Mong được đối xử bình đẳng, công bằng

Phát biểu tại hội thảo (do Báo Nhân Dân, Đài Truyền hình Việt Nam và Hiệp hội Doanh nghiệp TP. Hồ Chí Minh - HUBA phối hợp tổ chức), Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chính sách, chiến lược Trung ương Thái Thanh Quý nêu rõ, qua 40 năm đổi mới, kinh tế tư nhân đã trở thành khu vực đông đảo nhất, chiếm khoảng 98% tổng số doanh nghiệp, đóng góp lớn nhất cho nền kinh tế với 30% thu ngân sách, hơn 50% GDP, trên 56% tổng vốn đầu tư và tạo việc làm cho 85% lực lượng lao động. Nhiều doanh nghiệp tư nhân lớn đã vươn tầm khu vực và thế giới, như Vingroup, Sun Group, Vietjet, Thaco, TH, Masan... Dù vậy, khu vực kinh tế tư nhân vẫn còn nhiều rào cản bởi các quy định, thủ tục hành chính từ phía cơ quan nhà nước; tư duy kinh doanh của nhiều doanh nghiệp tư nhân còn hạn chế, chưa chú trọng đến đổi mới sáng tạo, nâng cao chất lượng sản phẩm; còn tình trạng “không muốn lớn, không chịu lớn”…

Trong bối cảnh đó, để tháo gỡ điểm nghẽn, phát huy được vai trò, sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân, ông Thái Thanh Quý cho rằng, cần tạo tinh thần đổi mới, khí thế mới và sự hứng khởi trong toàn xã hội về sự vươn lên của nền kinh tế, coi đây là cơ hội lịch sử không thể chậm trễ hơn để thực hiện điều này. Cùng với đó, cần xác định đẩy mạnh cải cách, hoàn thiện thể chế là yếu tố cốt lõi, đóng vai trò dẫn dắt, xuyên suốt để tạo nên đột phá phát triển của vực kinh tế tư nhân thời gian tới; tạo điều kiện thuận lợi và môi trường thông thoáng nhất cho mọi thành phần kinh tế, xóa bỏ các rào cản gia nhập và rút khỏi thị trường; tạo điều kiện tiếp cận thuận lợi và bình đẳng của kinh tế tư nhân với các thành phần kinh tế khác về các nguồn lực, đặc biệt là vốn, tài nguyên và nguồn lực dữ liệu…

Sự bình đẳng của khu vực kinh tế tư nhân cũng là vấn đề được nhiều chuyên gia, đại diện doanh nghiệp đau đáu. TS Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ Quốc gia chỉ ra, doanh nghiệp tư nhân còn gặp khó khăn trong tiếp cận đất đai, vốn, cải tiến công nghệ, chương trình/dự án trọng điểm quốc gia. Trong số 7 nguyên nhân chủ quan, môi trường đầu tư kinh doanh chưa thực sự bình đẳng giữa doanh nghiệp nhỏ và vừa với doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp nhà nước đã kìm hãm sự phát triển của khu vực tư nhân. Do vậy, vị chuyên gia nhấn mạnh, một trong các giải pháp chính để thúc đẩy khu vực này phát triển là Nhà nước cần đẩy nhanh hoàn thiện thể chế, tạo môi trường đầu tư - kinh doanh thuận lợi, lành mạnh, bình đẳng giữa các thành phần kinh tế, đồng thời phải hết sức quan tâm khâu thực thi.

Chủ tịch Tập đoàn Liên Thái Bình Dương (IPPG) Johnathan Hạnh Nguyễn bổ sung, mặt bằng kinh doanh trung tâm thương mại đều thuộc sở hữu của Nhà nước, nhưng khai thác chưa hiệu quả. Từ tình trạng “người có thì không cần, người cần thì không có”, ông đề xuất cân nhắc bàn giao cho tư nhân các mặt bằng này, tạo sự bình đẳng cho kinh tế tư nhân được tiếp cận các bất động sản đặc thù, đồng thời cam kết đội ngũ doanh nhân sẵn sàng chia sẻ trách nhiệm cùng với Nhà nước.

