Đào tạo nhân tài – sứ mệnh và đặc sắc của Đại học Quốc Gia Hà Nội

Quá trình học tập và rèn luyện trong các nhóm nghiên cứu mạnh ở các trường đại học danh tiếng, hiện đại, nơi có nhiều giáo sư giỏi sẽ đào tạo, làm biến đổi từ một học sinh giỏi với những năng lực tiềm ẩn bẩm sinh thành nhà khoa học giỏi, thành một nhân tài.

Đào tạo nhân tài – sứ mệnh và đặc sắc của Đại học Quốc Gia Hà Nội -0
Sinh viên Đại học Quốc gia Hà Nội

Coi trọng việc phát hiện tài năng

Triết lý trong đào tạo nhân tài của Đại học Quốc gia Hà Nội (ĐHQGHN) là đào tạo tinh hoa. Đào tạo ở ĐHQGHN không chỉ nhằm trang bị cho sinh viên đầy đủ kiến thức, năng lực sáng tạo, phẩm chất đạo đức, mà còn chú trọng đào tạo cho sinh viên ngoại ngữ, các kỹ năng và năng lực tổ chức, đặc biệt là phát triển tư duy, tầm nhìn, tạo cho sinh viên có đầy đủ bản lĩnh và nghị lực để vào đời và sáng nghiệp.

Nhân tài là nguyên khí của quốc gia. Chúng ta đang sống trong thời đại mà sự hội nhập và cạnh tranh kinh tế đang diễn ra nhanh và quyết liệt trên quy mô toàn cầu.

Kinh nghiệm của cuộc Cách mạng công nghiệp (CMCN) 3.0 cho thấy chìa khóa của sự tăng trưởng vượt bậc của các nước châu Á trong những thập kỷ gần đây như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và Ấn Độ chính là bởi các nước này đã thành công trong việc phát hiện, đào tạo và sử dụng nhân tài.

Nếu không có nguồn lực trí tuệ để tạo ra những bước phát triển đột phá, chúng ta sẽ khó có thể năm bắt được những cơ hội của cuộc CMCN 4.0.  Suy cho cùng, Khoa học công nghệ (KHCN) và Giáo dục Đào tạo chính là chiếc đũa thần để Việt Nam cất cánh vươn lên trong thời đại ngày nay.

Chính vì vậy, việc phát hiện, đào tạo và bồi dưỡng, trọng dụng, tạo điều kiện để nhân tài được phát huy tài năng, đóng góp thiết thực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc là một yêu cầu cấp bách, không thể chậm trễ, có ý nghĩa sống còn vì thắng lợi của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Các trường đại học, trong đó có ĐHQGHN đã và đang góp phần quan trọng vào việc phát hiện, đào tạo và bồi dưỡng nhân tài cho đất nước.

Triết lý trong đào tạo nhân tài của ĐHQGHN là đào tạo tinh hoa. Đào tạo ở ĐHQGHN không chỉ nhằm trang bị cho sinh viên đầy đủ kiến thức, năng lực sáng tạo, phẩm chất đạo đức, mà còn chú trọng đào tạo cho sinh viên ngoại ngữ, các kỹ năng và năng lực tổ chức, đặc biệt là phát triển tư duy, tầm nhìn, tạo cho sinh viên có đầy đủ bản lĩnh và nghị lực để vào đời và sáng nghiệp.

Để có thể hoàn thành được sứ mệnh này, ĐHQGHN luôn coi trọng việc phát hiện tài năng ngay từ bậc học phổ thông và tiếp theo đó là những năm trên giảng đường đại học. ĐHQGHN đã xây dựng và hoàn chỉnh các mô hình đào tạo chất lượng cao liên tiếp từ học sinh phổ thông năng khiếu, đến đại học các hệ chất lượng cao, khoa học tài năng và chuẩn quốc tế hay còn gọi là nhiệm vụ chiến lược (riêng chuẩn quốc tế ở ĐHQGHN có cả ở cả bậc đại học và sau đại học).

Nhớ lại, ngay từ những ngày đầu tiên của Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Hồ Chủ Tịch đã khẳng định “Nước nhà cần phải kiến thiết. Kiến thiết cần phải có nhân tài” và Người đã ký ban hành sắc lệnh tìm người tài đức để sử dụng vào sự nghiệp kiến quốc.

