Kịp thời ban hành kế hoạch, văn bản quy định chi tiết triển khai thi hành các luật, nghị quyết của Quốc hội

Nhất là, Luật Đất đai số 31/2024/QH15 đã sửa đổi, bổ sung 30 nội dung, vấn đề được Chính phủ xác định là có bất cập, vướng mắc theo Báo cáo số 587/BC-CP ngày 20.10.2023 của Chính phủ (và cũng được các cơ quan của Quốc hội cơ bản thống nhất), bảo đảm thống nhất giữa Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Nhà ở và quy định pháp luật khác có liên quan.

Luật Kinh doanh bất động sản số 29/2023/QH15 đã sửa đổi, bổ sung 1 nội dung có mâu thuẫn, chồng chéo, 6 nội dung bất cập, vướng mắc theo Báo cáo số 587/BC-CP ngày 20.10.2023 của Chính phủ, bảo đảm thống nhất với Bộ luật Dân sự, Luật Nhà ở, Luật Đầu tư, Luật Đất đai.

Cùng với đó, các luật đã được Quốc hội thông qua đã kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng về xây dựng và hoàn thiện thể chế, tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc, rào cản, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân, doanh nghiệp, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp, tăng cường cải cách hành chính, nhất là thủ tục hành chính, bảo đảm tính công khai, minh bạch, không phân biệt, đối xử giữa người Việt Nam ở trong nước và người Việt Nam ở nước ngoài, giữa các doanh nghiệp của các thành phần kinh tế, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước. Điều này đã thể hiện rất cụ thể trong nhiều quy định của Luật Đất đai số 31/2024/QH15, Luật Nhà ở số 27/2023/QH15, Luật Căn cước số 26/2023/QH15 và các luật khác.

Các luật đã được Quốc hội thông qua đã bổ sung, hoàn thiện các quy định về quản lý nhà nước, trong đó làm rõ hơn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan quản lý nhà nước trên các lĩnh vực, bảo đảm sự quản lý tập trung thống nhất của trung ương; đồng thời thực hiện phân cấp, phân quyền mạnh mẽ nhưng gắn với đề cao trách nhiệm của cơ quan chủ trì cũng như có các cơ chế phù hợp giữa các cơ quan chuyên môn để phối hợp và kiểm soát, giám sát cụ thể nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, xây dựng cơ sở dữ liệu đáp ứng yêu cầu quản lý tổng hợp thống nhất, kết nối, chia sẻ.

Các luật đã được Quốc hội thông qua đáp ứng kịp thời các vấn đề thực tiễn đặt ra, bảo đảm nguyên tắc thị trường định hướng XHCN, bổ sung các quy định để nội luật hóa các điều ước quốc tế, bảo đảm phù hợp với chuẩn mực và thông lệ quốc tế trong các hoạt động có liên quan, đáp ứng yêu cầu chủ động và tích cực hội nhập quốc tế theo đúng chủ trương của Đảng.

Các luật và nghị quyết vừa được Quốc hội thông qua được dư luận xã hội đánh giá cao, trong đó có nhiều ý kiến của chuyên gia, các doanh nghiệp và tầng lớp Nhân dân đánh giá cao cả quá trình, cách thức hoàn chỉnh dự thảo, thời điểm trình Quốc hội xem xét, biểu quyết thông qua. Các nội dung của các luật bước đầu nhận được sự đồng thuận cao của xã hội, nhất là đối với những vấn đề trọng tâm, những quy định mới. Đồng thời, dư luận xã hội cũng kỳ vọng các quy định này sẽ được các cơ quan triển khai đồng bộ, kịp thời, hiệu quả. Điều rất quan trọng tiếp theo là việc tổ chức triển khai cần phải được tiến hành rất khẩn trương, đồng bộ, toàn diện nhưng có trọng tâm, trọng điểm, tập trung đưa các quy định mới của luật đi vào cuộc sống và phát huy tác dụng trong cuộc sống.

Từ thực tiễn đó, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ: UBTVQH đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành, cơ quan liên quan, bên cạnh tiến hành toàn diện, đồng bộ các nhiệm vụ, công việc để triển khai các luật, nghị quyết, cần dành sự quan tâm phù hợp đến các vấn đề trọng tâm, những quy định mới, những quy định có hiệu lực trước trong các luật và nghị quyết, kể cả trong công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật; ban hành văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành; tổ chức thực hiện; kiện toàn, nâng cao chất lượng đội ngũ lãnh đạo, quản lý, cán bộ chuyên môn đáp ứng yêu cầu mới của các luật, nghị quyết.

