Đoàn giám sát của Quốc hội về thực hiện pháp luật bảo vệ môi trường khảo sát tại Bắc Ninh

Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính Lê Quang Mạnh - Phó Trưởng Đoàn giám sát, làm Trưởng đoàn.

Mẫn Xá là làng nghề tái chế nhôm quy mô lớn nhất miền Bắc, với hơn 300 hộ sản xuất. Nghề đúc nhôm mang lại thu nhập cao cho người dân, nhưng đồng thời để lại nhiều hệ lụy môi trường nghiêm trọng qua nhiều năm.

Cụm công nghiệp làng nghề Mẫn Xá, thuộc xã Văn Môn, do Công ty Cổ phần Tập đoàn Hanaka làm chủ đầu tư hạ tầng, đã thu hút 96 cơ sở đúc nhôm, tái chế kim loại của làng nghề Mẫn Xá vào hoạt động.

Tuy nhiên, do không đáp ứng đủ các điều kiện pháp lý và vi phạm nghiêm trọng quy định bảo vệ môi trường, cụm công nghiệp này và toàn bộ các cơ sở hoạt động trong cụm đã bị tỉnh Bắc Ninh đình chỉ hoạt động.

UBND tỉnh Bắc Ninh đã xử phạt chủ đầu tư hạ tầng với hàng loạt sai phạm: xây dựng không phép, không có giấy phép môi trường, chưa hoàn thành hệ thống thu gom và xử lý nước thải, vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy. Cùng với đó, 96 cơ sở trong cụm cũng bị kiểm tra, lập 100 hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền hơn 38,6 tỷ đồng.

Để hỗ trợ các hộ sản xuất chấm dứt hoạt động hoặc chuyển đổi ngành nghề, HĐND tỉnh Bắc Ninh đã ban hành Nghị quyết số 01/2025/NQ-HĐND ngày 17/1/2025, nhằm tạo điều kiện ổn định sinh kế cho người dân, đồng thời ngăn chặn nguy cơ tái diễn tình trạng ô nhiễm trong tương lai.

Dù vậy, bài toán xử lý chất thải rắn làng nghề vẫn là điểm nghẽn lớn. Hiện ở Mẫn Xá còn tồn đọng khoảng 400.000 tấn xỉ thải. Theo lãnh đạo tỉnh, việc xử lý gặp khó khăn do Bộ Xây dựng chưa ban hành định mức, đơn giá hướng dẫn để địa phương có căn cứ triển khai.

Bắc Ninh hiện đang triển khai dự án khu xử lý chất thải quy mô 3,8 ha tại xã Văn Môn, nhằm xử lý lượng chất thải rắn tồn đọng từ làng nghề cũng như chất thải phát sinh hàng ngày từ hoạt động của làng nghề và Cụm công nghiệp Mẫn Xá.

+ Tại Khu công nghiệp Yên Phong, Đoàn làm việc với Công ty TNHH Thực phẩm Orion Vina.

Đại diện doanh nghiệp cho biết, nhà máy đi vào hoạt động từ năm 2009 với diện tích 115.000 m², hiện vận hành 25 dây chuyền sản xuất, đạt quy mô 361 triệu USD/năm.

Trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, Orion Vina đã đầu tư hệ thống xử lý nước thải đạt chuẩn; lắp đặt hệ thống điện mặt trời và xây dựng phòng giám sát năng lượng trung tâm - dự kiến đi vào vận hành trong quý I/2026.

Đáng chú ý, công ty đang từng bước chuyển đổi từ sử dụng năng lượng hóa thạch sang sinh khối, chuyển từ LPG sang LNG. Trong quy trình sản xuất, Orion Vina cũng giảm sử dụng mực in hóa học trên bao bì, chuyển sang công nghệ in laser từ quý III/2024; đồng thời đẩy mạnh tái chế bao bì, cụ thể là các thùng carton đựng sản phẩm.

Trả lời câu hỏi của Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính Lê Quang Mạnh về động lực chuyển đổi sản xuất nhằm bảo vệ môi trường, Giám đốc Orion Vina nhấn mạnh: “Chúng tôi đầu tư cho môi trường trước tiên là vì môi trường. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, nhiệt độ toàn cầu tăng cao, doanh nghiệp không ngần ngại dành nguồn lực để cải thiện môi trường sống cho thế hệ tương lai”.

Đại diện doanh nghiệp cho biết thêm, một số giải pháp bảo vệ môi trường như giảm sử dụng mực in hóa học còn giúp tiết kiệm chi phí. Hiện nay, chi phí đầu tư cho môi trường chiếm khoảng 3% giá thành sản phẩm, song công ty không tăng giá bán mà chủ trương tiết giảm các khoản mục khác để bù đắp, bảo đảm hiệu quả kinh doanh đồng thời duy trì cam kết phát triển bền vững.

+ Chiều cùng ngày, Đoàn công tác làm việc với UBND tỉnh Bắc Ninh về việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường.