Chiêm ngưỡng những ấn phẩm chế tác thủ công đặc biệt của Đông A

Theo Giám đốc Công ty Cổ phần Văn hóa Đông A Trần Đại Thắng, nếu trong hai năm trước, hoạt động trưng bày sách sưu tầm của Đông A được tổ chức ở thành phố Hồ Chí Minh sôi động thì năm nay sự kiện này được tổ chức

tại Hà Nội, trong trụ sở Nhà xuất bản Hội Nhà văn - một không gian đậm chất nghệ thuật.

"Đối với cá nhân tôi, đây là một sự trở về mang nhiều ý nghĩa - trở về nơi những ngày đầu Đông A thành lập, trở về quây quần bên anh chị em đồng nghiệp, đối tác và bạn hữu, trở về để gặp gỡ những anh chị công tác tại Nhà xuất bản Hội Nhà văn, nơi hợp tác xuất bản những ấn bản đặc biệt đầu tiên của Đông A".

Ông Trần Đại Thắng nhớ lại, hành trình thực hiện các ấn bản giới hạn, đặc biệt, được gọi tắt là sách S của Đông A, mở đầu với Văn mới 5 năm đầu thế kỷ, phát hành năm 2005.

"Lúc đó, khi rong ruổi khắp mọi miền đất nước để xin chữ ký trực tiếp của các nhà văn có tác phẩm được in trong hợp tuyển này, tôi không hình dung và cũng không tưởng tượng được hành trình làm sách S của Đông A sẽ kéo dài đến tận bây giờ, qua rất nhiều giai đoạn thăng trầm khác nhau".

Từ đó đến nay, phòng Sách thủ công và xưởng gia công của Đông A liên tục nâng cao kỹ thuật làm sách. Đặc biệt, 5 năm vừa qua, sách S của Đông A không những tăng về số lượng mà còn nâng cao về chất lượng từ khâu in ruột, lựa chọn và phối hợp các chất liệu làm bia, kỹ thuật đóng sách, hoàn thiện sách...

Lần đầu tiên, Đông A áp dụng lối đóng sách Bradel kết hợp với phong cách Kinh Thánh với ấn bản S100 Nhà thờ Đức Bà Paris. Lối đóng sách Bradel kết hợp với phong cách Kinh Thánh cũng được áp dụng với ấn bản đặc biệt Thần khúc. Kỹ thuật trang trí ghép da inlay được áp dụng cho ấn bản Con Bim trắng tai đen và Hành trình thám hiểm Đông Dương.

Đáng chú ý, trong lần trưng bày này, Đông A lần đầu giới thiệu hai ấn bản S100 của năm 2025 gồm Truyện Kiều và Lịch sử Việt Nam bằng hình. S100 Truyện Kiều in Letter Press (in lún) trên giấy dó truyền thống Bắc Ninh, gây ấn tượng về cả thị giác lẫn xúc giác cho người sử dụng. Ấn bản này được giữ nguyên phách giấy ở ba cạnh, tạo sự hoài cổ.

Trước đó, đã có cuốn Số đỏ in trên giấy dó, khâu theo lối Passé-carton (khâu rết) cổ điển châu Âu và để gáy trần. Còn Truyện Kiều là cuốn sách đầu tiên được Đông A áp dụng ba kỹ thuật in sách bằng phương pháp Letter Press, khâu gáy theo lối Coptic với mũi khâu đôi hai màu chỉ và bìa sách làm từ chất liệu sơn mài do Hanoia thực hiện.

Ấn bản S100 thứ hai của năm 2025 là Lịch sử Việt Nam bằng hình được in bốn màu trên giấy Magic Fabric Ivory 120 gsm. Đây là lần đầu tiên, Đông A áp dụng lối làm bìa theo phong cách Đan Mạch (Danish millimeter bindings).

