Khai thác thông tin, nữ bệnh nhân N.T.H (38 tuổi, Quảng Ninh) bị rắn lục đuôi đỏ cắn tại khi đang dọn vườn. Trong khoảng 20h trước khi vào viện, vì được thầy lang gần nhà mách mẹo bằng cách băng chặt, nặn máu và rửa rượu trắng vào vết rắn cắn.
Tuy nhiên, vết thương ngày càng sưng, tím, khó vận động. Sau 1 ngày, cẳng chân có biểu hiện sưng đau nhiều, đi lại khó khăn. Vì vậy, người bệnh đã đến Bệnh viện Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí điều trị.
Thời điểm tiếp nhận, người bệnh hạn chế vận động vùng cẳng bàn chân phải, quanh vết cắn vùng cổ chân phải tím, vùng từ cổ chân đến bàn chân phải sưng nề, đau nhức. Kết quả xét nghiệm cho thấy có tình trạng: Rối loạn đông máu.
Tại đây, các bác sĩ đã tiến hành điều trị theo phác đồ chống độc đặc hiệu bằng huyết thanh kháng nọc rắn lục. Sau 3 ngày điều trị, người bệnh được truyền huyết thanh kháng nọc rắn lục, kết hợp với kháng viêm, giảm đau, kháng sinh dự phòng nhiễm trùng, truyền dịch. Hiện, sức khỏe người bệnh ổn định, kết quả xét nghiệm máu trở về chỉ số bình thường.
BS.CKI Hoàng Thăng Vân, Trưởng khoa Hồi sức tích cực Nội, Bệnh viện Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí cho biết, khi bị rắn độc cắn, người bệnh phải được sơ cứu đúng cách và cấp cứu kịp thời, nhằm hạn chế tối đa các nguy cơ ảnh hưởng tính mạng.
Bên cạnh đó, cần hạn chế vận động tránh làm tăng nhanh quá trình tác động của nọc đến các phần khác của cơ thể, đặc biệt không được chích rạch, nặn máu hay đắp các loại thuốc lá truyền miệng, chưa được khoa học kiểm chứng.
“Việc sử dụng huyết thanh kháng nọc để điều trị người bệnh bị rắn cắn là phương pháp điều trị đặc hiệu, mang lại hiệu quả cao, rút ngắn thời gian điều trị và giảm tỉ lệ tử vong”, bác sĩ Hoàng Thăng Vân thông tin.
Cách xử trí, sơ cứu khi bị rắn cắn
Khi bị rắn cắn, người bệnh rơi vào trạng thái hoảng loạn dẫn tới việc sơ cứu không đúng cách hoặc nghe theo các kinh nghiệm dân gian gây hoại tử tay chân, hôn mê, nhiễm trùng huyết. Chính vì vậy, TS.BS Hà Thị Bích Vân – Trưởng Khoa Cấp Cứu, Bệnh viện Đa khoa Phú Thọ gợi ý một số cách xử trí, sơ cứu đúng cách khi bị rắn cắn như sau:
- Người bệnh cần bình tĩnh, được trấn an
- Hạn chế sự di chuyển của người bệnh, nếu di chuyển cần có hỗ trợ
- Bất động chân, tay bị cắn bằng nẹp. Bởi, nọc độc xâm nhập vào trong cơ thể nhanh hơn nếu tăng vận động.
- Băng ép bất động với một số loại rắn hổ (rắn cạp nong, cạp nia, hổ mang,…), không băng ép khi rắn lục cắn vì có thể làm vết thương nặng thêm
- Dùng các băng chun giãn, băng vải hoặc tự tạo từ khăn, quần áo. Băng tương đối chặt nhưng không quá mức (còn sờ thấy động mạch đập). Bắt đầu băng từ ngón chân, tay đến hết toàn bộ chân, tay bị cắn. Dùng nẹp cứng (nẹp, miếng gỗ, que, miếng bìa cứng,…) cố định chân, tay bị cắn
- Cởi bỏ đồ trang sức ở chân, tay bị cắn (vì có thể gây chèn ép khi vùng đó bị sưng nề).
- Làm sạch vết thương bằng xà phòng hoặc nước muối sinh lý
- Nếu bệnh nhân khó thở thì hô hấp nhân tạo (hà hơi thổi ngạt hoặc bằng phương tiện y tế có tại chỗ như bóp bóng, máy thở xách tay,…). Nếu có dấu hiệu ngừng tuần hoàn thì tiến hành hồi sinh tổng hợp ngay tại chỗ và chờ nhân viên y tế đến
- Vận chuyển bệnh nhân bằng phương tiện đến bệnh viện đồng thời duy trì băng ép, bất động, để vùng bị cắn thấp hơn vị trí của tim, nếu ở chân, tay thì có thể để thõng tay hoặc chân.
Bác sĩ khuyến cáo, phương pháp điều trị rắn cắn hữu hiệu nhất là sử dụng huyết thanh kháng nọc rắn. Trong đó, thời điểm sử dụng tốt nhất vào 6h đầu. Nếu trễ sau 24 – 48 giờ, kết quả điều trị rất kém hoặc không hiệu quả.
Vì vậy, sau khi bị rắn cắn, bệnh nhân cần được xử trí và cấp cứu kịp thời để hạn chế tình trạng bị hoại tử tay chân, rối loạn đông máu, nhiễm trùng máu, thậm chí bị tử vong.