Khẩn trương tổ chức thực hiện các nội dung quy định trong luật, nghị quyết theo thẩm quyền

Trong Báo cáo của UBTVQH cũng nêu rõ các yêu cầu, nhiệm vụ chủ yếu của các cơ quan triển khai các luật, nghị quyết. 

Cụ thể, về công tác tổ chức thi hành, đối với Quốc hội, UBTVQH, các cơ quan của Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết: Quốc hội, UBTVQH sẽ khẩn trương tổ chức thực hiện các nội dung quy định trong luật, nghị quyết theo thẩm quyền; đồng thời, căn cứ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình, kịp thời xử lý những vấn đề phát sinh (nếu có) trong quá trình thi hành luật, nghị quyết; xem xét ban hành mới, sửa đổi, bổ sung luật, nghị quyết trong trường hợp cần thiết theo đề nghị của Chính phủ, các cơ quan, tổ chức liên quan, của đại biểu Quốc hội để đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

UBTVQH ban hành văn bản hoặc cho ý kiến đối với các văn bản của Chính phủ quy định nội dung luật, nghị quyết giao trong trường hợp luật, nghị quyết quy định phải xin ý kiến UBTVQH trước khi ban hành; phân công cơ quan của Quốc hội, theo phạm vi, lĩnh vực phụ trách, tổ chức xem xét, cho ý kiến, thẩm tra kỹ lưỡng đối với các báo cáo của Chính phủ, các cơ quan về việc thực hiện các yêu cầu trong luật, nghị quyết của Quốc hội, trường hợp cần thiết, UBTVQH cho ý kiến tại các phiên họp và trình Quốc hội thảo luận.

UBTVQH tiếp tục chỉ đạo các cơ quan của Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội, cơ quan thuộc UBTVQH chủ động rà soát các yêu cầu, nhiệm vụ mà luật, nghị quyết của Quốc hội giao để đôn đốc, giám sát các cơ quan thực hiện.

Chú ý xây dựng kế hoạch, lộ trình ban hành văn bản quy định chi tiết các điều, khoản được giao trong luật

Đối với Chính phủ, các cơ quan thuộc Chính phủ, về yêu cầu, nhiệm vụ chung, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, kịp thời ban hành kế hoạch triển khai thi hành luật, nghị quyết, trong đó cần chú ý đến việc xây dựng kế hoạch, lộ trình ban hành văn bản quy định chi tiết các điều, khoản được giao trong luật (hiện nay một số luật Chính phủ đã có kế hoạch, một số luật vẫn đang trong quá trình xây dựng kế hoạch thực hiện); bố trí nguồn lực, chuẩn bị các điều kiện bảo đảm, tiếp tục ban hành và triển khai kế hoạch cụ thể để sớm đưa chính sách, quy định trong các luật, nghị quyết của Quốc hội vào cuộc sống, nhất là các chính sách, quy định mới, đặc thù, các chính sách, quy định có hiệu lực sớm hơn so với hiệu lực chung của luật.

Khẩn trương xây dựng và ban hành theo thẩm quyền các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành đối với gần 400 nội dung được giao trong luật, nghị quyết của Quốc hội; bảo đảm tính khả thi, nhất quán, đồng bộ với các văn bản pháp luật có liên quan, không để chồng chéo, phát sinh vướng mắc, điểm nghẽn trong tổ chức thực hiện. Lưu ý việc tổ chức triển khai và quy định chi tiết, hướng dẫn việc triển khai đối với các nội dung có quy định chuyển tiếp nhằm tạo cơ sở cho các cơ quan thực hiện thông suốt, thống nhất, tránh tạo khoảng trống pháp lý, Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Đồng thời, tập trung đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, kiện toàn bộ máy quản lý nhà nước, thực hiện phân cấp, phân quyền theo đúng quy định; chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cả về nguồn nhân lực, điều kiện bảo đảm..., đồng thời, tăng cường trách nhiệm, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu và có giải pháp quyết liệt để thực hiệu hiệu quả các nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp, các yêu cầu, nhiệm vụ được luật, nghị quyết của Quốc hội đề ra. Đẩy nhanh tiến độ, tập trung rà soát, xử lý các vướng mắc, bất cập về thủ tục hành chính, báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ Bảy theo yêu cầu nghị quyết của Quốc hội đã giao.

