Các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp cần nhất quán để đạt mục tiêu tăng trưởng

Đó là chia sẻ các chuyên gia tại Toạ đàm "Kích cầu tiêu dùng để tăng trưởng kinh tế - Góc nhìn từ ngành đồ uống" do Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam (VBA) phối hợp với Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài (VAFIE) tổ chức ngày 25/9.

Theo thống kê, ngành đồ uống những năm qua đã có đóng góp tích cực cho ngân sách nhà nước, khoảng trên 60 ngàn tỷ đồng/năm và luôn đứng ở vị trí những doanh nghiệp đóng góp ngân sách nhất nhì địa phương. Ngành đô uống cũng tạo ra hàng triệu việc làm trực tiếp và gián tiếp trong các cơ sở nhà máy sản xuất và trong chuỗi cung ứng, dịch vụ từ các đơn vị cung cấp nguyên liệu, đóng gói, kho vận, phân phối, các ngành dịch vụ, du lịch, nhà hàng, logictics… Ngành luôn đồng hành cùng Chính phủ, phối hợp với các bộ ngành liên quan triển khai các chương trình nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi theo hướng tiêu dùng có trách nhiệm, tốt cho sức khỏe, bảo vệ môi trường tự nhiên và an toàn môi trường xã hội.

Tuy nhiên, theo Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký VBA Chu Thị Vân Anh những năm gần đây, ngành đồ uống đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức do những quy định liên quan đến Luật Phòng chống tác hại rượu bia, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật Quảng cáo, Luật Thương mại... Ngoài ra, các doanh nghiệp phải đối mặt với khó khăn vấn nạn rượu trôi nổi, không rõ nguồn gốc, không được quản lý chiếm tới gần 63% lượng rượu tiêu thụ gây thất thu cho ngân sách Nhà nước, ảnh hưởng đến sức khoẻ con người, ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp chính thống. Cùng với đó, ngành nước giải khát được dự báo sẽ gặp khó khăn lớn khi từ 1/1/2027 tới khi phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt với thuế suất 8% và tăng lên 10% từ năm 2028…. Những tác động này không chỉ giới hạn trong phạm vi doanh nghiệp, mà còn ảnh hưởng rộng tới kinh tế vĩ mô và đời sống xã hội.

Theo thông tin từ Việt Nghiên cứu Đồ uống Việt Nam, tăng trưởng toàn ngành đã có dấu hiệu suy giảm/tăng trưởng âm và dấu hiệu này trở nên rõ rệt hơn trong năm 2025. Cụ thể, tăng trưởng toàn ngành giai đoạn 2019–2022 tỉ lệ đạt 3.2% nhưng đến giai đoạn 2022–2024, tăng trưởng chậm lại còn 1.0%, phản ánh sự suy yếu rõ rệt của sức mua và nhu cầu tiêu dùng và tới Tháng 7/2025: Tăng trưởng âm -7.8% so với cùng kỳ năm trước, đánh dấu sự chuyển dịch từ tăng trưởng chậm sang suy giảm thực sự, đặc biệt ở một số nhóm sản phẩm nước giải khát. Thêm vào đó, các cú sốc kéo dài từ đại dịch COVID-19, thiên tai và bất ổn kinh tế - chính trị toàn cầu đã làm gián đoạn chuỗi cung ứng, đồng thời đẩy chi phí nguyên vật liệu, vận chuyển và kho bãi lên cao.

Chia sẻ vấn đề này, theo Giám đốc Economica Việt Nam Lê Duy Bình doanh số ngành ngành đồ uống đang có dấu hiệu suy giảm trong tổng doanh số ngành bán lẻ. Cách đây mấy năm, doanh số ngành rượu bia, nước giải khát chiếm 1% doanh số bán lẻ, tiêu dùng, nhưng số liệu gần đây nhất chỉ còn chiếm 0,7%. Đặc biệt, không chỉ ngành đồ uống mà rất nhiều ngành hàng đang đối mặt với những khó khăn, thách thức do người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu. Thực tế này sẽ ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng từ 8,3-8,5% của Việt Nam trong năm 2025 và mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2026-2030.

Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Tài chính của Quốc Hội Nguyễn Đức Kiên cho rằng, mặc dù các số liệu về kết quả 8 tháng đầu năm 2025 cho thấy có nhiều điểm sáng như chính sách khuyến khích đầu tư tư nhân theo Nghị quyết 68 bước đầu phát huy tác dụng; xuất khẩu tăng; thị trường tiêu dùng tăng khá nhờ dịp lễ lớn nhưng sự phục hồi của sản xuất thiếu ổn định, lạm phát đang chịu nhiều áp lực; các động lực tăng trưởng chịu nhiều hạn chế, ràng buộc. Do đó, Việt Nam cần phải cố gắng nỗ lực rất nhiều trong những tháng cuối năm 2025 và giai đoạn 2026-2030, đặc biệt là tiêu dùng nội địa để có thể đạt được mục tiêu như kỳ vọng.

Tại toạ đàm, các đại biểu nêu rõ để đạt được mục tiêu tăng trưởng 8,3-8,5% năm 2025 và hai con số trong giai đoạn tiếp theo 2026-2030, rất cần kích cầu tiêu dùng. Vì thế để tăng trưởng cao ngành đồ uống cũng cần có những giải pháp để thúc đẩy tăng trưởng trong ngành cũng như kinh doanh hiệu quả. Để có thể kích cầu tiêu dùng nội địa, Phó Tổng thư ký, Trưởng Ban Pháp chế (VCCI) Đậu Anh Tuấn đề xuất, cần có giải pháp tiền tệ, kích thích tín dụng, giảm lãi suất cho vay tiêu dùng để người dân chi tiêu, mua sắm. Cùng với đó, tăng cung tín dụng cho doanh nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng để có thể giảm giá bán, mở rộng thị phần, giúp người dân dễ dàng tiếp cận tín dụng để chi tiêu, mua sắm, và giúp doanh nghiệp hạ giá thành, tăng sản lượng. Đồng thời, tập trung các giải pháp tài khoá, hỗ trợ trực tiếp cho người tiêu dùng thông qua duy trì hoặc mở rộng chính sách giảm thuế VAT từ 10% xuống 8% đối với các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu, bao gồm cả nước giải khát không cồn. Giải pháp này sẽ tác động làm giảm giá thành sản phẩm, kích thích tiêu dùng, tăng doanh số bán lẻ.

Để đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao trong năm 2025 và giai đoạn 2026-2030, Đại diện Hội đồng kinh doanh Mỹ - ASEAN (US ABC) Bùi Thị Việt Lâm cho rằng, Việt nam cần khai thác tốt hơn các thị trường mới theo các Hiệp định thương mại tự do để thúc đẩy động lực xuất khẩu, đồng thời cần chú trọng hơn nữa tới động lực kích cầu tiêu dùng nội địa. Để kích cầu tiêu dùng nội địa, Việt Nam cần quan tâm hơn nữa đến môi trường kinh doanh và “sức khoẻ” doanh nghiệp, tập trung hơn vào việc nắm bắt và giải quyết kịp thời các vướng mắc của doanh nghiệp về các quy định chưa rõ ràng, rào cản, giúp doanh nghiệp vượt khó, hồi phục và đóng góp nhiều hơn vào mục tiêu tăng trưởng của đất nước".

Nhiều chuyên gia tại toạ đàm cũng cho rằng, các chính sách hỗ trợ, đặc biệt là hỗ trợ về thuế cần được thực hiện theo đúng tinh thần và thống nhất. Đơn cử, vướng mắc về việc miễn giảm thuế GTGT 2% đối với mặt hàng nước giải khát có đường trong năm 2026 là cần được tiếp tục để giúp các doanh nghiệp ngành nước giải khát vượt khó, phục hồi trước thềm thực hiện thuế tiêu thụ đặc biệt từ 1/1/2027 tới.