Nhu cầu sữa chữa, nâng cấp hồ chứa lớn
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) tỉnh Lào Cai, số lượng hồ chứa trên địa bàn tỉnh tương đối lớn lên tới con số 107 hồ. Tuy nhiên, trong số này chủ yếu là hồ nhỏ và rất nhỏ. Các hồ này có vị trí xây dựng phân tán ở nhiều địa phương và nằm sâu trong các thôn bản, không có đường quản lý vận hành hoặc đi lại rất khó khăn.
Trong khi đó, các đập, hồ chứa hầu hết là đập đất, được xây dựng từ những năm 1960-1980 của thế kỷ trước. Sau nhiều năm sử dụng, đồng thời do tác động của biến đổi khí hậu, thiên tai, mưa lũ, các công trình đã hư hỏng xuống cấp, gây mất an toàn công trình...
Chi cục trưởng Chi cục Thuỷ lợi Lào Cai (Sở NN-PTNT tỉnh Lào Cai) Nguyễn Quang Ngọc cho biết, trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn ra ngày càng phức tạp, mức độ rủi ro thiên tai ngày càng lớn cũng như tầm quan trọng của việc phát triển nguồn tài nguyên nước, tỉnh đã đầu tư vào hệ thống thủy lợi nói chung và hệ thống hồ, đập trên địa bàn. Tuy nhiên, nhiều hồ, đập được xây dựng từ hàng chục năm về trước nay đã xuống cấp, mức độ an toàn hồ đập rất thấp. Trong số đó, nhiều hồ đã không còn tích nước hoặc tích nước ở mực nước thấp.
Do đó, hằng năm nhu cầu đầu tư sửa chữa, nâng cấp đập, hồ chứa là rất lớn. Trong những năm gần đây tỉnh đã tập trung đầu tư, sửa chữa, nâng cấp cấp bách một số đập, hồ chứa. Khi được đầu tư sửa chữa một số đập, hồ đang trong tình trạng xuống cấp nguyên trọng thuộc dự án sửa chữa và nâng cao an toàn đập (WB8) đã phần nào giải quyết được bài toán nêu trên, đảm bảo an toàn đập, hồ nhất là trong mừa mưa lũ. Trong đó, 6 hồ gồm hồ Phú Nhuận, hồ Phong Niên, hồ Phố Ràng, hồ Tả Xín, hồ Tân An, hồ Sung Lảng nằm trên địa bàn các huyện của tỉnh Lào Cai đã được đầu tư xây dựng từ nguồn vốn WB8 với tổng số tiền là 74,902 tỷ đồng.
Ngoài ra, trong tháng 12, 8 đập, hồ chứa khác cũng sẽ được đầu tư xây dựng với tổng kinh phí khoảng 100 tỷ đồng bằng nguồn vốn vay thuộc dự án WB8.
Được đầu tư theo dự án sữa chữa và nâng cao an toàn đập
Hồ Phố Ràng nằm ở trung tâm huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai được xây dựng từ những năm 1960 nên trước khi được đầu tư xây dựng thì toàn bộ hồ gần như đều bị hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng. Phần đập chính bằng đất bị xói lở phía thượng lưu; tràn thoát lũ nhỏ, không đảm bảo tiêu thoát lũ…
Sau khi thẩm định, hồ Phố Ràng được Bộ NN-PTNT phê duyệt danh mục đầu tư, bố trí vốn để triển khai thi công. Bắt đầu thi công từ tháng 2.2020, đến nay, công trình đã hoàn thành và đưa vào sử dụng đáng chú ý hệ thống tràn xả lũ đã được mở rộng gấp 4 lần tràn xả lũ đầu tư trước đó, phù hợp với mặt thoáng của hồ, đảm bảo an toàn tiêu thoát lũ; kiên cố hệ thống đập dâng; gia cố cửa lấy nước bằng bê tông cốt thép, có van đóng mở đảm bảo cung cấp nước cho sản xuất nông nghiệp và nuôi thủy sản.
Một công trình khác cũng nằm trong danh mục được sửa chữa và nâng cao an toàn đập đó là hồ thủy lợi xã Phong Niên (huyện Bảo Thắng). Hồ thuỷ lợi xã Phong Niên được làm từ những năm 80 của thế kỷ trước. Hồ có dung tích chứa 400.000 m3 nước, trước đây đập dâng đắp bằng đất nên sau 40 năm khai thác và sử dụng, hồ đã xuống cấp nghiêm trọng, gây mất an toàn hồ đập. Do vậy, khi được Bộ NN-PTNT phê duyệt danh mục đầu tư, bố trí vốn, Ban quản lý Dự án sửa chữa và nâng cao an toàn đập tỉnh Lào Cai đã khẩn trương tổ chức đầu thầu, triển khai thi công ngay, với mục tiêu hoàn thành công trình vượt tiến độ và đảm bảo chất lượng.
Thi công từ tháng 2.2020 đến nay, công trình đã hoàn thành và bàn giao đưa vào sử dụng. Các hạng mục chính như nâng cấp đập dâng, kiên cố hóa mái thượng lưu, hạ lưu, làm mới tràn xả lũ, cống xả đáy, nhà van… sau khi được nghiệm thu và vận hành đều đảm bảo chất lượng, yêu cầu đặt ra.
Ngoài 2 hồ trên, 4 hồ khác trong 6 hồ thủy lợi được đầu tư theo dự án sữa chữa và nâng cao an toàn đập của tỉnh Lào Cai do Sở NN-PTNT làm chủ đầu tư gồm: Tân An, Sung Lảng (huyện Văn Bàn), Phú Nhuận (huyện Bảo Thắng), Tả Sín (huyện Bát Xát) cũng đã được nâng cấp và đưa và sử dụng đảm bảo chất lượng, tiến độ đặt ra.
Theo Chi cục trưởng Chi cục Thuỷ lợi Lào Cai Nguyễn Quang Ngọc, việc đầu tư xây dựng đảm bảo an toàn cho 6 đập, hồ chứa nước thủy lợi; đảm bảo chủ động cấp nước tưới cho 265 ha ruộng trồng lúa 2 vụ và hàng trăm ha diện tích mặt thoáng nuôi thủy sản, đảm bảo phòng chống thiên tai khi có mưa lũ xảy ra trên lưu vực; qua đó đảm bảo an sinh xã hội khu vực. Tạo cảnh quan môi trường sinh thái khu vực, điều hòa không khí… góp phần đảm bảo an ninh nguồn nước.
Sau đầu tư xây dựng những công trình trên, công tác quản lý, vận hành khai thác cũng như rà soát, đánh giá an toàn đập, hồ chứa nước vẫn được thực hiện thường xuyên, liên tục từ các cấp chính quyền. Do đó, hệ thống hồ chứa trong những năm qua luôn trong tình trạng hoạt động an toàn, không để xảy ra trường hợp nào mất an toàn gây thiệt hại tới người và tài sản của người dân.
Cơ quan chủ quản: Văn phòng Quốc hội