Năng khiếu là bẩm sinh, nhưng nhân tài, những người tài đức không phải tự nhiên sinh ra là có, mà phải do được phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng, thử thách và rèn luyện mà nên. Chính vì vậy, việc phát hiện, đào tạo, sử dụng nhân tài luôn là điều quan tâm đặc biệt của Đảng và Nhà nước ta.

Ý tưởng đầu tiên về việc mở Lớp chuyên toán A0 ở Việt Nam thuộc về GS. Hoàng Tụy, nguyên là Chủ nhiệm khoa Toán, Trường ĐHTH Hà Nội, có tham khảo cách làm của các nhà toán học Xô Viết vĩ đại như A. N. Kolmogorov, P. S. Alexandrov, I. M. Gelfand,... Đề xuất của GS. Hoàng Tụy được sự ủng hộ mạnh mẽ của GS. Lê Văn Thiêm, Phó Hiệu trưởng; GS. Ngụy Như Kon Tum, Hiệu trưởng; của GS. Tạ Quang Bửu, Bộ trưởng Bộ ĐH và THCN; đặc biệt của Thủ tướng Phạm Văn Đồng, người luôn quan tâm đến giáo dục, đặc biệt là việc đào tạo học sinh giỏi.

Ngày 14.9.1965, Phó Thủ tướng Phạm Hùng đã thay mặt Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 14-CP cho phép lần đầu tiên mở lớp chuyên về toán tại ĐHTH HN và một số tỉnh, thành phố. Cũng từ đó, các lớp chuyên Toán, Vật lý, Tin học, Hóa học và Sinh học của trường Đại học Tổng hợp Hà Nội dần dần được hình thành và phát triển.

Đào tạo nhân tài – sứ mệnh và đặc sắc của Đại học Quốc Gia Hà Nội -0
Biến đổi từ một học sinh giỏi với những năng lực tiềm ẩn bẩm sinh thành nhà khoa học giỏi, thành một nhân tài

“Biến đổi” học sinh giỏi thành nhà khoa học giỏi

Với quá trình tuyển chọn đầu vào chặt chẽ và khắt khe, quá trình đào tạo bài bản, học sinh chuyên ĐHQGHN luôn được rèn luyện tích cực về tư duy, phương pháp và kỹ năng, được nâng cao về kiến thức. Điểm khác biệt là các em được học từ những giáo sư, các nhà khoa học đầu ngành, các thầy cô giỏi nhất, tâm huyết và nhiều kinh nghiệm.

Kể quả là từ 1974 đến nay, học sinh chuyên của ĐHQGHN đã giành được 81 huy chương vàng, 110 huy chương bạc và 91 huy chương đồng trong các kỳ thi Olympic quốc tế và khu vực – chiếm nhiều huy chương quốc tế nhất trong cả nước.

Sự thành công và thành đạt của các cựu học sinh chuyên, các thành tích đào tạo của các khối chuyên, nay là các trường trung học phổ thông chuyên của ĐHQGHN trong các kỳ thi quốc gia, quốc tế hơn 60 năm qua là các minh chứng có sức thuyết phục nhất về sự thành công của mô hình các trường phổ thông năng khiếu, khẳng định quyết định đúng đắn, sáng tạo, độc đáo của chính sách đào tạo nhân tài quốc gia đang được Đảng và Nhà nước ta đề xuất, thực hiện và đang được triển khai cực kỳ thành công và hiệu quả ở ĐHQGHN.

Trải qua gần 60 năm đào tạo THPT chuyên, và sau này từ năm 1997 đào tạo cử nhân khoa học tài năng, rồi đến chất lượng cao, và sau đó là các chương trình chuẩn quốc tế đã làm rạng danh uy tín và thương hiệu của ĐHQGHN.

Việc được học tập và nghiên cứu trong một môi trường hiện đại, tiên tiến có ý nghĩa quan trọng đặc biệt trong việc đào tạo, bồi dưỡng nhân tài. Danh tiếng của các trường đại học lớn trên thế giới thường được gắn với tầm vóc các công trình khoa học và tên tuổi của các nhà khoa học lớn.

Nhà khoa học muốn phát triển được ý tưởng khoa học, xây dựng được trường phái học thuật của mình hoặc giải quyết được một vấn đề khoa học liên ngành phải thiết lập được nhóm cộng sự và học trò (tức là phải xây dựng được nhóm nghiên cứu mạnh). Và những sinh viên, nghiên cứu sinh tài năng chính là nguồn nhân lực quan trọng của các nhóm nghiên cứu mạnh trong trường đại học.

