Cần phân biệt an ninh mạng và an toàn thông tin

Bổ sung quy định về trách nhiệm của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trên không gian mạng

Tờ trình dự án Luật An ninh mạng do Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Long trình bày. Theo đó, dự án Luật quy định về hoạt động bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân trên không gian mạng; bảo đảm an ninh thông tin, an toàn hệ thống thông tin; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

Đồng thời, dự kiến áp dụng với cơ quan, tổ chức, cá nhân Việt Nam, tổ chức, cá nhân nước ngoài trực tiếp tham gia hoặc có liên quan đến hoạt động bảo vệ an ninh mạng tại Việt Nam; tổ chức, cá nhân Việt Nam, tổ chức, cá nhân nước ngoài trực tiếp tham gia hoặc có liên quan đến hoạt động kinh doanh sản phẩm, dịch vụ an ninh mạng.

Dự thảo Luật kế thừa 30 điều của Luật An ninh mạng năm 2018 (trong đó giữ nguyên 21 điều, sửa đổi, bổ sung 9 điều), kế thừa 16 điều của Luật An toàn thông tin mạng năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2018) (trong đó giữ nguyên 12 điều, sửa đổi, bổ sung 4 điều); hợp nhất nội dung của 9 điều luật của 2 luật nêu trên; bổ sung 3 điều.

Dự thảo Luật có một số nội dung mới và nội dung được sửa đổi, bổ sung, cụ thể như bổ sung 1 điều luật quy định về bảo đảm an ninh dữ liệu; bổ sung 1 khoản tại điều luật quy định về trách nhiệm của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trên không gian mạng; bổ sung 1 khoản tại điều luật quy định về kinh phí bảo vệ an ninh mạng…

Bổ sung đầy đủ hành vi mang tính phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh, quốc gia

Báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới trình bày nêu rõ, Thường trực Ủy ban tán thành sự cần thiết ban hành Luật nhằm thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng về bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, phát triển kinh tế số, chuyển đổi số quốc gia, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế. Đồng thời, khắc phục sự chồng chéo, mâu thuẫn giữa Luật An ninh mạng và Luật An toàn thông tin mạng hiện hành, sự chồng chéo về thẩm quyền, chức năng nhiệm vụ quản lý nhà nước và sự chồng chéo trong thực hiện.

Về hành vi bị nghiêm cấm về an ninh mạng (Điều 9), Thường trực Ủy ban đề nghị, cần rà soát các hành vi bị nghiêm cấm về an ninh mạng để bổ sung đầy đủ theo hướng quy định những hành vi bị nghiêm cấm mang tính phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh, quốc gia, trật tự an toàn xã hội, quyền lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân…

Góp ý vào dự án Luật, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ khái niệm, phạm vi điều chỉnh về bảo đảm an ninh mạng, an toàn thông tin mạng để tránh chồng chéo. Đối với khái niệm an ninh mạng, cần có tính cụ thể, bao quát các khía cạnh kỹ thuật như bảo mật, hệ thống an ninh quốc gia, chống gián điệp, khủng bố mạng.

Về phạm vi điều chỉnh, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, dự thảo Luật cần xác định rõ các đối tượng chịu tác động và các hành vi được điều chỉnh như tấn công mạng, thu thập dữ liệu trái phép, phát tán thông tin sai lệch. Bên cạnh đó, cần quy định cụ thể trách nhiệm của các nền tảng xuyên biên giới như là Google, Facebook… để bảo đảm tuân thủ pháp luật Việt Nam.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị dự thảo Luật cần phân biệt an ninh mạng và an toàn thông tin, làm rõ sự khác biệt giữa an ninh mạng liên quan đến an ninh quốc gia và phòng chống tội phạm mạng, an ninh, an toàn thông tin liên quan đến bảo mật dữ liệu hệ thống kỹ thuật để tránh xung đột trong áp dụng luật và phân định trách nhiệm của các cơ quan quản lý.

Tăng cường bảo vệ hệ thống thông tin quan trọng; cần xây dựng tiêu chí rõ ràng để phân loại, xác định hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia. Cần có quy định đánh giá định kỳ cơ chế giám sát liên tục để bảo đảm hệ thống này được bảo vệ trước các mối đe dọa ngày càng tinh vi.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, cần có mô hình để bảo vệ đa tầng, kết hợp giữa công nghệ tường lửa, mã hóa; quy trình quản lý, kiểm tra định kỳ, ứng phó sự cố.

Quan tâm đến vấn đề bảo vệ dữ liệu cá nhân, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ Công an cần quy định trách nhiệm các tổ chức thu thập, lưu trữ dữ liệu cá nhân, đặc biệt là các nền tảng mạng xã hội, dịch vụ xuyên biên giới; xây dựng cơ chế xử lý vi phạm nghiêm minh đối với những hành vi vi phạm quyền riêng tư thu thập hoặc sử dụng dữ liệu là trái phép.

Với đề xuất thành lập cơ quan chuyên trách giám sát các dữ liệu cá nhân, Chủ tịch Quốc hội đề nghị luật cần có quy định bảo đảm quyền riêng tư của người dùng như quyền yêu cầu xóa dữ liệu, rút lại dữ liệu, thông báo khi dữ liệu bị xâm phạm, có tính áp dụng cho cả doanh nghiệp trong nước và quốc tế.

Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, trong phòng chống tội phạm cần có kế hoạch cập nhật quy định về tội phạm mạng, tăng cường hợp tác quốc tế, phù hợp với các hiệp định quốc tế mà Việt Nam tham gia ký kết, nhằm phát hiện, ngăn chặn tội phạm nhưng cũng cần có quy định nghiêm để tránh lạm dụng, bảo đảm tôn trọng quyền riêng của người dân.

Nhấn mạnh đây là dự thảo Luật quan trọng, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cần rà soát kỹ lưỡng từng điều, từng khoản, làm rất kỹ trước khi trình Quốc hội xem xét.

Phát biểu kết luận nội dung Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị, cơ quan soạn thảo, cơ quan chủ trì thẩm tra tiếp tục rà soát các chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng tại các nghị quyết, kết luận mới được ban hành thời gian qua để bảo đảm thể chế hóa đầy đủ, toàn diện tại dự thảo Luật; phù hợp với thực tiễn đáp ứng mô hình tổ chức bộ máy mới, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đáp ứng yêu cầu phát triển khoa học công nghệ, đổi mới, sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia.

Cùng với đó, cần tiếp tục rà soát các quy định liên quan đến an ninh mạng, an toàn thông tin mạng, an ninh dữ liệu trên tinh thần kế thừa quy định hiện hành tại Luật An ninh mạng và Luật An toàn thông tin… Bổ sung các quy định mới để giải quyết các vướng mắc thực tiễn và bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật.

Rà soát các hành vi vi phạm về an ninh mạng để kịp thời bổ sung cho phù hợp trong bối cảnh phát triển công nghệ thông tin, chuyển đổi số, tình hình tấn công mạng, tội phạm mạng, khủng bố vi phạm pháp luật trên không gian mạng, bảo vệ trẻ em, người cao tuổi và các nhóm yếu thế…