Trên bình diện song phương, như nhận định của Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Tùng, một trong 3 kết quả nổi bật của chuyến thăm là đã góp phần mạnh mẽ vào việc củng cố tin cậy chính trị, làm sống động lại và tạo xung lực để Việt Nam cùng Armenia và Uzbekistan tiếp tục thắt chặt, tăng cường quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam với hai nước, hai dân tộc.

Trên bình diện đa phương, đây là chuyến công tác đầu tiên của Người đứng đầu Quốc hội Việt Nam trong năm 2025 và tham dự Đại hội đồng IPU-150. Điều này đã gửi đi thông điệp hết sức rõ ràng về sự ủng hộ mạnh mẽ của Việt Nam đối với chủ nghĩa đa phương nói chung, hợp tác đa phương nghị viện và vai trò của IPU nói riêng. Điều này càng có ý nghĩa hơn trong bối cảnh quốc tế hiện đang có những bất ổn, thách thức như cạnh tranh nước lớn, xung đột, chủ nghĩa bảo hộ gia tăng, suy giảm cam kết chính trị, nguồn lực cho các mục tiêu đa phương, nhất là cho thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc và trợ giúp cho các nước đang phát triển.

“Việt Nam luôn trong trái tim”

Việt Nam với Armenia và Uzbekistan tuy cách xa nhau về địa lý, nhưng khoảng cách về mặt không gian đó không những không phải là rào cản làm phai nhạt quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác tốt đẹp vốn có, mà còn ngày càng tăng dày và thắt chặt hơn bao giờ hết. Ngược dòng thời gian, có thể thấy, Việt Nam với Armenia và Uzbekistan luôn có sự đồng cảm và gắn bó bởi lịch sử hào hùng, nền văn hóa lâu đời và ý chí kiên cường vươn lên của hai dân tộc, hai đất nước. Đặc biệt, hai dân tộc, hai đất nước đều đang duy trì mối quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp, vững chắc, tôn trọng lẫn nhau, tin cậy chính trị và mong muốn hợp tác cùng phát triển vì hòa bình, thịnh vượng chung.

Trên nền tảng quan hệ tốt đẹp đó, lãnh đạo cấp cao hai nước đều dành cho Chủ tịch Quốc hội và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam sự đón tiếp rất nồng hậu, trọng thị. Đồng thời đánh giá cao ý nghĩa lịch sử là chuyến thăm đầu tiên của Người đứng đầu cơ quan lập pháp Việt Nam, cũng là chuyến thăm cấp cao nhất của Lãnh đạo Việt Nam đến hai nước kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 1992.

Đưa tin về cuộc gặp riêng với Chủ tịch Quốc hội ta trước khi hai bên tiến hành hội đàm, Trang thông tin của Quốc hội Armenia (parliament.am) cho biết, Chủ tịch Quốc hội Alen Simonyan bày tỏ xúc động vì lãnh đạo Quốc hội Việt Nam đã “nhận lời mời đến thăm đất nước Armenia với thành phần đoàn đại biểu cấp cao như vậy”, cho thấy thịnh tình của Quốc hội Việt Nam.

Khẳng định, nhân dân Armenia và cá nhân hết sức ngưỡng mộ Chủ tịch Hồ Chí Minh, Tổng thống Armenia Vahagn Khachaturyan bày tỏ sự coi trọng đối với Việt Nam - một dân tộc anh hùng trong đấu tranh và giải phóng dân tộc, là hình mẫu về phát triển kinh tế - xã hội đối với nhiều nước, trong đó có Armenia. Tổng thống Armenia cũng nhắc lại những ấn tượng tốt đẹp trước đây trong gặp gỡ, tiếp xúc với nhiều người Việt Nam sống và học tập tại quốc gia Tây Á này.

Chia sẻ sự ngưỡng mộ và ấn tượng tốt đẹp về vẻ đẹp, sự phát triển năng động và bền vững của Việt Nam cũng như những tình cảm ấm áp từ cuộc gặp gỡ cựu sinh viên Việt Nam từng sống và học tập ở Armenia trong chuyến thăm chính thức Việt Nam vào năm 2019, Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan xúc động nói rằng: “Việt Nam luôn trong trái tim” và đối với Armenia, “Việt Nam luôn là một đối tác quan trọng tại khu vực Đông Nam Á”.

