Cho phép doanh nghiệp đề xuất giải pháp đáp ứng các mục tiêu quản lý
Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang lấy ý kiến đóng góp vào hồ sơ đề nghị xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính khu vực và quốc tế tại Việt Nam (dự thảo). Dự thảo đề xuất các quy định về số lượng, vị trí, chức năng nhiệm vụ của Trung tâm tài chính; về các cơ chế, chính sách khuyến khích như chính sách tài chính, tiền tệ, ngân hàng, ngoại hối, cơ chế thử nghiệm (sandbox), thuế, xuất nhập cảnh và đi lại…
Đề nghị xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính khu vực và quốc tế tại Việt Nam
Trong đó, về chính sách thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) đối với fintech, dự thảo đang thiết kế theo hướng giao Chính phủ quy định chi tiết về các biện pháp quản lý tài sản mã hoá, tiền mã hoá, NFT, token tiện ích… VCCI cho rằng, như vậy sẽ dẫn đến nguy cơ Chính phủ gặp khó trong việc ban hành văn bản hướng dẫn do không thể quy phạm hóa các vấn đề quá mới và còn đang biến đổi rất nhanh. Vì vậy, cơ quan soạn thảo nên thay đổi cách tiếp cận theo hướng: cho phép doanh nghiệp đề xuất giải pháp để đáp ứng các mục tiêu quản lý của Nhà nước.
Cụ thể, Nhà nước cần đặt ra các mục tiêu như bảo vệ quyền sở hữu, phòng chống lừa đảo, bảo đảm an toàn, an ninh mạng, phòng chống rửa tiền, an ninh năng lượng và môi trường… Các doanh nghiệp fintech khi xin phép sẽ trình bày mô hình kinh doanh của mình và thuyết minh các giải pháp để đạt được các mục tiêu trên. Cơ quan nhà nước tiến hành xem xét, đánh giá, thẩm định các giải pháp và cấp phép cho hoạt động fintech đó. Doanh nghiệp phải thực hiện đúng các giải pháp đã cam kết và phải báo cáo cũng như chịu sự kiểm tra giám sát thường xuyên của cơ quan nhà nước. Sau một thời gian, khi giải pháp của doanh nghiệp được chứng minh là hiệu quả thì Nhà nước mới tiến hành xây dựng thành quy phạm quản lý.
Dòng vốn đầu tư cho đổi mới, sáng tạo đang bị cản trở
Về chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp, dự thảo đề xuất các dự án thuộc ngành, nghề ưu tiên phát triển của Trung tâm tài chính được hưởng thuế suất 10% trong suốt thời gian thực hiện dự án, miễn thuế 4 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo kể từ khi có thu nhập chịu thuế. Các dự án khác đầu tư vào Trung tâm tài chính được áp thuế suất 10% trong 15 năm, miễn thuế 4 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo kể từ khi có thu nhập chịu thuế.
Bên cạnh đó, thu nhập từ dự án đầu tư của các doanh nghiệp, tập đoàn thuộc danh sách 500 doanh nghiệp, tập đoàn lớn nhất thế giới theo xếp hạng của Tạp chí Forbes của năm trước thời điểm cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư và của các tổ chức tín dụng, công ty tài chính, quỹ đầu tư 100% vốn nước ngoài được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp thêm 2 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 4 năm tiếp theo kể từ khi có thu nhập chịu thuế ngoài ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp.
VCCI cho rằng, dự thảo mới chỉ tập trung vào việc miễn giảm loại thuế này. Tuy nhiên, theo phản ánh của nhiều doanh nghiệp startup, quy định về thuế thu nhập doanh nghiệp đang cản trở dòng vốn đầu tư cho đổi mới, sáng tạo.
Ví dụ, trường hợp một doanh nghiệp chuyên đầu tư mạo hiểm cho các startup. Doanh nghiệp này góp vốn vào nhiều doanh nghiệp đổi mới sáng tạo (startups). Các startups này thường có tỷ lệ thành công thấp, nhưng nếu thành công thì mang lại lợi nhuận lớn do giá trị phần vốn góp có thể tăng gấp nhiều lần. Khi doanh nghiệp đầu tư mạo hiểm bán phần vốn góp ở startup thành công và có doanh thu chịu thuế thu nhập doanh nghiệp. Tuy nhiên, khoản chi phí đã đầu tư vào các startups thất bại không được trừ khi xác định nghĩa vụ thuế do nguyên tắc chi phí phải tương ứng với doanh thu theo pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp. Do đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung cơ chế thuế phù hợp với các doanh nghiệp đăng ký hoạt động đầu tư mạo hiểm tại Trung tâm tài chính.
Doanh nghiệp phi tài chính có được đăng ký thành viên Trung tâm tài chính?
Dự thảo quy định đối tượng được đăng ký thành viên Trung tâm tài chính là các tổ chức tín dụng, công ty tài chính, sàn giao dịch chứng khoán, vàng, ngoại tệ, quỹ đầu tư tài chính, quỹ đầu tư, công ty bảo hiểm… Theo VCCI, đây là các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ tài chính. Hơn nữa, dự thảo chưa đề cập đến các khách hàng sử dụng dịch vụ tài chính lớn như các tập đoàn, các công ty mẹ, công ty holding. Điều này dẫn đến câu hỏi là các doanh nghiệp phi tài chính có được phép đăng ký thành viên của Trung tâm tài chính hay không?
VCCI cho biết, theo kinh nghiệm của một số trung tâm tài chính khác trên thế giới, đối tượng được phép tham gia chia thành hai nhóm rõ ràng gồm các doanh nghiệp tài chính và các doanh nghiệp phi tài chính.
