Cần thay đổi cách tiếp cận giáo dục và định hướng nghề nghiệp

Khảo sát toàn quốc của tổ chức American Student Assistance thực hiện trên hơn 3.000 học sinh từ lớp 7 đến lớp 12 tại Mỹ cho thấy, học sinh nước này đang thiếu sự hỗ trợ cần thiết về lộ trình học tập cũng như lựa chọn nghề nghiệp – đặc biệt là những trải nghiệm thực tế trong quá trình học phổ thông.

Học sinh Mỹ cũng đang thay đổi cách nhìn về tương lai sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông. Đại học không còn là lựa chọn mặc định, khi ngày càng nhiều học sinh quan tâm đến các con đường nghề nghiệp không cần bằng cấp truyền thống. Tuy nhiên, để giúp các em lựa chọn đúng đắn, cần có định hướng giáo dục và nghề nghiệp sớm hơn – ngay từ bậc trung học cơ sở.

Đại học không còn là lựa chọn duy nhất

Theo kết quả khảo sát, chưa đến một nửa học sinh (45%) coi đại học là con đường tiếp theo sau tốt nghiệp. Trong khi đó, 38% học sinh cho biết đang cân nhắc các hướng đi như học nghề, chương trình đào tạo kỹ thuật, học việc hay các khoá học ngắn hạn cấp chứng chỉ. Tuy nhiên, chỉ 14% xác định đây là lựa chọn chính thức.

Thay vì xem đại học là “bắt buộc”, thế hệ trẻ ngày nay có xu hướng thực tế hơn khi đánh giá chi phí, hiệu quả và khả năng tìm việc của từng con đường. Khoảng 23% học sinh cho biết không có kế hoạch tiếp tục học tập hay đào tạo sau khi tốt nghiệp. Những học sinh này cho biết sẽ chọn làm việc toàn thời gian, tham gia công việc gia đình, khởi nghiệp hoặc nhập ngũ.

Khảo sát cũng phản ánh rõ sự khác biệt trong lựa chọn giáo dục giữa các nhóm giới tính và khu vực địa lý. Ở bậc trung học cơ sở, nam và nữ sinh có mức quan tâm đến đại học tương đương nhau. Tuy nhiên, đến bậc trung học phổ thông, tỷ lệ nữ sinh dự định học đại học (53%) cao hơn nhiều so với nam sinh (39%). Trong khi đó, 15% nam sinh chọn con đường nghề hoặc đào tạo kỹ thuật, cao hơn mức 10% ở nữ sinh.

Cần định hướng giáo dục và nghề nghiệp sớm cho học sinh

Bà Julie Lammers, Phó Chủ tịch điều hành của American Student Assistance nhấn mạnh: “Kết quả khảo sát này cho thấy sự thay đổi rõ rệt trong cách học sinh suy nghĩ và lập kế hoạch cho tương lai. Chúng ta cần thay đổi cách giúp giới trẻ định hình hành trình giáo dục và nghề nghiệp của mình”.

“Ngay từ bậc trung học cơ sở, các em cần được tiếp cận sớm với cơ hội khám phá nghề nghiệp phù hợp với sở thích và thế mạnh của mình, được trải nghiệm thực hành dựa trên kỹ năng trong những năm trung học phổ thông, đồng thời được cung cấp đầy đủ thông tin và tài nguyên để định hướng cho hành trình giáo dục và nghề nghiệp. Nhờ đó, các em có thể tốt nghiệp với sự hiểu biết, tự tin và chủ động về tương lai của mình”.

Kết quả khảo sát ở Mỹ là lời nhắc nhở cho các hệ thống giáo dục, phụ huynh và toàn xã hội cần nghiêm túc xem xét lại cách tiếp cận việc định hướng tương lai cho giới trẻ.

Dù ở bất cứ đâu, trong bối cảnh thị trường lao động thay đổi nhanh chóng, chi phí giáo dục đại học ngày càng tăng và nhu cầu kỹ năng ngày càng đa dạng, việc trang bị cho học sinh khả năng tự đưa ra quyết định sáng suốt về học tập và nghề nghiệp là điều thiết yếu để xây dựng một thế hệ lao động năng động, linh hoạt và thành công.