Trường hợp nữ bệnh nhân (18 tuổi, Tây Nguyên) nhập khoa Cấp cứu, Bệnh viện Quân y 175 trong tình trạng tri giác trì trệ, rối loạn phát âm nặng, yếu nửa người trái không đi lại được.
Ngay sau đó, quy trình báo động đột quỵ (code stroke) lập tức được kích hoạt. Qua hàng loạt dữ liệu thu thập từ thăm khám lâm sàng và xét nghiệm cận lâm sàng, chẩn đoán xác định được thiết lập của người bệnh cho thấy: Đột quỵ nhồi máu não cấp vùng nhân bèo, bao trong phải giờ thứ 24 do tắc cấp tính động mạch não giữa phải bởi huyết khối xâm lấn từ túi phình động mạch não giữa phải.
TS.BS Tạ Vương Khoa, phó chủ nhiệm khoa Nội thần kinh, người tham gia ngay từ đầu trong ê-kíp chẩn đoán và điều trị cho biết, do đặc thù về hình thái giải phẫu và tính chất huyết động, huyết khối tự nhiên rất hay thành lập trong các túi phình động mạch não kích thước lớn (>15mm) và khổng lồ (>25mm) với khoảng 50-60% có huyết khối bán phần và 13-20% có huyết khối toàn phần.
Hầu hết huyết khối sẽ ổn định trong lòng túi phình và không gây hậu quả nhưng trong một số trường hợp, huyết khối phóng thích khỏi lòng túi phình đến tắc một động mạch não ở xa, hoặc phát triển lấp đầy lòng túi phình rồi xâm lấn làm tắc tại chỗ động mạch mang túi phình (động mạch mang) gây bệnh cảnh đột quỵ nhồi máu não.
Một điều may mắn là đột quỵ theo cơ chế thuyên tắc xa chỉ xảy ra ở 5-8% túi phình có huyết khối, còn theo cơ chế thuyên tắc tại chỗ thì rất hiếm gặp, chỉ một số ít ca được đề cập trong y văn.
Y văn thế giới cũng có báo cáo về một vài trường hợp đột quỵ nhồi máu não do túi phình khổng lồ chứa huyết khối chèn ép gây tắc động mạch mang. Đối với trường hợp bệnh nhân trên, kích thước túi phình là 23 x 18 mm, một túi phình rất lớn gần đạt tiêu chuẩn của một túi phình khổng lồ và cơ chế gây đột quỵ là thuyên tắc huyết khối tại chỗ.
“Đây là một ca lâm sàng rất hiếm gặp được Bệnh viện Quân y 175 tiếp nhận điều trị. Theo tìm hiểu của chúng tôi, y văn trong nước chưa có báo cáo nào về trường hợp tương tự”, bác sĩ Khoa cho hay.
Sau 10 ngày được điều trị và chăm sóc tích cực tại khoa Nội thần kinh, bệnh nhân hồi phục tốt các triệu chứng, được xuất viện vào thời điểm giáp Tết Nguyên đán trong tình trạng hoàn toàn tỉnh táo, phát âm gần như bình thường, sức cơ nửa người trái cải thiện rõ rệt, tự đi lại được.
TS.BS Tạ Vương Khoa lý giải, túi phình động mạch não có thể hiện diện ở mọi lứa tuổi, cả người lớn lẫn trẻ em. Khoảng 3% dân số thế giới có túi phình động mạch não.
Nhắc đến túi phình động mạch não, giới chuyên môn thường nghĩ ngay đến biến chứng vỡ túi phình gây xuất huyết khoang dưới nhện, một dạng đột quỵ rất nặng với bình quân cứ 3 người mắc bệnh sẽ có 1 người tử vong.
Không nhiều người biết rằng “quả bom nổ chậm” này còn là nguồn cơn của một dạng đột quỵ khác rất quen thuộc, chiếm đến 80-85% tất cả các dạng đột quỵ: đột quỵ nhồi máu não.
