Chặt chẽ, tránh cấp tràn lan

Liệu có “mở” quá không?

Đối tượng được cấp hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ đã được quy định cụ thể tại Nghị định số 136/2007/NĐ-CP của Chính phủ, được thực hiện ổn định trong thời gian qua. Do đó, nhiều ý kiến cho rằng đủ điều kiện để đưa vào quy định cụ thể trong Luật. Về cơ bản, đối tượng cấp hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ trong dự thảo Luật được quy định như trong Nghị định số 136/2007/NĐ-CP, song Phó Cục trưởng Cục lãnh sự, Bộ Ngoại giao Nguyễn Thị Hương Lan vẫn băn khoăn với quy định về những trường hợp được cấp hộ chiếu ngoại giao trong dự thảo Luật. Về trường hợp được cấp hộ chiếu công vụ, dự thảo Luật có bổ sung đối tượng hạ sỹ quan so với quy định pháp luật hiện hành.

Phó Cục trưởng Nguyễn Thị Hương Lan cho rằng, qua nghiên cứu Luật Công an nhân dân 2018, đối tượng hạ sỹ quan bao gồm hạ sỹ quan nghiệp vụ, hạ sỹ quan chuyên nghiệp, chuyên môn kỹ thuật và hạ sỹ quan nghĩa vụ… Theo đó, những người vừa thi đỗ vào trường của công an nhân dân cũng được coi là hạ sỹ quan. Nếu theo quy định của dự thảo Luật thì sẽ tiến hành cấp hộ chiếu công vụ cho đối tượng này, khi ấy số hộ chiếu công vụ được cấp sẽ tăng lên rất nhiều. Như vậy, quốc tế sẽ đánh giá hộ chiếu công vụ của Việt Nam được cấp tràn lan và sẽ đặt câu hỏi tại sao lại cấp nhiều hộ chiếu công vụ như vậy? “Nên chăng, dành ưu đãi miễn trừ cho hộ chiếu công vụ, ngoại giao như thông lệ quốc tế”, Phó Cục trưởng Nguyễn Thị Hương Lan đặt vấn đề.

Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh Nguyễn Thanh Hồng phát biểu tại phiên họp

Ảnh: Hà An

Cũng theo bà Nguyễn Thị Hương Lan, nếu hạ sỹ quan của lực lượng vũ trang được cấp hộ chiếu công vụ thì bên quốc phòng, công nhân viên quốc phòng cũng được cấp hộ chiếu công vụ vì đối tượng tương đương, hay những nhân viên ký hợp đồng dài hạn với các bộ, ngành khác cũng là cán bộ làm việc cho các bộ, ngành đó cũng được áp dụng. Nếu “mở” ra như vậy thì cũng phải “mở” cho tất cả các bộ, ngành, không ưu ái riêng cho lực lượng vũ trang. Ngoài ra, Khoản 2, Điều 9 dự thảo Luật quy định, trường hợp được cấp hộ chiếu công vụ là cán bộ, công chức, cán bộ xã, phường, thị trấn theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức; viên chức quản lý theo quy định của pháp luật về viên chức.

Theo quy định hiện hành, viên chức quản lý chỉ trực thuộc các cơ quan trung ương mới được cấp hộ chiếu công vụ. Trong khi đó, quy định như dự thảo Luật thì viên chức quản lý được cấp hộ chiếu công vụ thì số hộ chiếu công vụ được cấp là vô cùng nhiều. Do đó, có ý kiến đề nghị, Ban soạn thảo nếu giữ lại quy định của Nghị định 136 thì phải giữ nguyên quy định về đối tượng được cấp hộ chiếu công vụ. Trong trường hợp thay đổi thì cũng phải được giải trình một cách hợp lý. Dưới góc độ cơ quan cấp hộ chiếu, Phó Cục trưởng Nguyễn Thị Hương Lan đề nghị, cần cân nhắc thêm đối tượng được cấp hộ chiếu công vụ là hạ sỹ quan và viên chức quản lý theo quy định của pháp luật về viên chức.

Đồng quan điểm này, Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh Nguyễn Thanh Hồng cho rằng, đối tượng được cấp hộ chiếu công vụ quá rộng thì ngoại giao công vụ sẽ không còn ý nghĩa. Hộ chiếu của Việt Nam xếp vào nhóm nào trong giá trị hộ chiếu trong các quốc gia trên thế giới, đây là vấn đề đặt ra đối với luật này để nâng vị thế hộ chiếu của chúng ta lên tầm cao hơn.

“Chưa cảm thấy yên tâm”

Mục đích hướng tới của Luật này là phải tạo điều kiện thuận lợi để công dân thực hiện quyền xuất cảnh, nhập cảnh. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, tạo điều kiện thuận lợi cho công dân, nhưng dự thảo Luật cũng cần có các quy định chặt chẽ để bảo đảm yêu cầu quản lý các đối tượng được cấp hộ chiếu công vụ theo quy định của Luật Cán bộ, công chức; Luật Viên chức và các quy định pháp luật về quốc phòng và an ninh.

 Ủy viên Thường trực Nguyễn Thanh Hồng cho rằng, để vừa bảo đảm quyền xuất cảnh, nhập cảnh của công dân, vừa bảo đảm an ninh quốc gia, an toàn xã hội, cần có quy định để bảo đảm cho việc quản lý đối với công chức, viên chức, cán bộ đảng viên, sỹ quan, lực lượng vũ trang, tránh xảy ra những sai phạm liên quan đến vấn đề này.

Đại diện cơ quan chủ trì soạn thảo dự thảo Luật, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Xuất nhập cảnh, Bộ Công an, Đại tá Trần Văn Dự cho rằng, đối tượng, phạm vi cấp hộ chiếu ngoại giao, công vụ rất rộng, nhưng lại thấy chưa đủ và chưa “quét” được hết các trường hợp trên thực tế. Do vậy, cần tiếp tục rà soát đối tượng được cấp hộ chiếu ngoại giao. Trong trường hợp không “quét” hết được các đối tượng thì cũng nên có một khoản “mở” nhằm xử lý các tình huống phát sinh sau này, tránh tình trạng khi xảy ra tình huống đó lại phải “đẩy” lên Thủ tướng, hay Bộ trưởng Bộ Ngoại giao sẽ rất khó, Đại tá Trần Văn Dự nêu ý kiến.

Từ góc nhìn của cơ quan thẩm tra dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Võ Trọng Việt cho rằng, cấp hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ hiện còn nhiều ý kiến khác nhau và “chưa cảm thấy yên tâm” về đối tượng được quy định trong điều luật này. Bởi quy định đối tượng cụ thể nhưng lại “vừa thừa, vừa thiếu”. Để quy định chặt chẽ nội dung này, Chủ nhiệm Võ Trọng Việt cho rằng, cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra, Bộ Ngoại giao phải cùng nhau rà soát lại, đối tượng nào nên đưa vào, đối tượng nào nên đưa ra, cân bằng các loại đối tượng, không thể để chức danh này cao hơn thì không được cấp hộ chiếu, trong khi chức danh thấp hơn lại được cấp. Phải rất cẩn trọng với quy định này. Đồng thời, cần tập trung rà soát phạm vi, danh mục, đối tượng được cấp hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ cho đồng bộ, đúng quy định, đúng chính sách.