đất có nguồn gốc nông, lâm trường bàn giao về địa phương quản lý.
Đối với diện tích đất có nguồn gốc các nông, lâm trường bàn giao về địa phương quản lý kể từ ngày 1.7.2014 đến ngày 1.8.2024, đề nghị xem xét sửa đổi, bổ sung quy định về định mức kinh tế kỹ thuật, đề cương chi tiết lập phương án và cho phép UBND cấp huyện được thuê đơn vị tư vấn lập Phương án sử dụng đất đối với phần diện tích này.

Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Yên Bái Nguyễn Quốc Luận cho biết, tại Điều 181 Luật Đất đai năm 2024 đã thể chế hoá trong luật trong việc tháo gỡ vấn đề đất nông lâm trường. Tuy nhiên, hiện nay còn nhiều vướng mắc trong việc chưa có phương án, định mức kinh tế kỹ thuật để xây dựng phương án và chưa có hướng dẫn cụ thể nên không thể thực hiện được. Do đó, đối với vấn đề đất nông, lâm trường, Trung ương cần sớm ban hành hướng dẫn cụ thể về vấn đề này.

Thành viên Đoàn khảo sát kiến nghị huyện Cư M’gar cần xem xét lại về diện tích đất trong khu vực quy hoạch khoáng sản được UBND huyện kiến nghị. Khi đề xuất, kiến nghị, huyện cần có phương án bố trí cho người dân sinh sống, sản xuất trong khu vực đất khoáng sản sang khu vực nào, cần kiến nghị cụ thể, phù hợp với thực tiễn của địa phương?

Phát biểu kết luận, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Đoàn Thị Thanh Mai đề nghị UBND huyện Cư M’gar tiếp tục nghiên cứu tiếp thu các ý kiến tại cuộc làm việc, tiếp tục rà soát các chỉ tiêu sử dụng đất giai đoạn 2021 - 2025 và sớm có giải pháp hoàn thành các mục tiêu đã đề ra; hoàn thiện báo cáo gửi Đoàn khảo sát, phục vụ quá trình thẩm tra việc điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trong đó lưu ý các số liệu phải đầy đủ, bám sát đề cương của Đoàn khảo sát.

+ Chiều cùng ngày, Đoàn khảo sát của Ủy ban Kinh tế và Tài chính đã khảo sát thực tế hiện trạng diện tích đất nông nghiệp tại huyện Cư M'gar.