Chuyên cơ chở Bác Hồ: Di sản sống động truyền cảm hứng cho thế hệ phi công trẻ Vietnam Airlines hiện nay

Tại phân khu “Khát vọng bầu trời” của Vietnam Airlines trong Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm hành trình Độc lập – Tự do – Hạnh phúc”, nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám (19/8/1945 – 19/8/2025) và Quốc khánh 2/9, khách tham quan được dịp chiêm ngưỡng những hiện vật đặc biệt gắn liền với lịch sử ngành hàng không Việt Nam. Khu trưng bày rộng tới 1.500 m² được tái hiện như một hành trình bay thực sự, từ thủ tục check-in, kiểm tra an ninh, lên tàu bay đến nhà ga, đồng thời giới thiệu những công nghệ hàng không hiện đại nhất hiện nay.

Trong không gian ấy, nổi bật hơn cả là chiếc máy bay IL-14 mang số hiệu VN-C482 hiện vật lịch sử đặc biệt, gợi nhớ một giai đoạn hào hùng trong hành trình hình thành và phát triển của hàng không dân dụng Việt Nam. Đây chính là chuyên cơ từng nhiều lần chở Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các lãnh đạo Đảng, Nhà nước đi công tác trong và ngoài nước, giữa những năm tháng kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Theo cơ phó Phạm Sơn Hải, Đội bay 787 Vietnam Airlines, IL-14 VN-C482 do Chính phủ Liên Xô sản xuất và viện trợ cho Việt Nam năm 1957, chính thức khai thác từ 1958. Không chỉ là chiếc IL-14 đầu tiên của Trung đoàn Không quân vận tải 919, tiền thân của Đoàn bay 919, nay trực thuộc Vietnam Airlines, VN-C482 còn được Liên Xô tặng riêng cho Chủ tịch Hồ Chí Minh, phục vụ những chuyến bay chuyên cơ đặc biệt.

IL-14 có chiều dài 22,31 m, sải cánh 31,7 m, sử dụng hai động cơ tuabin cánh quạt, tốc độ tối đa 415 km/giờ, trần bay 6.500 m, tầm bay 1.700 km, chở được từ 26 đến 36 hành khách. Điểm đáng chú ý, dòng máy bay này không có radar hay thiết bị hỗ trợ hạ cánh, việc điều khiển hoàn toàn phụ thuộc vào kỹ năng và bản lĩnh phi công. Chính trong điều kiện khắc nghiệt ấy, đội bay IL-14 thuộc Trung đoàn 919 đã chứng minh năng lực xuất sắc, lòng quả cảm và sự kiên định trong những năm tháng chiến tranh khốc liệt.

Không chỉ đặc biệt ở vai trò lịch sử, VN-C482 còn gây ấn tượng bởi thiết kế nội thất phục vụ chuyên cơ. Máy bay được trang bị một giường rộng 1,2 m, bàn làm việc cùng hai ghế ngồi, phía sau có thêm bốn ghế phụ; đuôi máy bay bố trí bồn rửa mặt và khu vệ sinh; sàn trải thảm tạo không gian tiện nghi cho những chuyến công tác xa của lãnh đạo Đảng, Nhà nước.

Sau ngày đất nước thống nhất, Đoàn bay 919 tiếp tục khai thác IL-14 phục vụ công cuộc tái thiết và thực hiện nhiều nhiệm vụ quốc phòng cho đến năm 1981, khi đội bay hoàn thành sứ mệnh lịch sử. Từ đó, VN-C482 trở thành chứng tích sống động, biểu tượng cho tinh thần độc lập, tự lực, tự cường của hàng không Việt Nam.

Phi công Hải cho biết, đây là dòng máy bay rất đơn sơ, nhưng Đoàn bay 919 đã tối ưu hóa khả năng sử dụng một cách tài tình để phục vụ cho chiến tranh. Sau khi đất nước thống nhất, đây cũng là một trong những chiếc máy bay đầu tiên được Vietnam Airlines khai thác. Dù giản dị, nhưng nó chính là tiền đề để Vietnam Airlines và Đoàn bay 919 hoàn thiện quy trình khai thác, đón nhận những dòng máy bay hiện đại hơn sau này, mở ra bước bản lề lịch sử cho sự phát triển vững mạnh của hãng hàng không quốc gia.

“Bài học mà tôi nhận được từ lịch sử chính là ngày nay chúng ta có rất nhiều công cụ, thiết bị hiện đại, thông tin thông suốt, an toàn vượt trội. Nhưng điều quan trọng là luôn giữ bản lĩnh, tinh thần cầu toàn, học hỏi từ thế hệ cha ông. Khi tối ưu hóa được công cụ mình đang có, việc vận hành và khai thác những dòng máy bay hiện đại sẽ hiệu quả và vững vàng hơn rất nhiều,” phi công Hải chia sẻ.

Chiếc IL-14 số hiệu VN-C482 vì thế không chỉ là một hiện vật trưng bày trong triển lãm. Nó còn là di sản, biểu tượng của một giai đoạn lịch sử vẻ vang, nhắc nhớ thế hệ hôm nay và mai sau về bản lĩnh kiên cường, khát vọng vươn cao của hàng không Việt Nam trên bầu trời Tổ quốc.

Tại triển lãm, chiếc IL-14 trở thành điểm đến thu hút đông đảo khách tham quan. Nhiều người háo hức được tận mắt nhìn thấy khoang lái giản dị nhưng gắn liền với những chuyến bay lịch sử, có người còn nán lại thật lâu để lắng nghe câu chuyện về hành trình của máy bay trong những năm tháng chiến tranh. Sự tò mò và thích thú của du khách khiến không gian trưng bày trở nên sống động, như một chuyến hành trình ngược dòng thời gian.