Đoàn giám sát của Quốc hội về thực thi pháp luật bảo vệ môi trường làm việc với UBND tỉnh Bắc Ninh

Cùng dự và chủ trì có: Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Vương Quốc Tuấn.

Chi ngân sách cho bảo vệ môi trường đạt 1,42%

Báo cáo với Đoàn giám sát, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Ninh Vũ Văn Tưởng cho biết, để triển khai kịp thời, đầy đủ Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, tỉnh đã ban hành 14 văn bản quy phạm pháp luật và nhiều văn bản chỉ đạo, điều hành. Đồng thời, giai đoạn 2022 - 2024, tỉnh đã bố trí 2.550 tỷ đồng cho công tác bảo vệ môi trường, chiếm khoảng 1,42% tổng chi ngân sách địa phương.

Toàn tỉnh hiện có 33 khu công nghiệp (KCN), trong đó 20 KCN đang hoạt động với khoảng 3.600 ha đất đã cho thuê, đạt tỷ lệ lấp đầy khoảng 60%. Các KCN đều cơ bản hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật, có nhà máy xử lý nước thải tập trung, được lắp đặt hệ thống quan trắc tự động, liên tục.

Bắc Ninh có 65 cụm công nghiệp (CCN), nhưng phát triển không đồng đều. Nhiều CCN thiếu hệ thống xử lý nước thải và chưa chú trọng biện pháp bảo vệ môi trường, gây áp lực lớn trong kiểm soát nguồn thải. Đến nay, mới có 32/65 CCN đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung. Ô nhiễm không khí chủ yếu tập trung tại các CCN làng nghề tái chế như Phong Khê, Văn Môn, Đại Bái, Châu Khê... Với những CCN chưa đáp ứng yêu cầu xử lý nước thải, UBND tỉnh đã đưa ra khỏi quy hoạch, chỉ cho phép hoạt động đến hết năm 2029.

Ngoài ra, tỉnh có 22 làng nghề, trong đó 18 làng nghề đã có phương án bảo vệ môi trường được phê duyệt. Tuy nhiên, chỉ có 4 làng nghề có hệ thống thu gom, xử lý nước thải tập trung.

Chất lượng nước tại nhiều sông, hồ trong tỉnh bị ảnh hưởng bởi nước thải sinh hoạt, làng nghề, CCN và KCN. Kết quả quan trắc cho thấy, ô nhiễm vượt quy chuẩn ở nhiều chỉ số như BOD5, COD, Amoni, Nitrit, Fe, Mn, Cu, Cd, Hg, mức độ dao động từ 1,01 đến 65,2 lần.

Về chất lượng không khí, nhìn chung đang được cải thiện, nhất là tại khu vực nông thôn và miền núi. Tuy nhiên, vẫn xuất hiện tình trạng ô nhiễm tiếng ồn tại một số nút giao thông, công trường, khu khai thác khoáng sản… do lưu lượng lớn phương tiện và hoạt động xây dựng.

Tỷ lệ thu gom rác thải sinh hoạt toàn tỉnh đạt trên 95%. Tỉnh đã hoàn thành và đưa vào hoạt động 4 nhà máy đốt rác phát năng lượng công nghệ cao để xử lý triệt để lượng rác thải sinh hoạt phát sinh hàng ngày…

Nhiều vấn đề môi trường chưa được xử lý dứt điểm

Tại cuộc làm việc, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Đoàn Thị Thanh Mai - Phó Trưởng đoàn công tác số 3, trình bày nhận xét sơ bộ của Đoàn giám sát đối với báo cáo của UBND tỉnh Bắc Ninh. Các thành viên Đoàn công tác nêu nhiều nội dung đề nghị tỉnh làm rõ.

Theo Đoàn công tác, Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 đã có hiệu lực hơn 3 năm, nhưng đến nay Bắc Ninh vẫn chưa ban hành đầy đủ các văn bản hướng dẫn, triển khai đồng bộ. Đây là điểm chậm so với yêu cầu thực thi pháp luật. Đoàn đề nghị tỉnh báo cáo rõ nguyên nhân, trách nhiệm và lộ trình khắc phục.

Về nguồn lực tài chính, Đoàn ghi nhận Bắc Ninh đã bố trí chi sự nghiệp môi trường bảo đảm không thấp hơn mức 1% tổng chi ngân sách địa phương, đúng quy định của Trung ương; đồng thời, có nỗ lực huy động các nguồn lực xã hội hóa từ doanh nghiệp, tổ chức quốc tế.

Tuy nhiên, hoạt động của Quỹ Bảo vệ môi trường vẫn còn nhiều hạn chế. Đoàn đề nghị tỉnh làm rõ nguyên nhân, khó khăn trong triển khai; đánh giá tính hiệu quả của Quỹ đối với các dự án, hoạt động bảo vệ môi trường trên địa bàn.

Liên quan đến hệ thống công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải, công trình có vai trò cung cấp nước tưới nông nghiệp, cấp nước sinh hoạt và cho các khu công nghiệp, Đoàn đề nghị UBND tỉnh báo cáo cụ thể các giải pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm, lộ trình đầu tư, cải tạo công trình; nêu rõ việc kiểm soát chất lượng nước tại các nhánh sông như Đông Côi, Đồng Khởi, Đại Quảng Bình, Ngụ, Dâu và Bùi.

