Cuộc bỏ phiếu bầu Thủ tướng Thái Lan diễn ra như thế nào?

Điều gì đã xảy ra kể từ phán quyết của Tòa?

Sau khi Tòa án Tối cao bãi nhiệm Thủ tướng Paetongtarn của đảng cầm quyền Pheu Thai vào ngày 29/8, đảng Bhumjaithai, một đảng nhỏ hơn và rời khỏi liên minh hồi tháng 6 đã vận động hành lang để thành lập Chính phủ mới với việc lãnh đạo của đảng này, ông Anutin Charnvirakul, 58 tuổi, ra ứng cử chức Thủ tướng.
Đảng này đã có bước ngoặt quan trọng khi đạt được thỏa thuận với Đảng Nhân dân đối lập (PP), lực lượng lớn nhất trong Quốc hội, bằng cách hứa sẽ tổ chức bầu cử lập pháp trong vòng 4 tháng.

Sau khi liên minh với PP, ứng cử viên Anutin gần như nắm chắc 146 ghế của đảng này và 143 phiếu bầu nữa do PP cam kết, bảo đảm cho ông Anutin sẽ có đủ số phiếu để trở thành Thủ tướng.

Đảng cầm quyền phản ứng như thế nào?

Sự nổi lên của ứng cử viên Anutin trở thành một thách thức lớn đối với đảng Pheu Thai và nhà sáng lập tỷ phú kiêm nhà đàm phán chính trị lão luyện Thaksin Shinawatra, cha của bà Paetongtarn, người có khối chính trị dân túy đã giành chiến thắng trong liên tiếp 5-6 cuộc bầu cử vừa qua.

Nhưng kể từ đó, đảng này đã đang dần để mất quyền lực và không rõ liệu ông Thaksin có thuyết phục được các nhân vật chủ chốt trong giới bảo thủ Thái Lan để xoay chuyển tình thế hay không. Việc ông Thaksin đột ngột rời Thái Lan trên một chiếc máy bay riêng vào tối 4/9 để đến Dubai, nơi ông đã sống lưu vong nhiều năm, không cho thấy dường như ông đã lường trước kịch bản không khả quan với Pheu Thai.

Pheu Thai đã kiến ​​nghị Quốc vương Thái Lan phê chuẩn việc giải tán Quốc hội với hy vọng một cuộc tổng tuyển cử có thể giúp ngăn chặn đà chiến thắng của đảng đối lập cũng như giúp đảng này vực dậy uy tín. Nhưng đề xuất này đã bị Hoàng gia bác bỏ và kế hoạch bầu cử Thủ tướng tại Quốc hội vẫn diễn ra như dự kiến vào ngày 5/9.

Đảng Pheu Thai sau đó cho biết sẽ đưa ứng cử viên của mình là ông Chaikasem Nitisiri, 77 tuổi, cựu Bộ trưởng Tư pháp và Tổng chưởng lý, ra tranh cử. Quan trọng hơn, họ hứa rằng nếu ông Chaikasem thắng cử, đảng sẽ ngay lập tức triệu tập một cuộc bầu cử mới, giống như những gì PP đã yêu cầu.

Tuy nhiên, lãnh đạo đảng PP đã bác bỏ điều đó và cho biết họ sẽ tôn trọng thỏa thuận với đảng Bhumjaithai.

Cần bao nhiêu phiếu để trở thành Thủ tướng?

Một ứng cử viên cần sự ủng hộ của 50 nhà lập pháp trước khi Hạ viện có thể ra tranh cử; sau đó, cần có sự ủng hộ của hơn một nửa trong số 492 thành viên Hạ viện - tương đương 247 phiếu - để trở thành Thủ tướng.

Nếu ứng cử viên thất bại, Hạ viện phải triệu tập lại và quá trình này được lặp lại đối với bất kỳ ứng cử viên nào khác được đề cử, cho đến khi Thủ tướng được chọn.

Ai đang giành ưu thế?

Cho đến nay, mọi "thảm đỏ" dường như đang trải ra trước ứng cử viên Anutin của đảng Bhumjaithai. Nhưng ở một đất nước mà các cuộc giao dịch và mặc cả, đấu tranh quyền lực dai dẳng kéo dài hai thập kỷ cùng nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng, thì không có gì là chắc chắn.

Nếu cả hai ứng cử viên Chaikasem và Anutin đều không giành chiến thắng, thì bế tắc chính trị có thể xảy ra, dẫn đến một vòng xoáy mặc cả và xây liên minh mới, và có thể một con đường khác để đảng Pheu Thai của Thaksin tiếp tục nắm quyền.

Có ba ứng cử viên đủ điều kiện khác tham gia tranh cử là quyền Bộ trưởng Năng lượng Pirapan Salirathavibhaga, cựu Phó thủ tướng Jurin Laksanawisit và Prayut Chan-o-cha, một vị tướng đã lãnh đạo cuộc đảo chính năm 2014 chống lại Chính phủ của đảng Pheu Thai trước đây và giữ chức Thủ tướng trong 9 năm.

Ông Prayut, 71 tuổi, đã nghỉ hưu và hiện là cố vấn hoàng gia. Tuy nhiên, xét đến vị thế của ông trong quân đội và trong giới hoàng gia Thái Lan, ông có thể được đưa ra nếu phe bảo thủ coi ông là một nhân vật ổn định trong thời điểm khủng hoảng.

Không có bạn bè hay kẻ thù vĩnh viễn trong chính trường Thái Lan và không thể loại trừ khả năng đạt được thỏa thuận giữa Prayut và gia tộc Shinawatra.