Bìa sách được đóng cấn rãnh, ruột sách được gõ nấm vuông góc 90 độ. Bìa sách được trang trí kết hợp giữa da dê và chất liệu vải. Các họa tiết đầu đao hình rồng (hiện vật thời Lê Trung hưng), chuôi kiếm Đông Sơn trên bìa vải được ép kim nhũ vàng và ép chìm.

Miếng vải đóng bìa liền mạch bọc xuyên suốt từ gác bìa 1, sang bìa 1 đến gáy sách, bìa 4 và gác bìa 4. Viền bìa da chỉ vài mm, nhãn tên sách ở bìa 1 và gáy cùng chất liệu da dê Pháp và mạ bằng vàng thật.

Song song với các ấn bản đặc biệt, Đông A cũng trưng bày dòng sách giới hạn. Trong đó có tủ sách Trăm năm Nobel giới thiệu các tác phẩm nổi tiếng của các tác giả đoạt giải Nobel văn chương. Bộ Nông dân của Władysław Stanisław Reymont - nhà văn Ba Lan đoạt giải Nobel năm 1924, Điên rồ hay thần thánh của José Echegaray (kịch tác gia người Tây Ban Nha), Nàng Mireille của Frédéric Mistral (nhà thơ Pháp) là những ấn phẩm mới nhất trong tủ sách.

Ngoài ra, các danh tác văn học Việt Nam với minh họa của các họa sĩ đương đại được giới thiệu qua tủ sách Văn chương & Mỹ thuật như Người kép già (tác giả Kim Lân, minh họa Thành Chương), Gió đầu mùa & Hà Nội băm sáu phố phường (tác giả Thạch Lam, minh họa Đào Hải Phong), Đôi lứa xứng đôi - Nửa đêm - Cười (tác giả Nam Cao, minh họa Đặng Xuân Hòa)… Các ấn bản giới hạn trong tủ sách Văn hóa - Lịch sử như Đại Việt sử ký toàn thư, Việt Nam văn hóa sử cương, Việt Nam sử lược… cũng được giới thiệu dịp này.

Các cuốn sách giới hạn trong dòng sách S365, S500, S895 có bìa làm bằng chất liệu PU, microfiber hoặc da nhân tạo. Với tủ sách Trăm năm Nobel, các cuốn đều được làm bìa cứng với chất liệu bọc bìa là Heritage Library Buckram nhập từ hãng Ratchford, Anh quốc.

Sách được mạ cạnh bằng nhũ vàng và có hộp sách bằng carton. Đây là sự vinh danh dành cho những viên ngọc văn chương quý giá của nhân loại. Tất cả các ấn bản giới hạn đều có quy cách cao cấp hơn so với các bản phổ thông, đem đến cho bạn đọc xúc cảm thẩm mỹ như đang được thưởng lãm những tác phẩm nghệ thuật.

Độc giả Quang Minh chia sẻ, trên hành trình sưu tầm sách 3 năm qua, anh đặc biệt ấn tượng với các đầu sách của Đông A. Anh may mắn sở hữu hầu hết phiên bản sách được trưng bày trong sự kiện 20 năm S100 Đông A.

"Những cuốn sách của Đông A đạt cả hai tiêu chuẩn kỹ thuật và mỹ thuật. Về kỹ thuật, sách được làm thủ công, từ các bước khâu, chế tác bìa, phương pháp mực vi sinh, giấy có tuổi thọ rất cao hoặc thứ giấy độc đáo như giấy dó. Về mỹ thuật, Đông A có bổ sung hai yếu tố mà tôi rất thích là thiết kế bìa khoa học, phù hợp với dòng sách; mời được các họa sĩ đương đại minh họa, nâng cao giá trị của sách và tạo ra tính độc bản cho cuốn sách. Hai yếu tố đó kết hợp với nhau đem lại ấn tượng đặc biệt với người yêu sách, đam mê sưu tầm sách", anh Quang Minh nhận xét.