Quá trình học tập và rèn luyện trong các nhóm nghiên cứu mạnh ở các trường đại học danh tiếng, hiện đại, nơi có nhiều giáo sư giỏi sẽ đào tạo, làm biến đổi từ một học sinh giỏi với những năng lực tiềm ẩn bẩm sinh thành nhà khoa học giỏi, thành một nhân tài.

Đào tạo nhân tài – sứ mệnh và đặc sắc của Đại học Quốc Gia Hà Nội -0
ĐH Quốc gia Hà Nội tiếp tục phát triển vị thế tại bảng xếp hạng quốc tế

Xếp hạng đại học thế giới

Nhận thức được vấn đề này, chỉ mấy năm sau khi thành lập ĐHQGHN, năm 1997, đứng trước nguy cơ thiếu hụt đội ngũ cán bộ khoa học cơ bản cả về số lượng và chất lượng, lãnh đạo ĐHQGHN khí đó đã có ý tưởng về mô hình đào tạo Cử nhân Khoa học Tài năng với mục tiêu và cách tiếp cận học tập theo các kinh nghiệm các chương trình xuất sắc Honour Program tại các trường đại học tại Hoa Kỳ cũng như một số nước tiên tiến trên thế giới, với 3 mục tiêu ban đầu là:

(1) xây dựng một mô hình đào tạo tài năng mới ở Việt Nam, tạo bước đột phá tiếp cận chất lượng quốc tế; (2) thu hút những học sinh năng khiếu, xuất sắc theo học các ngành khoa học cơ bản; (3) cung cấp cán bộ khoa học cơ bản kế cận, bổ sung cho nước nhà.

Chính vì vậy, nhà trường đã chọn lựa những môn cốt lõi và những môn có điều kiện giảng dạy để nâng cao nội dung so với hệ thường. Một đội ngũ đông đảo các nhà khoa học, các nhà giáo có trình độ chuyên môn cao, tâm huyết ở trong và ngoài trường, kể cả các chuyên gia quốc tế, đã được huy động tham gia biên soạn chương trình, bài giảng và trực tiếp giảng dạy. Đây là chương trình đào tạo đặc biệt về kiến thức cơ bản ngang tầm với các đại học nổi tiếng thế giới.

Đối tượng của chương trình đào tạo đặc biệt này là những sinh viên xuất sắc, thực sự có năng khiếu, do đó không thể mở rộng cho đông đảo sinh viên. Sinh viên được tuyển chọn là những học sinh đạt giải cao trong các kỳ thi giải quốc gia, tham gia đội tuyển Olympic quốc tế, và chọn thêm những học sinh đạt điểm cao trong kỳ thi tuyển sinh và các học sinh giỏi của các tỉnh, các học sinh này phải trải qua kì sát hạch chuyên môn đặc biệt và qua phỏng vấn trực tiếp.

Tính đến cuối năm 2022, hệ cử nhân khoa học tài năng có 1378 sinh viên đã nhận bằng cử nhân khoa học tài năng. Hệ đào tạo cử nhân khoa học tài năng của ĐHQGHN đáp ứng được tất cả những yêu cầu quan trọng nhất: chất lượng giáo dục được xã hội công nhận, tiếp cận các chuẩn mực quốc tê; tư duy và năng lực sáng tạo, tầm nhìn của người học được khẳng định tại các cơ quan sử dụng lao động trong và ngoài nước.

Lãnh đạo các tổ chức, doanh nghiệp, các trường đại học lớn trong và ngoài nước đều đánh giá cao về chất lượng sinh viên tốt nghiệp theo chương trình đào tạo này với năng lực giảng dạy, nghiên cứu và làm việc trong nhiều lĩnh vực, cương vị khác nhau.

Mô hình đào tạo tài năng, chất lượng cao (CLC) của ĐHQGHN sau đó đã được nhân rộng ở một số trường đại học của Việt Nam. Các hệ, chương trình đào tạo này đã góp phần quan trọng đưa 6 lĩnh vực của ĐHQGHN vào top 400-500 trong bản xếp hạng QS năm 2022 vừa qua, cũng như góp phần vào việc nâng cao tiềm lực KHCN và xếp hạng của ĐHQGHN lọt vào top 800 trường đại học hàng đầu của thế giới.