Tăng cường công tác tổ chức quán triệt, tuyên truyền, phổ biến, giới thiệu các chính sách, nội dung của luật, nghị quyết và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành để các cơ quan, tổ chức, cá nhân và người dân, doanh nghiệp hiểu đúng, đầy đủ các quy định, trong đó cần đi sâu về nội dung, chính sách mới; đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, phổ biến pháp luật, phù hợp với đặc điểm đối tượng, địa bàn, địa phương... Chú trọng tập huấn nghiệp vụ cho đội ngũ công chức thuộc các đơn vị chuyên môn thuộc Bộ, sở, ngành địa phương được giao tổ chức thi hành luật, nghị quyết nhất là đối với những vấn đề mới.

Tiếp tục rà soát các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến các quy định mới của luật để sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền kịp thời sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật bảo đảm phù hợp với quy định của luật, góp phần tiếp tục hoàn thiện thể chế, hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất; trường hợp cần thiết, báo cáo cấp có thẩm quyền ban hành nghị quyết thí điểm một số chính sách để tiếp tục thể chế hóa đầy đủ các nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

Thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác thi hành pháp luật, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu, trách nhiệm và tính chủ động, tích cực của đội ngũ công chức, gắn với tăng cường kiểm tra, thanh tra nhằm phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn kịp thời và kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi tiêu cực, “lợi ích nhóm”, “lợi ích cục bộ” trong thi hành pháp luật; khắc phục kịp thời, hiệu quả tình trạng đùn đẩy, né tránh, thiếu trách nhiệm trong một bộ phận cán bộ, công chức. Tăng cường kiểm soát để không làm phát sinh quy trình, thủ tục, “giấy phép con” trái quy định. Chú trọng tổ chức đối thoại với doanh nghiệp và người dân, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình tổ chức thi hành pháp luật. Kịp thời khen thưởng, biểu dương những nơi làm tốt, kiểm điểm, phê bình những cơ quan, đơn vị không hoàn thành nhiệm vụ được giao và có biện pháp chấn chỉnh.

Khẩn trương ban hành văn bản quy định chi tiết 104 nội dung Luật Đất đai giao Chính phủ, các Bộ

Báo cáo của UBTVQH cũng nêu rõ một số yêu cầu, nhiệm vụ cụ thể cần tập trung triển khai đối với từng Luật, Nghị quyết của Quốc hội. 

Trong đó, đối với việc triển khai Luật Căn cước, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, cần khẩn trương thiết kế, hoàn thiện mẫu thẻ Căn cước, giấy chứng nhận căn cước, Căn cước điện tử, các biểu mẫu, giấy tờ liên quan; tổ chức lấy ý kiến các cơ quan, tổ chức, cá nhân theo quy định; xem xét đầu tư máy móc, phương tiện, trang thiết bị cần thiết và tổ chức tập huấn, vận hành hệ thống kỹ thuật phục vụ cấp thẻ Căn cước, giấy chứng nhận căn cước, Căn cước điện tử để kịp thời triển khai thực hiện khi Luật có hiệu lực, đồng thời hoàn chỉnh quy định chi tiết các nội dung được Luật giao.

Đối với việc triển khai Luật Đất đai, khẩn trương xây dựng, ban hành các văn bản quy định chi tiết về 104 nội dung Luật giao Chính phủ, các Bộ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành. Trong quá trình ban hành các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Đất đai, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ và các cơ quan tiếp thu đầy đủ ý kiến của UBTVQH đối với một số nội dung nêu tại Báo cáo số 678/BC-UBTVQH15 ngày 2.11.2023 và Báo cáo số 724/BC-UBTVQH15 ngày 14.1.2024.

Khẩn trương rà soát để sửa đổi, bổ sung các văn bản dưới luật khác có liên quan để bảo đảm đồng bộ với Luật Đất đai năm 2024 và 8 luật được sửa đổi, bổ sung tại Mục 1 Chương XVI của Luật Đất đai năm 2024 (Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Lâm nghiệp, Luật Thủy sản, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Thi hành án dân sự, Luật Thuế thu nhập cá nhân, Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp).

