Chiếm đóng toàn diện Gaza: Lựa chọn rủi ro của Thủ tướng Netanyahu

Trong bối cảnh chiến sự tại Dải Gaza bước sang tháng thứ 22 và các cuộc đàm phán ngừng bắn giữa Israel và Hamas tiếp tục rơi vào bế tắc, một kế hoạch đầy tham vọng và gây tranh cãi đang làm rung chuyển chính trường Israel: Thủ tướng Benjamin Netanyahu vừa đề xuất mục tiêu tổng tấn công để “chiếm đóng toàn diện Gaza”.

Tuy nhiên, thay vì tạo sự đồng thuận, ý tưởng này đang làm gia tăng căng thẳng trong nội các, vấp phải cảnh báo từ giới quân sự và đẩy Israel vào nguy cơ đối mặt với sự phản đối rộng khắp từ trong nước và cộng đồng quốc tế.

Kế hoạch gây tranh cãi giữa lòng chiến sự

Theo các nguồn tin từ nội bộ Chính phủ Israel, Thủ tướng Benjamin Netanyahu đang cân nhắc phát động một chiến dịch quân sự quy mô lớn nhằm giành quyền kiểm soát toàn bộ Dải Gaza sau gần hai năm giao tranh liên tục với Hamas kể từ ngày 7/10/2023. Mục tiêu theo lời của ông Netanyahu là “chinh phục hoàn toàn Gaza” và “đánh bại Hamas”. Tuy nhiên, những tuyên bố này lập tức vấp phải lo ngại sâu sắc từ cả bên trong lẫn bên ngoài Israel.

Cuộc họp nội các an ninh vào tối qua, 5/8, vốn được trông đợi để thảo luận chính thức về kế hoạch này, đã bất ngờ bị hoãn mà không có lý do cụ thể. Trong khi đó, các thông tin bị rò rỉ cho thấy đã có sự bất đồng nghiêm trọng giữa Thủ tướng và một số tướng lĩnh quân đội cấp cao, trong đó có cả Tổng tham mưu trưởng Eyal Zamir.

Giới chuyên gia quân sự cũng đặt câu hỏi về tính khả thi của chiến dịch. Theo nhà bình luận quân sự Yossi Yehoshua của tờ Yedioth Ahronoth, việc tiến hành chiếm đóng toàn diện Gaza không chỉ gây nguy hiểm cho các con tin Israel còn bị Hamas giam giữ mà còn kéo theo những rủi ro nghiêm trọng về sinh mạng binh sĩ, hậu cần và quan hệ đối ngoại.

“Israel hiện không có tính chính danh để chiếm đóng Gaza hoặc biến nơi đây thành một thành phố tị nạn trên đống đổ nát”, ông Yossi Yehoshua nhận định.

Bên ngoài Israel, những hình ảnh thương vong, đổ nát và khủng hoảng nhân đạo ở Dải Gaza đang làm dấy lên làn sóng phản đối mạnh mẽ trong cộng đồng quốc tế. Một số quốc gia châu Âu đã tuyên bố sẽ công nhận Nhà nước Palestine nếu không có thỏa thuận ngừng bắn trong thời gian tới, đồng thời đặt ra khả năng áp dụng các biện pháp trừng phạt nhằm vào Israel.

Chính trong bối cảnh này, một số ý kiến cho rằng, lời kêu gọi “chiếm đóng toàn diện Gaza” của Thủ tướng Israel có thể mang tính chính trị nhiều hơn là thực chất.

Nhiều mối lo ngại

Một trong những mối quan ngại lớn nhất mà giới quân sự và chuyên gia an ninh Israel nêu ra khi phản đối kế hoạch của Thủ tướng Netanyahu là số phận của những con tin Israel còn đang bị Hamas giam giữ. Kế hoạch tấn công toàn diện, theo họ, có thể khiến các con tin bị giết hại hoặc sử dụng như “lá chắn sống”, điều từng xảy ra trong một số đợt giao tranh trước đó.

Song song với đó, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân lực nghiêm trọng do chiến sự kéo dài. Lực lượng dự bị liên tục được triệu tập, trong khi các dấu hiệu suy kiệt tâm lý trong quân đội ngày càng rõ rệt.