Bày tỏ ấn tượng trước những thành tựu to lớn về phát triển kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội và hội nhập quốc tế mà Việt Nam đã đạt được sau gần 40 năm thực hiện thành công công cuộc Đổi mới, Tổng thống Uzbekistan Shavkat Mirziyoyev đánh giá, Việt Nam là “một điển hình vươn lên của một quốc gia tầm trung mà Uzbekistan muốn học hỏi kinh nghiệm”.

Đánh giá, Việt Nam là một nước phát triển năng động nhất ở châu Á, là người bạn thân thiết của Uzbekistan với tình hữu nghị truyền thống được thử thách qua thời gian, Chủ tịch Thượng viện Uzbekistan Tanzila Narbaeva nhắc lại những kỷ niệm thời tuổi trẻ đã được gặp gỡ với nhiều du học sinh Việt Nam ở Tashkent, đồng thời khẳng định Uzbekistan rất coi trọng quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt tốt đẹp với Việt Nam và coi Việt Nam là đối tác quan trọng chủ chốt của Uzbekistan tại khu vực Đông Nam Á.

Với tình cảm chân thành, cởi mở, tin cậy và mong muốn đưa quan hệ song phương đi vào thực chất và hiệu quả hơn nữa, tại các cuộc hội đàm, hội kiến, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Lãnh đạo cấp cao của hai nước nhất trí cho rằng, cần phát huy những giá trị tốt đẹp của lịch sử quan hệ với hai nước, tiếp tục làm sâu sắc quan hệ hợp tác Việt Nam - Armenia, Việt Nam - Uzbekistan một cách toàn diện trên tất cả các lĩnh vực và các kênh, trong đó có kênh Đảng, Nhà nước, Quốc hội và giao lưu Nhân dân.

Cùng với đó, cần tăng cường trao đổi đoàn các cấp, nhất là cấp cao của Đảng, Nhà nước, Chính phủ và của Quốc hội, trao đổi hợp tác và kinh nghiệm giữa các Ủy ban chuyên môn, Nhóm nghị sỹ hữu nghị, Nhóm nghị sỹ trẻ, Nhóm nữ nghị sỹ Quốc hội; phát huy vai trò giám sát và đôn đốc thực hiện các Thỏa thuận hợp tác mà Chính phủ hai bên đã ký kết đặc biệt là các hiệp định giúp thúc đẩy hợp tác kinh tế - thương mại, nhân văn…; tiếp tục ủng hộ lẫn nhau mở rộng hợp tác với Nghị viện các nước tại khu vực.

Một trong những kết quả cụ thể của chuyến thăm, đó là việc Quốc hội Việt Nam lần đầu tiên ký Thỏa thuận hợp tác với Quốc hội Armenia và Thượng viện Uzbekistan, nhằm tạo khuôn khổ pháp lý cho việc tăng cường hơn nữa quan hệ giữa hai cơ quan lập pháp trong thời gian tới. Đánh giá cao kết quả hội đàm với Chủ tịch Thượng viện Uzbekistan và việc ký Thỏa thuận hợp tác với Thượng viện Uzbekistan, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Chủ tịch Viện Lập pháp (Hạ viện) Quốc hội Uzbekistan Nuriddin Ismoilov khẳng định mong muốn tăng cường quan hệ giữa Quốc hội Việt Nam và hai viện của Uzbekistan, đồng thời sớm ký kết thỏa thuận hợp tác với Hạ viện Uzbekistan; phát huy vai trò giám sát và đôn đốc thực hiện các Thỏa thuận hợp tác đã ký kết.

Thúc đẩy khai thác mạnh mẽ tiềm năng, dư địa hợp tác với quy mô lớn hơn

Chuyến thăm không chỉ là dịp để củng cố nền tảng quan hệ chính trị vững chắc, mà còn là cơ hội để Việt Nam với Armenia và Uzbekistan thúc đẩy quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư, mang lại lợi ích cho nhân dân mỗi nước. Kết quả này được thể hiện sinh động ngay tại hai cuộc tọa đàm doanh nghiệp giữa Việt Nam với Armenia và Uzbekistan do Bộ Tài chính phối hợp với các cơ quan của phía bạn tổ chức nhân chuyến thăm.