“Bảo đảm một môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng”, được tạo điều kiện thuận lợi để tiếp cận vốn, đất đai cũng là mong muốn của Tổng Giám đốc Tập đoàn Đầu tư Tiến Lộc Lã Thị Lan cùng đại diện nhiều doanh nghiệp khác.

Nhà nước phải có trách nhiệm bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân

Thúc đẩy làn sóng khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ mới được Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ ra là “yếu tố then chốt giúp kinh tế tư nhân bứt phá và vươn tầm quốc tế”. Phó Chủ tịch, Trưởng Văn phòng đại diện Hiệp hội Khởi nghiệp quốc gia, Chủ tịch Quỹ Khởi nghiệp quốc gia VNSIF Nguyễn Quang Huy Để cho rằng, hiện nay có rất nhiều người vừa giỏi vừa có kinh nghiệm có thể chuyển đổi để trở thành một lực lượng tham gia khởi nghiệp và trở thành doanh nghiệp trong tương lai, do đó rất cần sự đồng hành của các cơ quan quản lý cũng như có chính sách hỗ trợ nhóm đối tượng này.

Cũng theo ông Huy, sau 6 năm thực hiện Nghị định 38/2018/NĐ-CP quy định chi tiết về đầu tư cho doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, chỉ mới huy động được vài trăm tỷ đồng để đầu tư; trong khi đó, ngân sách nhà nước rất khó có thể tham gia để đầu tư vào lĩnh vực mạo hiểm này. Vì vậy, cần cởi trói chính sách để huy động được nguồn lực của xã hội, trong đó có nguồn lực rất lớn từ kiều bào và từ những người đã đầu tư, phát triển kinh doanh làm ăn cho khởi nghiệp sáng tạo. Khi xây dựng quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo, đội ngũ doanh nhân, doanh nghiệp trong nước có thể đầu tư 30%, khu vực FDI và kiều bào có thể tham gia 20 - 30%, như vậy chúng ta có thể huy động được hàng chục tỷ USD từ bên ngoài và từ trong cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, khi đó sẽ xây dựng được các kỳ lân công nghệ, ông Huy tin tưởng.

Ngoài ra, các doanh nghiệp tư nhân mong muốn Nhà nước tạo cơ chế khuyến khích mạnh mẽ hơn cho hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D); có chiến lược phát triển cụ thể cho từng nhóm doanh nghiệp. Thu hút FDI cần phải đi kèm với chính sách ưu đãi hợp lý và cơ chế giám sát hiệu quả để bảo đảm sự phát triển cân đối, tránh ảnh hưởng tiêu cực đến doanh nghiệp trong nước. Các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài cần tích cực hơn nữa trong việc đồng hành cùng doanh nghiệp, hỗ trợ mở rộng thị trường, tìm kiếm cơ hội hợp tác và đầu tư ở quốc tế…

Còn theo Chủ tịch HĐQT Vietravel Nguyễn Quốc Kỳ, Chính phủ cần xây dựng lộ trình chi tiết, rõ ràng, có KPI cụ thể về phát triển kinh tế tư nhân; tăng cường giám sát qua KPI. Chia sẻ với ý kiến này, Chủ tịch HUBA Nguyễn Ngọc Hòa cho rằng, cần đưa ra KPI cho các bộ, ngành, để xem tốc độ phát triển và vai trò đóng góp của kinh tế tư nhân qua từng năm như thế nào. Đây sẽ là KPI để đo lường hiệu quả của các cơ quan quản lý nhà nước trong thực thi một quyết sách lớn của Bộ Chính trị.

TS. Nguyễn Đức Kiên, nguyên Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng lưu ý, để phát triển kinh tế tư nhân, quan trọng nhất là phải thay đổi nhận thức của xã hội đối với kinh tế tư nhân, trong đó Nhà nước phải có cái nhìn cởi mở hơn và phải có trách nhiệm bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân trước những dư luận không chính đáng. Về phía doanh nghiệp “cũng phải tự mình từ bỏ tư duy phi chính thức mà thực hiện quản trị doanh nghiệp hiện đại”.