Kế hoạch này cũng có nguy cơ khiến Israel bị cô lập hơn nữa trên trường quốc tế, đồng thời có thể đòi hỏi quân đội Israel phải quản lý một khu dân cư mà các chiến binh Hamas vẫn còn hiện diện.

Giữa những tranh cãi và lo ngại, Bộ trưởng Quốc phòng Israel, ông Israel Katz, trong chuyến thị sát tại Gaza ngày hôm qua, 5/8, đã đưa ra quan điểm trung dung hơn. Ông đề xuất duy trì hiện diện quân sự Israel lâu dài tại một “vùng đệm an ninh” trong Gaza, nhằm ngăn chặn các cuộc tấn công tương lai vào lãnh thổ Israel cũng như hoạt động buôn lậu vũ khí.

“Bài học từ ngày 7/10 là: IDF phải luôn đứng giữa kẻ thù và dân thường Israel, không chỉ để chiến đấu, mà còn để ngăn cách hai bên”, ông Katz phát biểu.

Bế tắc ngoại giao

Thủ tướng Netanyahu được cho là đã chia sẻ với chính quyền Mỹ về kế hoạch ở Gaza, dù hiện chưa có tuyên bố chính thức từ Washington. Tuy nhiên, theo các nguồn tin, đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff đã phát biểu với thân nhân con tin rằng đề xuất ngừng bắn để đổi lấy một phần con tin “đã thất bại”.

Trước đó ông Witkoff cũng đã nói rằng, Tổng thống Donald Trump hiện ủng hộ một giải pháp “có tất cả hoặc không gì cả”, tức là chỉ chấp nhận thỏa thuận nếu toàn bộ con tin được trả tự do cùng lúc.

Phía Hamas phủ nhận việc rút lui khỏi bàn đàm phán, cho rằng chính Israel mới là bên gây bế tắc và tiếp tục đưa ra điều kiện “Israel ngừng bắn toàn diện, rút quân hoàn toàn khỏi Gaza” như điều kiện tiên quyết cho bất kỳ thỏa thuận nào.

Một quan chức Palestine thân cận với tiến trình hòa đàm nhận định với Reuters rằng, những đe dọa từ phía Israel đang “chỉ khiến đàm phán thêm phức tạp”, bởi “các phe kháng chiến sẽ không chấp nhận điều gì ít hơn việc kết thúc xung đột thực sự”.

Tương lai bất định

Dù tuyên bố “chiếm đóng toàn diện Gaza” đã tạo ra làn sóng tranh luận dữ dội, song đến thời điểm này, chưa rõ liệu đây có phải là lựa chọn chính sách sẽ được Thủ tướng Netanyahu thực thi hay chỉ là bước đi chiến lược giúp ông tạo sức ép lên bàn đàm phán hoặc củng cố vị thế chính trị trong nước.

Trong lúc chưa có câu trả lời rõ ràng, tại Gaza vẫn tiếp tục hứng chịu thương vong. Ngày 5/8, ít nhất 13 người Palestine thiệt mạng trong các cuộc không kích và giao tranh với lực lượng Israel, bao gồm cả dân thường tại các điểm tị nạn ở Khan Younis và Rafah.

Xe tăng Israel cũng đã tiến vào miền trung Gaza vào sáng sớm hôm qua, nhưng chưa rõ động thái này có phải là một phần của cuộc tấn công trên bộ lớn hơn hay không.

Tình hình hiện tại cho thấy xung đột chưa có hồi kết, trong khi các lựa chọn chiến lược, dù là tiếp tục tấn công, chiếm đóng toàn diện hay tìm kiếm giải pháp chính trị, đều đi kèm với cái giá không nhỏ về sinh mạng ở Gaza, uy tín quốc tế của Israel và sự ổn định trong khu vực Trung Đông.

Trong bối cảnh đó, mỗi bước đi của chính quyền Thủ tướng Netanyahu sẽ không chỉ là quyết định quân sự, mà còn là phép thử đối với tương lai của Israel, của Gaza, và của tiến trình hòa bình Trung Đông vốn đã mong manh từ lâu.