Đối với việc triển khai Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản: Khẩn trương xây dựng và ban hành các nghị định, quyết định, thông tư quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành 2 luật này, bảo đảm phù hợp với quy định của luật và thống nhất, đồng bộ giữa các văn bản quy định chi tiết.

Đối với việc triển khai Luật Các tổ chức tín dụng: Khẩn trương xây dựng, ban hành văn bản đối với 19 nội dung Luật giao Chính phủ quy định, 1 nội dung giao Thủ tướng Chính phủ quy định và 82 nội dung giao Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quy định...

Trong Báo cáo của UBTVQH cũng nêu những yêu cầu, nhiệm vụ cụ thể đối với chính quyền địa phương các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Tòa án Nhân dân tối cao, Viện kiểm sát Nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước, cơ quan Trung ương của các tổ chức chính trị - xã hội, Hội Luật gia Việt Nam, Liên đoàn Luật sư Việt Nam, các hiệp hội có liên quan...

Về công tác giám sát, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ: Quốc hội, UBTVQH, các cơ quan của Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Quốc hội, HĐND, Thường trực HĐND, đại biểu HĐND các cấp, MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận, căn cứ chức năng, nhiệm vụ, phạm vi, lĩnh vực theo dõi, phụ trách, chủ động nghiên cứu, chuẩn bị kế hoạch để giám sát kịp thời, từ sớm, từ xa đối với việc thi hành luật, nghị quyết của Quốc hội; thường xuyên theo dõi, giám sát, đôn đốc việc thực hiện công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về nội dung của từng luật, nghị quyết của Quốc hội đã ban hành.

Tập trung theo dõi, giám sát tiến độ và chất lượng việc xây dựng, ban hành các văn bản quy định chi tiết thi hành luật, nghị quyết thông qua các hình thức, hoạt động giám sát đa dạng, hiệu quả, kịp thời phát hiện và kiến nghị xử lý văn bản có nội dung trái luật, nghị quyết hoặc mâu thuẫn, chồng chéo, bảo đảm việc ban hành văn bản quy định chi tiết đáp ứng các yêu cầu về: tính kịp thời, đầy đủ của việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo quy định tại khoản 2 Điều 11 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất của văn bản trong hệ thống pháp luật và tuân thủ thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục ban hành văn bản.  

Các cơ quan của Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Quốc hội tích cực tham gia các hoạt động giám sát theo chương trình, kế hoạch giám sát của Quốc hội, UBTVQH, các cơ quan của Quốc hội, chủ động lồng ghép nội dung giám sát đối với việc triển khai luật, nghị quyết của Quốc hội trong quá trình thực hiện các hoạt động giám sát cụ thể trong năm 2024 và các năm tiếp theo.

UBTVQH cũng giao Tổng Thư ký Quốc hội phối hợp với các cơ quan hữu quan tiếp tục đẩy mạnh truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng; chỉ đạo chuẩn bị và cung cấp nội dung phân tích, đánh giá sâu về những điểm mới, quan trọng của các luật, nghị quyết để các đại biểu Quốc hội báo cáo, phổ biến đến cử tri bằng hình thức phù hợp, qua đó giúp chính quyền địa phương các cấp, người dân, doanh nghiệp nắm bắt sâu các chính sách mới trong luật, nghị quyết, chủ động chuẩn bị phương án, nguồn lực để thực hiện.

Văn phòng Quốc hội khẩn trương rà soát, tổ chức hợp nhất văn bản đối với 25 luật được sửa đổi, bổ sung một số điều trong các luật được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ Sáu và Kỳ họp bất thường lần thứ Năm để tạo thuận lợi cho các cơ quan trong việc theo dõi, áp dụng, triển khai thực hiện.

Cụ thể, có 6/9 luật quy định sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật khác. Trong đó, Luật Căn cước sửa 1 luật khác; Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở sửa 5 luật khác; Luật Nhà ở sửa 3 luật khác; Luật Tài nguyên nước sửa 4 luật khác; Luật Viễn Thông sửa 4 luật khác; Luật Đất đai sửa 8 luật khác; trong đó, Luật Đầu tư được sửa đổi, bổ sung bởi 3 luật...