Trong những năm gần đây, kim ngạch thương mại giữa Việt Nam với Armenia và Uzbekistan đều có tốc độ tăng trưởng ngày càng nhanh. Đơn cử, với Uzbekistan, quan hệ kinh tế, thương mại của hai nước đang phát triển tích cực, từ năm 2021 đến nay, tăng trưởng khoảng 25% mỗi năm. Việt Nam hiện đã có 5 dự án đầu tư với tổng vốn đầu tư hơn 4,4 triệu USD tại quốc gia Trung Á này.

Những kết quả hợp tác song phương nêu trên đều rất đáng khích lệ, song như nhận định thẳng thắn của Lãnh đạo cấp cao hai nước, là vẫn chưa thực sự tương xứng với tiềm năng, dư địa và mối quan hệ, tình cảm hữu nghị đặc biệt giữa hai nước, hai dân tộc.

Do đó, hai bên đều nhất trí, cần thúc đẩy và khai thác mạnh mẽ với quy mô lớn hơn nữa trong thời gian tới. Điều này không chỉ góp phần tăng kim ngạch thương mại song phương mà còn có thể đóng góp cho cả khu vực và chuỗi cung ứng toàn cầu. Đồng thời, tăng cường kết nối giao thông, đẩy mạnh vận tải đa phương thức để đưa hàng hóa đến với thị trường của nhau và các nước khu vực. Trong đó, các bên nhấn mạnh việc kết nối đường sắt từ Việt Nam đến Trung Á, Kavkaz và xa hơn theo các hành lang Đông - Tây và Bắc - Nam.

Để thúc đẩy quan hệ hợp tác về kinh tế, thương mại và đầu tư, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Lãnh đạo cấp cao của phía bạn đều nhất trí cho rằng, Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan hai nước sẽ phối hợp, tạo khuôn khổ pháp lý và các điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp hai nước trực tiếp kết nối, tìm cơ hội hợp tác, đầu tư; tăng cường trao đổi thông tin về chính sách, thị trường; nghiên cứu, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp hai nước khi đầu tư vào thị trường của nhau. Bên cạnh việc mở rộng hợp tác thương mại, đầu tư, chú trọng các lĩnh vực, như công nghiệp nhẹ, công nghiệp thực phẩm, chế biến nông sản, sản xuất vật liệu xây dựng hiện đại sử dụng các nguyên liệu của Armenia; thúc đẩy hợp tác trên nhiều lĩnh vực mới như kết nối hàng không, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi xanh… Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh: Việt Nam sẵn sàng áp dụng các công nghệ tiên tiến của mình trong triển khai các dự án trong lĩnh vực công nghệ - viễn thông, ứng dụng giải pháp công nghệ trong lĩnh vực công nghiệp, dự án phát triển công nghiệp du lịch…

Hợp tác kinh tế không chỉ là câu chuyện của lợi ích kinh doanh, mà còn là sợi dây gắn kết nhân dân hai nước, làm sâu sắc thêm tình hữu nghị Việt Nam - Armenia, Việt Nam - Uzbekistan. Khẳng định quan điểm này tại các cuộc Tọa đàm doanh nghiệp tại hai nước, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tin tưởng rằng, với sự đồng hành của Quốc hội, Chính phủ và sự năng động của cộng đồng doanh nghiệp, Việt Nam - Armenia và Việt Nam - Uzbekistan sẽ cùng nhau biến tiềm năng thành những kết quả thực chất, mang lại lợi ích cho cả hai dân tộc.

