Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong hoạt động bình chọn

TS. NGUYỄN NHƯ CHINH, Phó Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam
Điều kiện tham gia bình chọn được xây dựng chặt chẽ, hợp lý

Sau gần 40 năm Đổi mới, làng nghề Việt Nam đã có bước phục hồi và phát triển mạnh mẽ. Hiện cả nước có khoảng 5.400 làng nghề và làng có nghề; riêng Hà Nội có hơn 1.300 làng nghề, chiếm gần 1/4 tổng số của cả nước; tuy nhiên, các sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu do các làng nghề sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp ở nhiều vùng, miền vẫn còn đối mặt không ít thách thức: sản xuất còn manh mún, công nghệ lạc hậu, thiếu điều kiện tiếp cận tiêu chuẩn xanh hiện đại. Ô nhiễm môi trường, thiếu hỗ trợ kỹ thuật và tài chính, cùng sự lúng túng trong xây dựng thương hiệu và truy xuất nguồn gốc cũng đang là những rào cản hiện hữu.

Chính vì vậy, rất cần một hành lang pháp lý vững chắc, linh hoạt và tiệm cận thực tiễn, không chỉ bảo vệ sản phẩm mà còn bảo vệ người làm nghề tại các làng nghề. Theo tôi, dự thảo Thông tư lần này được xây dựng chặt chẽ, đầy đủ. Tôi đồng tình với quy định về điều kiện tham gia bình chọn, đặc biệt là việc nhấn mạnh tiêu chí “có khả năng sản xuất hàng loạt, đáp ứng nhu cầu thị trường”. Đây là yếu tố cốt lõi của một sản phẩm công nghiệp. Các tiêu chí như “năng lực phát triển sản xuất” hay “khả năng phát triển theo nhu cầu thị trường” đều được phân tích rõ ràng.

Trong dự thảo, những chính sách như tín dụng xanh ưu đãi, đào tạo pháp lý và sở hữu trí tuệ, hỗ trợ chuyển đổi số, hay phát triển thị trường cho các sản phẩm thân thiện với môi trường cần được thiết kế phù hợp với đặc thù của từng địa phương, từng làng nghề và từng loại hình sản phẩm.

Ông DƯƠNG TUẤN CƯƠNG, Phó trưởng Ban Kinh tế - Chính sách Liên minh HTX Việt Nam
Ứng dụng công nghệ số trong quy trình bình chọn

Không dừng lại ở việc tôn vinh và quảng bá thương hiệu, chương trình bình chọn sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu còn giữ vai trò quan trọng trong thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng thị trường. Đây là động lực thiết thực, góp phần phát triển ngành công nghiệp nông thôn Việt Nam theo hướng bền vững trong giai đoạn mới. Vì vậy, việc ban hành Thông tư mới là hết sức cần thiết nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý cho công tác bình chọn.

Dự thảo Thông tư đã kế thừa những điểm tích cực của các văn bản trước đây và bổ sung nhiều điều chỉnh phù hợp với bối cảnh mới. Tuy nhiên, mục tiêu cốt lõi của công tác bình chọn là giúp sản phẩm công nghiệp nông thôn khẳng định thương hiệu và mở rộng thị trường. Vì vậy, dự thảo cần làm rõ hơn các chính sách hỗ trợ về quảng bá, xúc tiến tiêu thụ và truyền thông cho chương trình; đồng thời bảo đảm quy định đơn giản, không tạo gánh nặng cho cơ sở tham gia. Ngoài ra, cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quy trình chấm điểm, xây dựng nền tảng điện tử để bảo đảm tính minh bạch, khách quan, đồng thời giảm tải cho công tác tổ chức.

Bên cạnh đó, đề nghị Bộ Công Thương nghiên cứu xây dựng cơ sở dữ liệu hoặc website giới thiệu sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu; đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã tiếp cận các sàn thương mại điện tử, giảm phí tham gia và mở rộng cơ hội tiêu thụ.

Bà HÀ THỊ VINH, Chủ tịch Hiệp hội Thủ công, Mỹ nghệ và Làng nghề Hà Nội
Ưu tiên xây dựng Trung tâm thiết kế đổi mới sáng tạo

Công tác bình chọn sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu thời gian qua đã góp phần thúc đẩy phát triển công nghiệp nông thôn. Tuy nhiên, trước xu thế khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh và số hóa, chính sách và cách thức tổ chức thực hiện cần được điều chỉnh để quy định rõ ràng, dễ áp dụng, nâng cao hiệu quả.

Tôi thống nhất sự cần thiết ban hành Thông tư mới, song để dự thảo hoàn thiện hơn, cần lưu ý một số vấn đề. Trước hết, trong Hội đồng giám khảo nên có thêm đại diện các bộ, hiệp hội, ngành hàng liên quan nhằm bảo đảm tính khách quan, gắn sát thực tiễn ngành nghề. Bên cạnh đó, giấy chứng nhận cho sản phẩm đoạt giải không chỉ nên ghi tên cơ sở mà cần ghi rõ tên tác giả để tôn vinh công sức sáng tạo cá nhân.

Trong bối cảnh du lịch phát triển mạnh, cần khuyến khích các cơ sở công nghiệp nông thôn tham gia sản xuất quà tặng, đồ lưu niệm phục vụ xuất khẩu tại chỗ, khai thác hiệu quả tiềm năng thị trường này. Các sản phẩm đoạt giải cũng cần được quảng bá rộng rãi trên các kênh truyền thông đại chúng, đặc biệt là nền tảng số, nhằm xúc tiến thương mại và mở rộng ra thị trường quốc tế.

Để tạo động lực mới, Bộ Công Thương nên phối hợp địa phương xây dựng thí điểm các Trung tâm thiết kế, đổi mới sáng tạo tại làng nghề có tiềm năng phát triển, xuất khẩu. Những Trung tâm này không nhất thiết phụ thuộc hoàn toàn vào ngân sách Nhà nước, mà có thể được hỗ trợ về mặt bằng, ưu đãi thuế, đồng thời kêu gọi xã hội hóa, huy động nguồn lực ngay tại chỗ. Ngoài vai trò đổi mới sản phẩm, đây sẽ là nơi giao lưu, chia sẻ nghề, góp phần gắn kết cộng đồng, nâng cao hàm lượng khoa học - kỹ thuật và thúc đẩy phát triển bền vững.