Đà Nẵng – thách thức duy trì danh hiệu “thành phố môi trường” sau sáp nhập:Bài 3: Quản lý nước thải đô thị – Khi những dòng kênh đen vẫn xả thẳng ra biển

Nước thải đô thị vẫn tràn ra biển

Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố, TP. Đà Nẵng (cũ) có 6 trạm xử lý nước thải tập trung, công suất thiết kế 364.650 m³/ngày đêm, cùng nhiều trạm nhỏ tại khu đô thị, tái định cư. Tỷ lệ nước thải sinh hoạt được xử lý đạt 89,9%. Tuy nhiên, tình trạng nước thải chảy thẳng ra biển vẫn xảy ra, đặc biệt tại các bãi tắm nổi tiếng.

Mới đây, vào chiều ngày 17/8, tại cửa xả trên đường Võ Nguyên Giáp, dòng nước đen bốc mùi hôi thối chảy thẳng ra bãi biển T20, dù trời khô ráo. Nhiều du khách, tiểu thương phản ánh mùi hôi khiến hoạt động kinh doanh đình trệ. Trước đó, ngày 26/7, hiện tượng tương tự diễn ra tại biển Mỹ An, Mỹ Khê.

Nguyên nhân được cho là do hệ thống thoát nước nửa riêng, khi mưa lớn nước thải và nước mưa hòa lẫn, vượt công suất sẽ xả trực tiếp ra môi trường. Tuy nhiên, ngay cả khi trời nắng, hiện tượng này vẫn xuất hiện, đặt ra câu hỏi lớn về hiệu quả vận hành. Nếu không xử lý triệt để, tình trạng này sẽ làm xấu hình ảnh du lịch “biển xanh” của Đà Nẵng.

Trước những phản ánh của cử tri về tình trạng xả nước thải ra các cửa biển dọc khu vực biển Mỹ An - Mỹ Khê (thuộc phường An Hải và phường Ngũ Hành Sơn), Phó Chủ tịch Thường trực HĐND thành phố Đà Nẵng Trần Phước Sơn đã có buổi làm việc với Sở Xây dựng và các ngành liên quan.

Theo Sở Xây dựng Đà Nẵng, khu vực này có 3 gói thầu xử lý thoát nước để đấu nối hệ thống thoát nước thải, thu gom đưa về trạm xử lý nước thải. Hiện nay, công trình hệ thống thu gom nước thải riêng khu vực Mỹ An - Mỹ Khê đã hoàn thành công tác xây dựng và đấu nối nước thải. Tuy nhiên, hệ thống thu gom nước thải, công tác vận hành vẫn còn một số bất cập, cùng với một số nguyên nhân khác dẫn đến tình trạng nước thải xả ra biển qua cửa xả sau đợt mưa đầu.

Phó Chủ tịch Thường trực HĐND thành phố Đà Nẵng Trần Phước Sơn đề nghị các đơn vị chức năng liên quan tăng cường công tác kiểm tra việc đấu nối nước thải của các hộ dân, các cơ sở sản xuất, kinh doanh dịch vụ tại khu vực.

UBND thành phố và các cơ quan chức năng, các địa phương cần phối hợp với đơn vị liên quan bảo đảm công tác nạo vét lòng cống, hạn chế thấp nhất tình trạng rác thải bị ứ đọng; đồng thời, xây dựng phương án xử lý trong tình huống nước mưa dâng cao, hạn chế thấp nhất tình trạng nước thải chảy tràn ra biển…

Trong khi đó, tại Quảng Nam (cũ), tổng lưu lượng nước thải đô thị trên địa bàn được thu gom, xử lý chỉ 10,09% (theo báo cáo của Sở TN-MT). Hầu hết khu vực nông thôn chưa có hệ thống xử lý tập trung, nước thải xả thẳng ra ao hồ, sông suối và biển, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và sức khỏe.

Nước thải y tế là mối nguy tiềm ẩn khác (!?)

Theo báo cáo của UBND TP. Đà Nẵng, tại Đà Nẵng (cũ), tỷ lệ bệnh viện có hệ thống xử lý đạt chuẩn là 86,2%. Song kết quả quan trắc định kỳ cho thấy một số cơ sở như Bệnh viện Phổi, Trung tâm Y tế Ngũ Hành Sơn vẫn có mẫu vượt chuẩn, thậm chí phát hiện vi khuẩn E.coli.

Tại Quảng Nam (cũ) tỷ lệ này còn thấp hơn, chỉ 73,81%. Đáng chú ý, Bệnh viện Đa khoa Thái Bình Dương – Tam Kỳ từng bị phát hiện nước thải vượt chuẩn, Coliforms cao gấp 480 lần, Amoni vượt 3,35 lần. Coliforms là loại vi khuẩn nguy hiểm, có thể gây bệnh tiêu hóa, tiêu chảy, mất nước, thậm chí suy thận, tử vong. Nếu nước thải y tế không được xử lý triệt để, nguy cơ bùng phát dịch bệnh là rất lớn. Thách thức đặt ra là vừa phải nâng cấp hạ tầng, vừa giám sát chặt chẽ.

Theo khuyến cáo của một số chuyên gia về môi trường, TP. Đà Nẵng cần tách riêng hệ thống thoát nước mưa và nước thải, đầu tư thêm công trình xử lý, tránh tình trạng xả thẳng ra biển. Quảng Nam (cũ) cần tập trung đầu tư hệ thống thu gom nước thải tập trung tại đô thị, hỗ trợ vùng nông thôn xây dựng hạ tầng cơ bản. Ngoài ra, cần ứng dụng hệ thống quan trắc tự động, kết nối dữ liệu về cơ quan quản lý.

Đối với nước thải y tế, phải siết chặt quy định, buộc các cơ sở đầu tư công nghệ xử lý đạt chuẩn, đồng thời tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm vi phạm.

Theo Phó Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng Phan Thái Bình, công tác quản lý, chỉ đạo về quản lý chất thải y tế còn gặp khó khăn do phạm vi quản lý rộng và đa dạng các loại hình cơ sở y tế (đặc biệt là các phòng khám đa khoa y tế tư nhân). Do đó, thời gian tới, thành phố sẽ tập trung ưu tiên nguồn lực để đầu tư xây dựng trạm xử lý nước thải tập trung tại các đô thị quy hoạch loại 5 trở lên, tại các Khu công nghiệp, Cụm công nghiệp (đang hoạt động chưa đảm bảo điều kiện về môi trường); đầu tư mở rộng mạng lưới thu gom nước thải đô thị… để bảo đảm thu gom, xử lý nước thải phát sinh trong hoạt động sản xuất, dịch vụ và sinh hoạt của TP. Đà Nẵng mới.

Các chuyên gia về môi trường cũng cảnh báo, vấn đề nước thải sinh hoạt và y tế đang là “gót chân Achilles” trong lộ trình xây dựng thành phố môi trường. Nếu không được giải quyết tận gốc, mục tiêu phát triển bền vững sẽ bị đe dọa, và thương hiệu du lịch xanh của Đà Nẵng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

(Còn nữa)