Thông qua hai cuộc tọa đàm doanh nghiệp, trên cơ sở những gợi mở, định hướng chỉ đạo cụ thể với tầm nhìn dài hạn của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cùng mong mong muốn thúc đẩy quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư với Việt Nam của Lãnh đạo Quốc hội, Chính phủ phía bạn, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương tin tưởng và kỳ vọng, sau chuyến thăm và tọa đàm lần này, doanh nghiệp hai bên sẽ gặp gỡ trực tiếp, trao đổi, thảo luận, tiến tới có thể thống nhất các kế hoạch hoặc thỏa thuận hợp tác về thương mại, đầu tư để triển khai tại mỗi nước, góp phần thúc đẩy hơn nữa quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác hiệu quả giữa hai nước.

Với những dấu ấn nổi bật nêu trên, có cơ sở để khẳng định rằng, chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã thành công một cách toàn diện, tạo xung lực mạnh mẽ và điều kiện thuận lợi để thúc đẩy quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam với Armenia và Uzbekistan.

Tổng Thư ký IPU Martin Chungong: Thể hiện cam kết mạnh mẽ của Lãnh đạo Việt Nam trong thực hiện mục tiêu phát triển, bảo đảm công bằng xã hội cho nhân dân

Tôi có mặt tại hội trường khi Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Trần Thanh Mẫn phát biểu trước Phiên toàn thể cấp cao của Đại hội đồng IPU-150. Tôi đã trực tiếp chúc mừng Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, bởi bài phát biểu rất rõ ràng và sâu sắc tại Phiên toàn thể cấp cao, phù hợp với chủ đề Đại hội đồng IPU năm nay, thể hiện cam kết mạnh mẽ của Lãnh đạo Việt Nam trong thực hiện mục tiêu phát triển và bảo đảm công bằng xã hội cho nhân dân.

Tôi đặc biệt ấn tượng khi Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã đưa ra những ví dụ cụ thể về các chính sách của Việt Nam nhằm cải thiện đời sống người dân. Đó chính là tinh thần cốt lõi của hoạt động Quốc hội/Nghị viện - cơ quan đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân, có trách nhiệm hiện thực hóa các kỳ vọng của người dân.

Tiếp đó, trong cuộc gặp song phương bên lề Đại hội đồng IPU-150, tôi đã chúc mừng Chủ tịch Quốc hội và Việt Nam về những tiến bộ đáng ghi nhận trong việc triển khai thực hiện các Mục tiêu Phát triển bền vững (SDGs). Đồng thời, nhắc lại Tuyên bố Hà Nội lịch sử năm 2015 - văn kiện quan trọng được thông qua khi Việt Nam đăng cai tổ chức Đại hội đồng IPU - 132, giúp IPU trở thành tổ chức quốc tế đầu tiên đề cập đến các SDGs, nhằm thúc đẩy cộng đồng các nghị viện trên toàn cầu biến lời nói thành hành động cụ thể trong thực hiện các SDGs.

Tôi nhận thấy Việt Nam đang đi trước nhiều quốc gia trong tiến trình này. Đặc biệt, tỷ lệ nữ đại biểu Quốc hội tại Việt Nam cao vượt mức trung bình của toàn cầu - điều mà IPU đặc biệt quan tâm. Tôi cũng ghi nhận xu hướng trẻ hóa đội ngũ đại biểu Quốc hội của các bạn cho thấy sức sống và năng lực đổi mới trong hoạt động nghị trường.

Quốc hội Việt Nam là thành viên tích cực, thường xuyên tham gia đầy đủ và có đóng góp thiết thực trong các hoạt động thảo luận, chiến lược của IPU; đã đăng cai tổ chức nhiều sự kiện quốc tế quan trọng của IPU tại Hà Nội và Đà Nẵng. Tôi vẫn còn nhớ rõ Hội nghị Nghị sĩ trẻ toàn cầu lần thứ 9 được tổ chức tại Việt Nam năm 2023 với dấu ấn thông qua tuyên bố mạnh mẽ về chuyển đổi số.

Nhân dịp này, tôi xin chúc mừng Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Quốc hội Việt Nam về những bước tiến vững chắc trong công cuộc chuyển đổi số đối với các quy trình, hoạt động của nghị viện. IPU mong muốn học hỏi kinh nghiệm từ Việt Nam và sẵn sàng hỗ trợ Quốc hội Việt Nam trong việc nâng cao hiệu quả, chất lượng các hoạt động nghị trường.

Nguyễn Vũ lược ghi