- Xin ông cho biết, tình hình buôn lậu thuốc lá trên địa bàn TP. Hà Nội trong thời gian qua ?

Ông DƯƠNG MẠNH HÙNG: Thời gian qua, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương, UBND Thành phố, lực lượng quản lý thị trường Hà Nội đã tăng cường kiểm tra, cũng như phối hợp với các lực lượng chức năng: Công an Thành phố, Cục Thuế, Hải Quan, Sở Công Thương, Sở Thông tin và Truyền Thông, UBND quận, huyện, thị xã… trong công tác đấu tranh, xử lý các hành vi kinh doanh thuốc lá nhập lậu. Tuy nhiên, tình hình kinh doanh, vận chuyển, tàng trữ thuốc lá nhập lậu trên địa bàn vẫn còn nhiều diến biến phức tạp, đặc biệt là hoạt động kinh doanh các loại thuốc lá thế hệ mới không rõ nguồn gốc, hàng nhập lậu có nhiều diễn biến mới, hoạt động chào bán các sản phẩm này trên môi trường online cũng gây ra nhiều khó khăn, thách thức cho lực lượng chức năng.

Cụ thể, trong 8 tháng đầu năm 2024, Cục quản lý thị trường TP. Hà Nội đã phối hợp với các lực lượng chức năng kiểm tra xử lý: 71 vụ liên quan đến mặt hàng thuốc lá điếu nhập lậu, đây là hàng cấm. Qua đó, đã tiến hành xử phạt hành chính 398,5 triệu đồng, tiêu hủy tang vật vi phạm khoảng hơn 6.800 bao thuốc lá điếu các loại, ước tính khoảng 187,6 triệu đồng. Cùng với đó, đã kiểm tra xử lý 109 vụ liên quan đến mặt hàng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là loại thuốc lá thế hệ mới. Qua đó, tiến hành phạt hành chính 623,5 triệu đồng, tiêu hủy tang vật khoảng hơn 19.000 sản phẩm như thiết bị nung nóng, tinh dầu thuốc lá điện tử, trị giá khoảng 3,5 tỉ đồng.

Đặc biệt, các Đội quản lý thị trường đã chuyển cơ quan điều tra 3 vụ việc để xem xét khởi tố hình sự, hàng hóa vi phạm là 6.300 gói thuốc lá thành phẩm là dạng thuốc lá lăn tay, 1.870 bao thuốc lá điếu, 18 chiếc máy hút thuốc lá điện tử và 370 lọ tinh dầu thuốc lá điện tử.

- Từ công tác kiểm tra phòng, chống buôn lậu thuốc lá, theo ông đâu là những khó khăn mà lực lượng quản lý thị trường đang nỗ lực vượt qua?

Ông DƯƠNG MẠNH HÙNG: Thực tế, việc buôn lậu thuốc lá điếu, thuốc lá điện tử để vận chuyển, mang vào thị trường nội địa buôn bán vẫn mang lại lợi nhuận rất lớn nên các đối tượng kinh doanh, vận chuyển vẫn bất chấp thủ đoạn, thực hiện tinh vi hơn nhằm đối phó với các lực lượng chức năng.

Cụ thể, thuốc lá lậu thường được cất giấu, trà trộn vào các hàng hóa thông thường vận chuyển trên các tuyến xe khách, xe tải, đường thủy, qua hình thức kinh doanh trực tuyến, sàn giao dịch thương mại điện tử… khiến lực lượng chức năng khó ngăn chặn hiệu quả.

Hiện nay, hoạt động kinh doanh trên môi trường online đang phát triển rất nhanh. Lợi dụng việc phổ biến của mạng xã hội, tiếp cận được khách hàng, các đối tượng kinh doanh thuốc lá nhập lậu đã sử dụng các trang mạng xã hội như Zalo, Facebook… để chào bán thuốc lá nhập lậu, đặc biệt là các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới không rõ nguồn gốc, hàng nhập lậu. Điều này đã gây ra nhiều khó khăn, thách thức cho lực lượng chức năng trong hoạt động kiểm tra, xác định địa điểm kinh doanh, cất giấu hàng hóa của các đối tượng kinh doanh thuốc lá nhập lậu.

Cùng với đó, trong quy định của pháp luật đang thiếu một khoảng trống pháp lý để quản lý nhà nước đối với loại hình sản phẩm là mặt hàng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng… gọi chung là thuốc lá thế hệ mới. Đây là loại hàng hóa, sản phẩm vì chưa có quy định quản lý chế tài xử lý cũng chưa bảo đảm tính răn đe nên các đối tượng giao dịch buôn bán công khai, quảng cáo tràn lan trên các trang web thương mại điện tử, các trang mạng xã hội…

- Vậy, để công tác phòng, chống buôn lậu thuốc lá có hiệu quả, theo ông cần có những giải pháp nào ?

Ông DƯƠNG MẠNH HÙNG: Việc buôn lậu thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất nội địa mà còn tác động xấu đến tình hình an ninh, trật tự xã hội, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đối với người sử dụng vì chất lượng không được kiểm soát khi tiêu thụ trên thị trường. Do đó, để góp phần ngăn chặn tình trạng buôn lậu, kinh doanh thuốc lá lậu, ngoài sự vào cuộc của cơ quan chức năng cũng rất cần sự vào cuộc quyết liệt của cả cộng đồng xã hội nhằm chung tay thực hiện tốt các hoạt động phòng, chống tác hại thuốc lá. Cùng với đó, là cần có chế tài nghiêm khắc hơn đối với các đối tượng vận chuyển, kinh doanh thuốc lá lậu, nhất là những vụ việc có số lượng hàng hóa lớn, hoạt động có tính chất chuyên nghiệp.

Bên cạnh đó, các ngành, các cấp cần đẩy mạnh hơn nữa, công tác tuyên truyền đến người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ về tác hại của thuốc lá, cũng như các loại thuốc lá thế hệ mới cũng rất quan trọng. Hiện, các bộ, ngành đang trình Thủ tướng Chính phủ xem xét phương án để quản lý mặt hàng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là thuốc lá thế hệ mới, từ đó xây dựng được các bộ tiêu chuẩn, quy chuẩn phù hợp bảo đảm an toàn sức khỏe cho người sử dụng và tác động đến môi trường, sức khỏe những người xung quanh.

Xin cám ơn ông !