Trải qua 30 năm xây dựng và phát triển kể từ ngày Chính phủ Ban hành Nghị định về Đại học Quốc gia năm 1993 đến nay, có thể khẳng định: phát hiện, đào tạo và bồi dưỡng nhân tài chính là sứ mệnh và đặc sắc của Đại học Quốc Gia Hà Nội.

Giáo dục

Tư vấn tuyển sinh 2025: Xét tuyển phương thức nào để đỗ vào trường đại học yêu thích?
Tọa đàm - Talkshow

Tư vấn tuyển sinh 2025: Xét tuyển phương thức nào để đỗ vào trường đại học yêu thích?

Điểm mới trong xét tuyển đại học năm 2025 như thế nào?, cách chọn trường, chọn ngành học phù hợp ra sao?, đăng ký xét tuyển thế nào để cơ hội đỗ vào đại học cao nhất?, những ngành học nào có xu hướng phát triển trong tương lai?, ngành học nào có cơ hội việc làm cao?... Để giải đáp những câu hỏi trên, trong chương trình "Tư vấn tuyển sinh năm 2025", Báo Đại biểu Nhân dân đã mời 2 chuyên gia là GS.TS Nguyễn Tiến Thảo, Giám đốc Trung tâm Khảo thí - ĐH Quốc gia Hà Nội và PGS.TS Phạm Thu Hương, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Ngoại thương tư vấn trực tiếp cho thí sinh, phụ huynh quan tâm.

Dừng dạy thêm, học thêm: Học sinh tìm lại sức mạnh nội tại "tinh thần tự học"
Giáo dục

Dừng dạy thêm, học thêm: Học sinh tìm lại sức mạnh nội tại "tinh thần tự học"

Theo thầy giáo Nguyễn Minh Quý, việc dừng dạy thêm, học thêm trong nhà trường với đại đa số học sinh chính là cơ hội để các em tìm lại sức mạnh nội tại: tinh thần tự học. Học thêm không phải là con đường duy nhất tới với tri thức, tự học mới là kỹ năng quan trọng nhất để chuyển hóa tri thức thành của mình.

Vụ bé gái bị giáo viên đâm tử vong ở Hàn Quốc: Báo động về sức khỏe tâm thần của giáo viên và an toàn trường học
Thế giới 24h

Vụ bé gái bị giáo viên đâm tử vong ở Hàn Quốc: Báo động về sức khỏe tâm thần của giáo viên và an toàn trường học

Cảnh sát đang điều tra vụ án một bé gái bị giáo viên đâm tử vong tại một trường tiểu học ở Daejeon cho biết hôm 11.2, vụ tấn công đã được giáo viên này lên kế hoạch nhưng nghi phạm đã chọn ngẫu nhiên nạn nhân là học sinh cuối cùng rời khỏi trường. Thảm kịch làm dấy lên lo ngại về an toàn trường học cũng như sức khỏe tâm thần của giáo viên.

Những quy định mới về dạy thêm, học thêm có hiệu lực sau ngày 14.2
Giáo dục

Những quy định mới về dạy thêm, học thêm có hiệu lực sau ngày 14.2

Ngày 14.2, Thông tư 29 của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về dạy thêm, học thêm sẽ chính thức có hiệu lực. Điểm mới trong Thông tư này là giáo viên không được dạy thêm thu phí trong nhà trường; giáo viên trường công chỉ được dạy thêm tại các trung tâm;  Giáo viên trường công không được mở, quản lý, trung tâm dạy thêm...

Bộ GD-ĐT: "Tuyệt đối không để việc ngừng dạy thêm mà buông lỏng việc hỗ trợ học sinh cuối cấp ôn thi"
Giáo dục

Bộ GD-ĐT: "Tuyệt đối không để việc ngừng dạy thêm mà buông lỏng việc hỗ trợ học sinh cuối cấp ôn thi"

PGS.TS Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học (Bộ GD-ĐT) đề nghị các nhà trường thực hiện đúng trách nhiệm, đặc biệt là việc hướng dẫn, tổ chức cho học sinh cuối cấp ôn thi. Tuyệt đối không để tình trạng ngừng dạy thêm trong nhà trường là buông lỏng việc hỗ trợ học sinh học tập, ôn thi.

