Chính trường Thái Lan biến động từng giờ: Vừa ấn định bầu Thủ tướng lại chuẩn bị giải tán Hạ viện

Nỗi lo ngại của đảng cầm quyền

Đảng Pheu Thai cầm quyền đã quyết định chuyển sang phương án giải tán Hạ viện, tiến hành bầu cử sớm sau khi Đảng Nhân Dân (PP) đối lập bất ngờ ủng hộ ứng cử viên của đảng Bhumjaithai, một đảng từng thuộc liên minh cầm quyền, song đã rời khỏi liên minh hồi tháng 6 vừa qua do bất đồng với đảng Pheu Thai vì nhiều vấn đề.

Phát biểu về quyết định giải tán Hạ viện, Thủ tướng tạm quyền Phumtham Wechayachai cho rằng, việc Đảng Nhân Dân (PP) đối lập ủng hộ Đảng Bhumjaithai mà không tham gia chính phủ tiếp theo cho thấy PP sẽ đóng vai trò vừa của Chính phủ vừa của phe đối lập. Điều này sẽ chỉ làm trầm trọng thêm các vấn đề kinh tế quốc gia. "Vì vậy, quyền lực nên được trao trả cho nhân dân" - ông Phumtham nhấn mạnh.

Ông Sorawong Thienthong, Tổng Thư ký của Đảng Pheu Thai đang lãnh đạo Chính phủ tạm quyền cũng cho rằng, Hạ viện nên giải tán ngay lập tức vì Đảng Bhumjaithai sẽ chỉ lãnh đạo một Chính phủ thiểu số thiếu ổn định với khoảng 130 phiếu ủng hộ. Ông Sorawong bác bỏ chỉ trích rằng động thái giải tán Hạ viện hoàn toàn mang tính chính trị trong lúc chỉ ra rằng PP cũng muốn kịch bản này diễn ra sớm.

Ngoài ra, Tổng Thư ký Đảng Pheu Thái khẳng định, quyền Thủ tướng có quyền giải tán Hạ viện. Tuy nhiên, có nhiều ý kiến ​​trái chiều giữa các chuyên gia luật ở Thái Lan về việc liệu chính quyền lâm thời có thẩm quyền giải thể nhà nước hay không. Và bản thân quyết định này cũng không được Hội đồng Nhà nước, cơ quan cố vấn pháp lý của chính phủ, ủng hộ.

Phe đối lập thành lập liên minh

Quyết định này được đưa ra sau khi Đảng Nhân dân (PP) đối lập, nắm giữ gần một phần ba số ghế tại Hạ viện, tuyên bố sẽ ủng hộ nhà lãnh đạo của Đảng Bhumjaithai, ông Anutin Charnvirakul làm thủ tướng mới. Theo tờ Bangkok Post, hai bên đã ký thỏa thuận hôm 3/9 và tuyên bố sẽ thành lập chính phủ liên minh thiểu số sớm nhất có thể.

Ông Anutin, 58 tuổi, cựu Bộ trưởng Y tế và là chuyên gia chống Covid-19, người đã vận động thành công để hợp pháp hóa cần sa ở Thái Lan, cho biết ông sẽ lãnh đạo một chính phủ thiểu số chỉ nắm quyền trong 4 tháng cho đến khi một cuộc bầu cử mới được triệu tập. Ngoài ra, nếu cần phải trưng cầu ý dân về hiến pháp mới, cuộc trưng cầu này phải được tổ chức trước hoặc cùng lúc với tổng tuyển cử. Nếu không cần trưng cầu dân ý, nội các mới, PP và Bhumjaithai sẽ nhanh chóng sửa đổi hiến pháp hiện hành để thành lập một hội đồng soạn thảo hiến pháp dân cử trong nhiệm kỳ hiện tại của Hạ viện. Đây cũng là điều kiện then chốt mà đảng PP đưa ra để ủng hộ vị trí thủ tướng của ông.

Ông cho biết, liên minh của ông bao gồm 7 đảng và nhóm chiếm 146 ghế trong Hạ viện. Nhân tố quyết định sẽ là Đảng PP vô cùng nổi tiếng. Đảng tiền thân của đảng này đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2023.

Đáng chú ý, Đảng PP cam kết sẽ không tham gia Chính phủ của Anutin mà vẫn ở vị trí đối lập nhưng đảm bảo sự ủng hộ của 143 nhà lập pháp của đảng này đối với vị trí ứng cử viên thủ tướng. Điều này sẽ giúp ông Anutin vượt qua ngưỡng cần thiết là 247 phiếu bầu, tương đương một nửa số phiếu của Hạ viện - để trở thành Thủ tướng.

Lãnh đạo Đảng PP Natthaphong Ruengpanyawut cho biết, cuộc bỏ phiếu của Hạ viện nhằm bầu Thủ tướng mới có thể diễn ra vào 5/9.

Liên minh của ông Anutin sẽ gửi thư cho chủ tịch Hạ viện đề nghị sớm đưa việc bỏ phiếu bầu chọn thủ tướng vào chương trình nghị sự, cuộc bỏ phiếu của Hạ viện nhằm bầu thủ tướng mới có thể diễn ra vào 5/9.

Các đảng phái chính trị chủ chốt đang cạnh tranh để thành lập chính phủ mới sau khi Tòa án Hiến pháp phế truất bà Paetongtarn Shinawatra khỏi cương vị Thủ tướng hôm 29/8.

Nếu Quốc vương phê chuẩn việc giải tán Hạ viện thì một cuộc tổng tuyển cử phải được tổ chức trong vòng từ 45 đến 60 ngày sau đó. Giới phân tích nhận định một cuộc bầu cử có thể là giải pháp tốt nhất bởi vì hiện nay gần như không thể thành lập một Chính phủ bình thường.