Điều chỉnh 6 chỉ tiêu sử dụng đất
Tờ trình về việc trình Quốc hội quyết định chủ trương điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 do Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Minh Ngân trình bày cho biết, Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 16.6.2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII nêu mục tiêu “Nguồn lực đất đai được quản lý, khai thác, sử dụng bảo đảm tiết kiệm, bền vững, hiệu quả cao nhất; đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa công bằng và ổn định xã hội; bảo đảm quốc phòng, an ninh; bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu...” ; đồng thời yêu cầu “Các quy hoạch quốc gia cũng như quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch ngành, lĩnh vực có sử dụng đất phải bảo đảm phù hợp, thống nhất, đồng bộ, gắn kết chặt chẽ thúc đẩy lẫn nhau để phát triển".
Trong Kết luận số 45-KL/TW ngày 17.11.2022 của Hội nghị Trung ương 6 khóa XIII về định hướng Quy hoạch tổng thể quốc gia có chỉ đạo: "Sử dụng hiệu quả, tiết kiệm tài nguyên, nhất là tài nguyên đất…”.
Trong khi đó, theo quy định của Luật Quy hoạch và Luật Đất đai năm 2013, thì Quy hoạch, Kế hoạch sử dụng đất quốc gia do Quốc hội phê duyệt. Tuy nhiên, theo quy định của Luật Đất đai năm 2024, quy hoạch sử dụng đất quốc gia do Quốc hội phê duyệt, còn kế hoạch sử dụng đất quốc gia do Chính phủ phê duyệt.
Mặt khác, trong quá trình tổ chức thực hiện quy hoạch sử dụng đất quốc gia đến nay cho thấy, nhiều chỉ tiêu sử dụng đất không còn phù hợp; đồng thời, do yêu cầu về rà soát, điều chỉnh định kỳ Quy hoạch sử dụng đất quốc gia và các Quy hoạch tỉnh theo quy định của Luật Quy hoạch năm 2017… Do đó, Chính phủ trình Quốc hội quyết định chủ trương điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia tại Kỳ họp thứ Tám tới đây là cần thiết để bảo đảm cơ sở pháp lý, công cụ quản lý, giải phóng nguồn lực đất đai góp phần thực hiện các mục tiêu Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững của đất nước.
Theo quy định của Luật Đất đai năm 2024, Chính phủ sẽ trình Quốc hội điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia với các nội dung chủ yếu: điều chỉnh 6 chỉ tiêu sử dụng đất gồm: đất trồng lúa, đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất là rừng tự nhiên, đất quốc phòng, đất an ninh. Điều chỉnh loại bỏ kế hoạch sử dụng đất trong quy hoạch sử dụng đất quốc gia (thuộc thẩm quyền của Chính phủ).
Bổ sung đánh giá về tính cấp thiết điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia
Báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày nêu rõ, theo khoản 3, Điều 73 Luật Đất đai năm 2024 quy định: “Việc rà soát, điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc phòng, quy hoạch sử dụng đất an ninh thực hiện theo quy định của pháp luật về quy hoạch”.
Theo khoản 1, Điều 54 Luật Quy hoạch quy định: “Chính phủ trình Quốc hội quyết định chủ trương điều chỉnh quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia và quy hoạch sử dụng đất quốc gia”. Do đó, việc Chính phủ trình Quốc hội xem xét chủ trương điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia là phù hợp về thẩm quyền theo quy định pháp luật.
Thường trực Ủy ban Kinh tế tán thành sự cần thiết điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia; cho rằng, việc đề xuất điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia là phù hợp với yêu cầu của Quốc hội tại Nghị quyết số 103/2023/QH15 ngày 9.11.2023 của Quốc hội.
Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, theo quy định của Luật Quy hoạch, việc điều chỉnh quy hoạch được thực hiện khi có một trong 7 căn cứ quy định tại Điều 53 của Luật Quy hoạch. Trong khi đó, Tờ trình và Báo cáo rà soát Quy hoạch sử dụng đất quốc gia chưa phân tích, làm rõ việc đề xuất điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia dựa vào căn cứ nào?
Do đó, đề nghị cần bổ sung nội dung đánh giá về tính cấp thiết cần điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia, bảo đảm đáp ứng căn cứ điều chỉnh quy hoạch quy định tại Điều 53 của Luật Quy hoạch.
Bên cạnh đó, đề nghị Chính phủ phân tích, đánh giá một cách toàn diện, làm rõ hơn nữa nguyên nhân, đề xuất giải pháp để cải thiện hiệu quả thực hiện Quy hoạch này; đánh giá tác động của chính sách, pháp luật đến việc thực hiện các chỉ tiêu sử dụng đất…
Bảo đảm nhu cầu sử dụng đất phân bổ hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả
Phát biểu tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh tầm quan trọng của Quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; cho rằng, khi trình nội dung này ra Quốc hội phải thể hiện rõ về mặt chủ trương, bảo đảm phù hợp với 7 căn cứ nêu tại Điều 53, Luật Quy hoạch. Đồng thời, làm rõ hơn các căn cứ về sự cần thiết điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia.
Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, nguyên tắc điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia phải tuân thủ theo quy định pháp luật về việc rà soát, điều chỉnh quy hoạch. “Đây là một nguyên tắc cơ bản nhất” - Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.
Cùng với đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cần bảo đảm nhu cầu sử dụng đất để thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, phân bổ hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả nguồn lực đất cho các ngành, lĩnh vực ở địa phương. Tuân thủ yêu cầu phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng, an ninh lương thực, nguồn nước, tỷ lệ che phủ rừng, các hệ sinh thái, giải quyết tốt các vấn đề xã hội, trong đó nhu cầu đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số.
Về nội dung chủ trương điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần làm rõ các nội dung thể hiện chủ trương điều chỉnh quy hoạch, bởi hiện theo báo cáo chỉ có chủ trương về sự cần thiết.
Báo cáo đến ngày 31.12.2023 cho thấy, tính chung phạm vi cả nước, các chỉ tiêu sử dụng đất thực hiện còn rất thấp, đạt khoảng 5 - 10% so với chỉ tiêu sử dụng đất đã được phê duyệt. Trên cơ sở kết quả rà soát quy hoạch sử dụng đất quốc gia, Chủ tịch Quốc hội lưu ý: Phải chỉ ra được những chỉ tiêu sử dụng đất nào đang thực hiện kém hiệu quả; những chỉ tiêu nào cần được điều chỉnh tăng, giảm, và thuyết minh rõ để Quốc hội xem xét.
Ngoài ra, cần có định hướng các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể nhằm khắc phục tồn tại, hạn chế trong thực hiện Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời gian vừa qua.
Phát biểu kết luận Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; nhấn mạnh, Chính phủ chịu trách nhiệm về số liệu, tình hình thực hiện Quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021 - 2030 tầm nhìn đến năm 2050 và số liệu nhu cầu sử dụng đất.
Đồng thời, đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cơ quan thẩm tra để hoàn thiện hồ sơ, tăng tính thuyết phục khi trình Quốc hội.