Nhiều sinh viên quốc tế đăng ký dự Kỳ thi đánh giá năng lực của ĐH Quốc gia Hà Nội năm 2025
Giáo dục

Nhiều sinh viên quốc tế đăng ký dự Kỳ thi đánh giá năng lực của ĐH Quốc gia Hà Nội năm 2025

GS.TS Nguyễn Tiến Thảo, Giám đốc Trung tâm Khảo thí Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, tới thời điểm này dù vẫn chưa chính thức mở cổng đăng ký dự thi đánh giá năng lực (HSA) năm 2025 nhưng Đại học Quốc gia Hà Nội đã nhận được khá nhiều hồ sơ, trong đó có những hồ sơ của học sinh quốc tế đến từ Nga, Đức, Mông Cổ và nhiều nước châu Á.

Talk show: Những lưu ý khi đăng ký xét tuyển vào Trường Đại học Ngoại thương năm 2025
Tọa đàm - Talkshow

Talk show: Những lưu ý khi đăng ký xét tuyển vào Trường Đại học Ngoại thương năm 2025

Tuyển sinh Trường Đại học Ngoại thương năm 2025 có gì mới?, đăng ký như thế nào để có cơ hội đỗ cao nhất vào trường?, những thí sinh nào sẽ có lợi thế trong phương án tuyển sinh năm nay?, các thí sinh cần lưu ý điều gì khi lựa chọn ngành học?...  PGS.TS Phạm Thu Hương, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Ngoại thương đã giải đáp các vấn đề trên trong Talk show: Những lưu ý khi đăng ký xét tuyển vào Trường Đại học Ngoại thương 2025 do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức.

Đồng Nai: Phê bình nguyên Trưởng phòng GD-ĐT huyện Cẩm Mỹ do giới thiệu công ty thực phẩm cho các trường mầm non
Giáo dục

Đồng Nai: Phê bình nguyên Trưởng phòng GD-ĐT huyện Cẩm Mỹ do giới thiệu công ty thực phẩm cho các trường mầm non

UBND huyện Cẩm Mỹ (Đồng Nai) xác định, bà Bùi Thị Vinh, nguyên Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện giới thiệu công ty thực phẩm đến nhiều trường mầm non là có gây áp lực cho các trường. UBND huyện đã “nhắc nhở, phê bình rút kinh nghiệm” đối với bà Vinh.

Hà Nội: Nhiều trường tư thục chất lượng cao công bố kế hoạch tuyển sinh lớp 6
Giáo dục

Hà Nội: Nhiều trường tư thục chất lượng cao công bố kế hoạch tuyển sinh lớp 6

Vừa qua một loạt trường tư thục tại Hà Nội đã công bố kế hoạch tuyển sinh lớp 6. Đáng chú ý sau khi được Bộ Giáo dục và Đào tạo "bật đèn xanh", một số trường sẽ tổ chức kiểm tra đánh giá năng lực học sinh bằng các hình thức như vấn đáp, viết, thuyết trình, thực hành, thí nghiệm,..

Kế hoạch đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045
Giáo dục

Kế hoạch đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045

Phó Thủ tướng Lê Thành Long ký Quyết định số 247/QĐ-TTg ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Chỉ thị số 21-CT/TW ngày 4.5.2023 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về đổi mới, phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Những tin tức giáo dục rất "nóng" tuần đầu tiên sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán
Giáo dục

Những tin tức giáo dục rất "nóng" tuần đầu tiên sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán

Ngành Giáo dục quyết tâm thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW; Đại học Quốc gia Hà Nội công bố lịch thi đánh giá năng lực; TP. Hồ Chí Minh thành lập 10 trường tiểu học mới; siết chặt quản lý dạy thêm, học thêm; Bộ GD-ĐT trả lời ý kiến cử tri về điều chỉnh việc dạy tích hợp là tin tức nổi bật tuần qua.

Talk show: Toàn cảnh mới nhất về kỳ thi Đánh giá năng lực năm 2025
Giáo dục

Talk show: Toàn cảnh mới nhất về kỳ thi Đánh giá năng lực năm 2025

Năm 2025, sẽ có gần 100 trường đại học, học viện sử dụng kết quả thi Đánh giá năng lực của Đại học Quốc gia Hà Nội để xét tuyển. Báo Đại biểu Nhân dân đã trao đổi với GS.TS Nguyễn Tiến Thảo, Giám đốc Trung tâm Khảo thí – Đại học Quốc gia Hà Nội về toàn cảnh kỳ thi Đánh giá năng lực 2025. Mời bạn đọc theo dõi!