Một vấn đề khác được Đoàn công tác đặt ra là tình trạng ô nhiễm môi trường tại các làng nghề, đặc biệt tại các điểm nóng như Phong Khê, Mẫn Xá, Đại Bái. Đoàn đề nghị tỉnh làm rõ nguyên nhân tồn tại dai dẳng của tình trạng ô nhiễm và các giải pháp căn cơ, dài hạn nhằm xử lý triệt để, không để ảnh hưởng tới sức khỏe người dân và phát triển bền vững kinh tế làng nghề.

"Dứt khoát không chấp nhận cơ sở tái chế, trừ khu xử lý rác"

Tại cuộc làm việc, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Vương Quốc Tuấn khẳng định sẽ tiếp thu đầy đủ các ý kiến của Đoàn công tác và bổ sung trong báo cáo theo yêu cầu của Đoàn.

Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh nêu rõ, ô nhiễm môi trường là vấn đề nhức nhối, là bài toán nan giải đặt ra đối với địa phương, ảnh hưởng trực tiếp đến mục tiêu phát triển kinh tế bền vững. Tỉnh đang rất quyết tâm và tập trung xử lý dứt điểm thực trạng này.

Thời gian tới, Bắc Ninh sẽ bố trí nguồn lực thực hiện Nghị quyết số 01/2025/NQ-HĐND ngày 17/1/2025 của HĐND tỉnh về chính sách hỗ trợ chấm dứt sản xuất, chuyển đổi nghề nghiệp tại các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng tại các điểm nóng như Phong Khê, Văn Môn, Phú Lâm.

Cùng với đó, tỉnh sẽ tiến hành rà soát toàn diện các CCN. Với những CCN chưa hoàn thiện hệ thống xử lý nước thải tập trung, UBND tỉnh yêu cầu hoàn thành trong thời hạn 6 tháng, nếu không sẽ áp dụng các biện pháp mạnh. “Tỉnh dứt khoát không chấp nhận cơ sở tái chế, trừ khu xử lý rác”, Chủ tịch UBND tỉnh khẳng định.

Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh cũng kiến nghị Chính phủ sớm quy hoạch khu công nghiệp tái chế phù hợp với đặc thù từng địa phương.

Liên quan đến việc sửa đổi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh đề xuất cần bổ sung quy định xử lý các điểm ô nhiễm môi trường tồn tại trong lịch sử, điển hình như khu vực Văn Môn. Hiện nay, Luật quy định cơ sở gây ô nhiễm phải trả tiền. Tuy nhiên, với những trường hợp không xác định được tổ chức, cá nhân vi phạm, cần cho phép sử dụng ngân sách nhà nước để xử lý, bảo đảm quyền lợi và an toàn môi trường cho người dân.

Tại cuộc làm việc, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Đào Quang Khải, đại diện Bộ Tài chính... đã giải trình, làm rõ các vấn đề liên quan.

Tăng cường thu hút nguồn vốn xã hội hóa

Kết luận cuộc làm việc, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính Lê Quang Mạnh đánh giá báo cáo bổ sung của Bắc Ninh (sau sáp nhập) đã bám sát đề cương của Đoàn giám sát.

Bắc Ninh thu hút FDI hàng đầu cả nước, với vai trò cực tăng trưởng thì yêu cầu đặt ra trong bảo vệ môi trường là rất cần thiết và cấp bách. Quyết định dừng hoạt động của Cụm công nghiệp làng nghề Văn Môn chỉ là một ví dụ, minh họa cho quyết tâm của tỉnh trong việc triển khai các giải pháp bảo vệ môi trường.

Theo Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Lê Quang Mạnh, công tác bảo vệ môi trường của tỉnh từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực đến nay đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Nhận thức của các cấp, các ngành và người dân về bảo vệ môi trường ngày càng được nâng cao. Chất lượng môi trường sống ở nhiều khu vực được cải thiện; tình trạng ô nhiễm trong hoạt động sản xuất, kinh doanh từng bước được kiểm soát. Mức độ gia tăng ô nhiễm và suy thoái môi trường đã được kiềm chế…

Tuy nhiên, tỉnh vẫn gặp một số khó khăn, đặc biệt trong huy động nguồn lực xã hội hóa xử lý chất thải, phân loại rác tại nguồn; giải quyết các điểm tồn đọng gây ô nhiễm…

Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Lê Quang Mạnh đề nghị Bắc Ninh tiếp tục nghiên cứu ý kiến tại cuộc làm việc, khẩn trương rà soát, bổ sung nội dung báo cáo và gửi Đoàn công tác trước ngày 10/8 tới đây, làm căn cứ hoàn thiện dự thảo báo cáo kết quả giám sát. Đồng thời, địa phương cần đẩy mạnh thi hành Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, kiến nghị sửa đổi các nội dung vượt thẩm quyền; ban hành văn bản hướng dẫn thuộc trách nhiệm địa phương; ưu tiên bố trí ngân sách cho công tác bảo vệ môi trường theo Quyết định 34/2005/QĐ-TTg; tăng cường thanh tra, xử lý nghiêm hành vi gây ô nhiễm; thu hút nguồn lực xã hội hóa; rà soát tổ chức bộ máy, thủ tục hành chính; thúc đẩy tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng...