“Chính phủ đã lường hết rủi ro khi thành lập Trung tâm tài chính quốc tế”

Tiếp tục Kỳ họp thứ Chín, sáng nay, 11/6, Quốc hội thảo luận tại Tổ về: việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025; Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam và Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc phòng; Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân; Luật Quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng; Luật Nghĩa vụ quân sự; Luật Biên phòng Việt Nam; Luật Phòng không nhân dân; Luật Lực lượng dự bị động viên; Luật Phòng thủ dân sự; Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự; Luật Dân quân tự vệ; Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh.

Thành lập Trung tâm tài chính quốc tế là rất cần thiết

Thảo luận ở Tổ 8 (gồm Đoàn ĐBQH các tỉnh, thành phố: Cần Thơ, Điện Biên, Trà Vinh, Cao Bằng) về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam (gọi tắt là dự thảo Nghị quyết), các đại biểu cơ bản tán thành với sự cần thiết ban hành Nghị quyết này.

Khẳng định đây là vấn đề mới, đại biểu bày tỏ quan tâm đến những rủi ro tiềm ẩn của Trung tâm tài chính quốc tế và các giải pháp để hạn chế rủi ro.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, mục đích lớn nhất khi thành lập Trung tâm tài chính quốc tế là nhằm huy động nguồn vốn quốc tế để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế trong nước. Điều này càng cần thiết đối với Việt Nam hiện nay, khi chúng ta đặt mục tiêu tăng trưởng hai con số từ năm 2026 – 2045, trong khi nguồn lực ngân sách có hạn.

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị về việc xây dựng 2 Trung tâm tài chính tại Việt Nam, bao gồm Trung tâm tài chính quốc tế đặt tại TP. Hồ Chí Minh và Trung tâm tài chính khu vực đặt ở Đà Nẵng, Chính phủ đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư trước đây, Bộ Tài chính hiện nay chủ trì xây dựng Đề án.

Việc xây dựng Đề án đã có sự nghiên cứu sâu, tập trung nguồn lực, tập trung khảo sát, học tập kinh nghiệm của các Trung tâm tài chính quốc tế; có lãnh đạo Chính phủ trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng nêu rõ, hiện nay, chúng ta đã có những thay đổi khi xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế. Theo đó, chỉ còn 1 Trung tâm tài chính quốc tế đặt tại hai nơi là TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng (thay vì Trung tâm tài chính quốc tế đặt tại TP. Hồ Chí Minh và Trung tâm tài chính khu vực đặt tại Đà Nẵng như đề xuất trước đây - PV), với định hướng phát triển tương đối riêng biệt, tránh chồng lấn làm giảm hiệu quả của các trung tâm này.

Cũng theo Bộ trưởng, hiện, trên thế giới có 119 trung tâm tài chính quốc tế, trong đó chỉ có 20 trung tâm thành công. Việc chúng ta đi sau sẽ có những thuận lợi và cả thách thức.

Về thuận lợi, chúng ta có thể học tập kinh nghiệm của các quốc gia đi trước. Cùng với đó, chúng ta cũng hình dung được hết những vấn đề cần đặt ra nếu muốn cạnh tranh.

Dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội đã có 14 nhóm chính sách nổi trội để bảo đảm cho chúng ta cạnh tranh được với các trung tâm tài chính trên thế giới, trong đó có nhiều nhóm chính sách vượt trội, có những nhóm chính sách tương đồng.

“Cũng có một số yếu tố là hiện nay, chúng ta mới tiệm cận được với một số Trung tâm tài chính quốc tế thành công, chứ chưa thực sự là đã hoàn thiện. Chẳng hạn như vấn đề liên quan giải quyết tranh chấp”.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, theo Đề án, chúng ta đang duy trì hai mô hình giải quyết tranh chấp, gồm: Trung tâm trọng tài quốc tế đặt tại Trung tâm tài chính và Tòa án chuyên biệt. Thực tế, chỉ có 1 tổ chức là Tòa án ở trong Trung tâm tài chính quốc tế.

Điểm khác biệt của Tòa án này là về cơ bản, tòa án sẽ căn cứ vào luật pháp quốc tế cũng như thông lệ quốc tế để giải quyết tranh chấp, ngoại trừ những vấn đề liên quan đất đai, chính sách của chúng ta thì mới sử dụng luật pháp của nước ta. “Tất cả vấn đề liên quan tranh chấp thương mại sẽ phải sử dụng luật pháp quốc tế”.

Tòa án cũng sẽ sử dụng thông luật, hay cho phép áp dụng những tiền lệ của các vụ tranh chấp tương tự đã xử lý ở các Trung tâm tài chính quốc tế khác để áp dụng ở đây, với ngôn ngữ chủ yếu bằng tiếng Anh.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng xác nhận, do đây là vấn đề mới nên chúng ta rất thận trọng. Sau thời gian thử nghiệm (sau năm 2030), chúng ta sẽ tính đến cơ quan xử lý tranh chấp theo đúng thông lệ.

Sẽ ưu tiên huy động vốn trung và dài hạn

Dù vậy, Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng thừa nhận, việc thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tiềm ẩn rủi ro, trong đó có hai rủi ro lớn nhất mà chúng ta phải đối mặt và vượt qua.

Một là, Trung tâm tài chính huy động nguồn vốn ngoại tệ để phát triển đất nước. Nếu không có công cụ quản lý chặt chẽ dẫn đến người ta chuyển vốn vào xong lại rút ra ngay, tức là chuyển tiền đầu tư ngắn hạn rồi rút ra, “là rất nguy hiểm”. Lúc đó có thể dẫn đến hỗn loạn, thậm chí xảy ra khủng hoảng tài chính như kinh nghiệm của Thái Lan năm 2008.

Hai là, có thể tạo ra sức ép liên quan đến tỷ giá, khi mà nhà đầu tư chuyển tiền vào các dự án (như phát hành trái phiếu chẳng hạn) thì sẽ chuyển sang VNĐ, nhưng khi thanh toán họ lại chuyển sang đồng USD hoặc ngoại tệ khác. Điều này có thể xảy ra sức ép về tăng tỷ giá.

Dù vậy, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định: “Chính phủ đã lường được hết và chuẩn bị rất kỹ”.

Tới đây, sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, Chính phủ sẽ ban hành 8 Nghị định.

“Khi thành lập Trung tâm tài chính quốc tế, chúng ta sẽ ưu tiên chủ yếu huy động nguồn vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế. Đầu tư vào trái phiếu ít nhất 5 năm, không thì 10 – 15 năm. Như vậy, khi nhà đầu tư vào, chúng ta sẽ lường được là ở từng thời điểm, khi nhà đầu tư đáo hạn, chúng ta sẽ nắm được nhu cầu chuyển đổi của các quỹ đầu tư, quỹ tài chính, các doanh nghiệp”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.

Cũng theo người đứng đầu Bộ Tài chính, khi chúng ta kiểm soát được cả hai rủi ro này, có cơ chế chính sách nổi trội, theo thông lệ quốc tế, nhà đầu tư vào đây được giảm thuế, được áp dụng các cơ chế để bảo vệ quyền lợi chính đáng của họ thì “về cơ bản, Trung tâm tài chính sẽ chỉ xảy ra 2 khả năng chính: Một là hiệu quả ít, hai là hiệu quả nhiều”.

"Một yếu tố vô cùng quan trọng nữa để quyết định thành công của Trung tâm tài chính quốc tế là vấn đề vận hành, tổ chức thực hiện. Do đó, cần phải tập trung cho công tác này".

Nhấn mạnh như vậy, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng thông tin thêm, trong quá trình nghiên cứu Đề án, hai địa phương là TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng rất nhiệt tình, quyết liệt trong việc tham gia xây dựng Đề án cũng như chuẩn bị các điều kiện để vận hành Trung tâm tài chính quốc tế.